Цемент тээвэрлэх вагон дутагдалтай байна
Энэ сарын 5-ны өдөр Замын-Үүд өртөөнд Улаанбаатар Төмөр Зам болон УБТЗ-аар үйлчлүүлэгч байгууллагуудын хамтарсан “Тээвэрлэлтийг хурдасгая 2013” зөвлөгөөн болж өнгөрсөн. Зөвлөгөөн дээр төмөр замаар ачаа тээвэрлэх явцад гардаг хүндрэл бэрхшээл, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар УБТЗ болон хил гаалийн ажилтнууд, төмөр замаар үйлчлүүлэгч аж ахуйн нэгжийн төлөөллүүд илэн далангүй хэлэлцлээ.
Урин дулааны улиралд барилгын ажил эрчимтэй өрнөдөг тул үүнийг дагаад барилгын материалын импортын хэмжээ нэмэгдэж, төмөр замынхны хувьд оргил ачааллын үе эхэлдэг байна. Ялангуяа барилгын салбарыг дэмжих Засгийн газрын бодлогын хүрээнд гаднаас импортлох барилгын материалын хэмжээ улам бүр нэмэгдэж байгаа учир цемент, арматур тээвэрлэх вагоны тоо хүрэлцэхгүй байгаа гэлээ.
Эхний ээлжинд цемент тээвэрлэх зориулалтаар битүү вагон 236, тусгай зориулалтын буюу хоппер вагон 94, хагас вагон\хажуудаа хаалгатай, дээрээ бүтээлгэтэй\ 400 ширхэгийг шинээр худалдаж авах шаардлагатай байгаагаас Монголын төмөр замаас 50 тавцант вагон, Оросын төмөр замаас 150 вагон түрээсээр авч ашиглахаар гэрээ хийгээд байгаа аж. Мөн барилгын ачааг оновчтой зохион байгуулахын тулд Толгойт өртөөнд 1 сэлгээний тэрэг, Улаанбаатарт 1 зөөврийн тэрэг шаардлагатай байгааг албаныхан мэдэгдлээ.
Төмөр замын тээврийн ачааны 50 хувийг гар аргаар ачдаг бөгөөд оргил ачааллын үед ачигч хүрэлцдэггүй бас нэг бэрхшээл байдаг гэнэ. Тухайлбал, цементийг савласан байдлаас шалтгаалж гар аргаар болон машин механизмаар ачдаг. Жижиг савлагаатай цементийг гар аргаар ачдаг бөгөөд энэ нь маш их тоосжилт үүсгэдэг, хүний эрүүл мэндэд төдийгүй байгальд ихээхэн хор хөнөөлтэй байдаг байна. Түүнчлэн цаг хугацаа ихээхэн зарцуулдаг, бороотой үед ачих боломжгүй, хоосон вагон хүлээж цаг алддаг, ажиллах хүч их шаарддаг гээд олон сөрөг талтай гэнэ.
Монголоос өөр цементийг гар аргаар ачдаг хоцрогдсон арга барилтай улс байдаггүй гэсэн. Ажиллах нөхцөл муу байдгаас Замын-Үүд төдийгүй Улаанбаатараас хүртэл ачигч олдохоо больсныг төмөр замынхан учирлаж байсан юм. Харин энэ асуудлыг шийдвэрлэх олон арга байгаа гэнэ. Цемент болон барилгын ачааг багцлах буюу БИГ-БЕГ уутанд савлах,уян паддон ашигласнаар ачиж буулгах ажлыг түргэвчлэх, механикжуулах боломж бүрдэнэ. Мөн вагон хангалтгүй үед БИГ-БЕГ уут, уян поддонтой цементийг талбай дээр түр буулгаж машиныг суллах боломжтой аж. Ингэснээр вагон хүлээж олон хоног зогссоны улмаас машинд өндөр хөлс төлдөг явдал байхгүй болох юм.
Төмөр замын ачаа тээврийн явцад гардаг өөр нэг хүндрэл бол ачааны баглаа боодол стандарт хангадаггүй байдал гэнэ. Тухайлбал фанер, бетон шон зэргийг буулгах боломжгүй ачсан байдаг, хөнгөн блокийг зориулалтын пакет, поддонтой ачаагүйгээс нурж ирдэг, шилэн хийц нь зориулалтын хайрцаггүйгээс тээвэрлэх явцад гэмтдэг, задгай вагон дээр ачигддаг арматур, бетон шон, дамартай хуйлсан төмөр зэрэг ачаанууд оосорлох ивүүр жийрэггүй урдаас ачигдаж ирдэг зэргээс шалтгаалж ачилтын хугацаа 2-3 цагаар уртасдаг төдийгүй эдгээр нь үйлчлүүлэгчийн бараа цаг алдаж очдог, бүрэн бүтэн байдал алдагдах гол нөхцөл болдог байна.
Иймээс үйлчлүүлэгчдийн зөвлөгөөн зохион байгуулах, зарим төрлийн ачаа, барилгын материалын сав баглаа боодлын стандарт мөрдүүлэх , механикжсан аргаар ачих, буулгах боломжтойгоор импортлох шаардлагатайг төмөр замаар үйлчлүүлэгчдэд сануулсан.
Хятад улсаас автомашинаар ирж байгаа барилгын материал, тоосго, хөнгөн блок зэрэг олон ширхэгтэй ачааг поддон дээр хурааж битүүмжлэн тээвэрт ирүүлснээр вагон, автомашины ашиглалтын төлбөр буурах, барааны эвдрэл дутагдал гарахгүй болж бизнесийн ашиг нэмэгдэх, ачилт буулгалтын ажлын хөлс буурах, ачилтын болон ачаа хүргэх хугацаа богиносч, вагон эргэлт хурдсах олон давуу талтай юм билээ.
