Барилгын салбарын хөгжил зөв гольдролоор явах ёстой
Барилгын салбарын удирдах ажилтны ээлжит зөвлөгөөн дээр тавигдсан БХҮНТөвийн захирал Г.Мягмарын илтгэлээс хүргэж байна.
”Салбарын удирдах ажилтны энэ удаагийн зөвлөгөөн нь “шинэчлэлийн” Засгийн газрын бүтцэд “Барилга, хот байгуулалтын яам” шинээр байгуулагдан ажиллаж барилгын салбарт хүлээгдэж байгаа шинэчлэлүүд хийгдэх эхлэл тавигдсан, хөрөнгө оруулалт, бүтээн байгуулалтын том зорилтууд дэвшигдсэн цаг үед болж байна” гээд үргэлжлүүлэн Засгийн газраас барилгын салбарт авч хэрэгжүүлж буй төсөл хөтөлбөр, арга хэмжээг мэргэжлийн ТББ-ууд дэмжин ажиллаж байгаа болон төр хувийн хэвшлийн харилцааны талаар:
“...Барилгын салбарын хөгжлийг түргэтгэхтэй холбогдсон бодлогын баримт бичиг, хууль, тогтоол, төсөл хөтөлбөр, төлөвлөгөө боловсруулах, хэлэлцэх, салбарын мэргэжлийн үйл ажиллагааны чиглэлээр яаманд байгуулагдах комисс зөвлөл, ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүнд мэргэжлийн холбоодын оролцоог хангах чиглэлд тодорхой ахиц гарсан.
Засгийн газрын 2010 оны 325 дугаар тогтоолоор заагдсан ажил үүргийг төрийн бус байгууллагад шилжүүлэх асуудлыг 2012 оноос эхлэн хамтран ажиллах гэрээ, түүнийг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөнд тусган хэрэгжүүлэх ажлыг эхлээд байна. Эдгээр ажлыг цаашид улам бататгах, өргөтгөх зорилгоор БХБЯам, БХҮНТөвийн хамтын ажиллагааны гэрээг 2013 оны 04 дүгээр сарын 09-нд байгууллаа. Яамтай байгуулсан гэрээний дагуу Барилгын материалын үйлдвэрлэл эрхлэх тусгай зөвшөөрлийн асуудлаар урьдчилан дүгнэлт гаргах комиссын үйл ажиллагааг БХҮНТ, Барилгын материал үйлдвэрлэгчдийн хамтран ил тод, хүнд сурталгүй шуурхай байдлаар зохион байгуулж эхлээд байна. Барилгын материалын үйлдвэрлэлийг дэмжих, хөгжүүлэх чиглэлээр батлагдсан хөтөлбөр, тогтоол, дэд төслийг боловсруулах үйл ажиллагааг хамтран гүйцэтгэлээ. Мөн барилгын салбарт мөрдөгдөж байгаа 575 стандартын шинжлэх ухаан техникийн түвшинд үзлэг хийж дүгнэлт гаргах ажлыг яамтай хамтран амжилттай зохион байгуулж дуусгасан.
Энэ мэт ажлын сайн эхлэл байгаа хэдий ч саар зохисгүй зүйл бас багагүй байна. Улс орнууд төр хувийн хэвшлийн түншлэл, иргэний нийгмийн оролцоо, мэргэжлийн холбоо, төвүүдийн үүрэг оролцоог хуульчлан хөгжүүлж төрийн байгууллага зөвхөн бодлогын асуудлаа зангидаж тодорхойлон чиглүүлэгч байх үүргээ хэрэгжүүлдэг жишгээр явж байна. Манай улсын зарим яамд ч төрийн байгууллагын чиг үүргүүдийг мэргэжлийн холбоодод шилжүүлэн гэрээний үүргийн биелэлтээр хяналт тавьж байна. Тухайлбал: Зам тээврийн яамыг нэрлэж болно.
Гэтэл манай салбарт эсрэгээрээ харин ч бүр төрийн үйлчилгээгээр ашгийн төлөө үйл ажиллагаа явуулах статус бүхий “Барилгын хөгжлийн төв” ТӨААТҮГ байгуулж төрийн байгууллагын тодорхой чиг үүргүүдийг шилжүүлээд ажиллуулж байх жишээтэй. Энэ бол буруу жишиг гэж үзэж байна.
Цөөн хэдэн хүн ажил албан тушаалтай байхаас илүү барилгын салбарын хөгжил зөв гольдролоороо явах нь дэндүү том нийтлэг эрх ашиг биз дээ. Энд хийгдэж байгаа олон ажлыг мэргэжлийн холбоод илүү шуурхай, ил тод, чанартай, үр дүнтэй зохион байгуулах боломжтой.
Барилгын зураг төслийн магадлал хийх ажлыг зохион байгуулах, мэргэжлийн зэрэг олгох, давтан сургалтыг чанаржуулах, чиглэлээр мэргэжлийн холбоодоос олон удаа санал санаачилга гаргаж байсан хэдий ч энэ чиглэлд арга барил, зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны шинэ алхам хийгдэхгүй байна.
Монгол улсын ерөнхийлөгч УИХ-ын хаврын чуулганыг нээж үг хэлэхдээ “Шинэчлэл хийх гэж байгаа бол хуулиа, дүрмээ өөрчил. Түүнд захирагдаж ажиллахыг шаард.
Манай орны бизнесийн орчинд агаарын бохирдол нүүрлэснийг хүлээн зөвшөөрье” гэж онцлон тэмдэглэсэн. Бид салбарын шинэчлэлээс их зүйлийг хүлээж бас найдаж байгаа. Тийм болохоор Барилгын салбарын мэргэжлийн холбоод дараах чиглэлээр саналаа нэгтгэсэн юм.
1. Барилгын салбарын шинэчлэл “Хот байгуулалтын болон Барилгын тухай хуулиудын шинэчилсэн найруулгыг оновчтой сайн боловсруулж аль болох богино хугацаанд батлуулахаас эхэлнэ. Эдгээр хуулиуд өнөөдөр түүхий байна. Барилгын салбарын мэргэжилтнүүд, мэргэжлийн холбоод, олон нийтээр өргөн хэлэлцүүлж саналыг тусгах нь зүйтэй. Барилгын хуулийн төслийн тухайд шинэлэг дэвшилттэй зүйлүүд багагүй байгаа боловч орхигдсон харилцаа, орчуулгын чанартай ойлгомжгүй зүйлүүд их байна. Уламжлалгүй шинэчлэл гэж байдаггүй гэдэг. Эрх зүйн орчны шинэчлэлд ч уламжлан авах оновчтой сайн зүйлүүд бишгүй бий.
2. Төрийн байгууллагын тодорхой чиг үүргийг мэргэжлийн холбоод гэрээний үндсэн дээр гүйцэтгэж байхаар тусгаж, хуульчлан хэрэгжүүлэх нь салбарын шинэчлэлийн чухал хэсэг болно.
3. Тусгай зөвшөөрлийн системийг халж бүртгэлийн тогтолцоонд шилжүүлэх ажиллагааг тодорхой болгож мэдээлэл нь олон нийтэд нээлттэй, үйл ажиллагаа нь ил тод, шуурхай байхаар зохион байгуулах
4. Барилгын байгууламжийн зураг төсөл, гүйцэтгэл материалын чанар, аюулгүй байдлын асуудлыг өндөр түвшинд тавьж хариуцлагажуулах, байгууллагын дотоод хяналтын тогтолцоо, хөндлөнгийн хяналтын үүргийг тодорхой болгон, эрх зүйн зохицуулалтуудыг нэмэх тухайлбал:
Ш Захиалагч зохиогчтой гэрээ хяналтын гэрээ заавал хийдэг байх
Ш Захиалагч хөндлөнгийн лабораториор чанарын хяналт хийлгэдэг байх
Ш Зураг төсөл зохиогч барилгыг дуустал хяналтаа тавьж зураг зөрчсөн үед ажлыг шууд зогсоодог, зөрчлийг арилгуулдаг эрхтэй байх
Ш Тохирлын баталгаажуулалтгүй, бүртгэлгүй үйлдвэрийн материал эдлэхүүн хэрэглэхийг хориглох гэх мэт.
5. Барилгын үнэ, өртгийн талаар тусгайлан бүлэг заалт оруулан барилга байгууламжийн төсөв боловсруулах ажлыг журамлахгүй бол төсөвчний тамга барьсан хэний ч харъяалалгүй, бүртгэлгүй сайн дурын хүмүүс хийсвэрээр өсгөсөн төсөв хийж хөрөнгө оруулалтын тоглолт хийж байна. Өнгөрсөн жил Евро стандартын дагуу барилгын өртгийн үндсэн дүрэм, төсөв зохиох зааврыг шинэчлэн баталсан боловч түүнийг хэрэглэх программ, материалын үнэлгээ, үнийн индекс одоо хүртэл гараагүй байна. Төсөв зохиох программыг хувь хүмүүс хийж ямар ч хяналт, зөвшөөрөлгүйгээр зарж түүгээр төсөв зохиож ашиг хонжоо олж Улсын хөрөнгө оруулалтыг төлөвлөх, барилгын өртөг тодорхойлох ажил урсгалаараа замбараагүй болж байна.
Барилгын материалын үндэсний үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх асуудал бол үнэхээр чухал байгаа. Энэ чиглэлээр хөрөнгө оруулалтын болон эргэлтийн хөрөнгийн зээлийн эх үүсвэр шийдэж үйлдвэр сэргээхийн зэрэгцээ материалын үйлдвэрүүдийн мэргэжилтэй ажилчдыг бэлтгэх бодлого үгүйлэгдэж байна. Түүнчлэн барилгын материалын эрдэс түүхий эдийн эрэл хайгуулын ажлыг улсын хөрөнгө оруулалтаар яаралтай хийлгэж бодлогоор зохицуулах шаардлага ч бас байна.
6. Барилгын салбарт эрдэм шинжилгээ судалгаа, мэдээлэл боловсруулалтын ажил огт хийгдэхгүй энэ чиглэлийн үүрэг бүхий байгууллага ч алга байна. Шинэ техник технологи, материал бүтээц, ухаалаг хот, ухаалаг барилгын төлөвлөлт түүнийг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон норм, стандартын шинэчлэл гэх мэт асуудлууд судалгаа дүгнэлтгүй урсгал байдлаар, баримжаа мэдээлэлээр явагдаж байгаа нь хөгжил дэвшил, шинэчлэлд том саад болно. Иймд салбарын шинжлэх ухаан, эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажлыг сэргээн шинээр байгуулагдсан “Хот байгуулалт, барилгын зургийн институт”-д хариуцуулан бодит ажил хэрэг болгох цаг үе нь болсон байна.
Эцэст нь хэлэхэд Барилгын салбарын бодлого, үйл ажиллагааны шинэчлэл, тулгамдсан асуудлуудыг шийдвэрлэх дунд хугацааны төлөвлөлтийн баримт бичгийг боловсруулан хэрэгжүүлж ажиллахыг санал болгож байна.
Салбарын мэргэжлийн холбоод, БХҮХНТөв цаашид барилгын салбарын хөгжлийн төлөө төрийн байгууллагатай идэвхитэй хамтран ажиллах болно” гэсэн юм.