-ГАДААД ХАРИЛЦААНЫ ЯАМНЫ БАРУУН ТАЛЫН "ТӨРИЙН БАНК" 80 ИРГЭНД ЗУРГААН ХУВИЙН ХҮҮТЭЙ ОРОН СУУЦНЫ ЗЭЭЛ ОЛГОЖЭЭ-

"Төрийн банк" "100 мянган айлын орон сууц" хөтөлбөрийн хүрээнд өгч буй жилийн зургаан хувийн хүүтэй орон сууц­ны зээлийг олгож эхлээд байгаа. Одоогийн байд­лаар 2800 хүн "Төрийн банк"-нд материалаа ирүүлжээ. "Төрийн банк" хоёр ч салбараараа зээл олгож байгаа аж. Нэг нь Гадаад харилцааны яамны баруун талд, нөгөө нь "Бөмбөгөр"-ийн ойрол­цоо байрладаг. "Төрийн банк" анх Бөмбөгөр хавь­цаа 115 дугаар салбар буюу орон сууцны зур­гаан хувийн зээл олгох  төвөө нээж байсан юм. Ачаалал ихэссэн, иргэ­дийн зүгээс санал шүүмж­лэл их ирснийг хар­галзаж хотын төвд бас нэг сал­бараа нээжээ. Тус сал­бар долдугаар сарын дун­даас ажиллаж эхэлсэн байна. "Капи­тал"-ын хувьд зээл олгох банкны нэгээр сонгогдсон ч Сан­гийн яам­тай хийх гэрээ, хэлэлцээний асуу­дал нь эцэслээгүй гэсэн шалтгаа­наар  зээл олгож эхлээгүй байгаа юм. 

Зургаан хувийн хүүтэй орон сууцны зээлийн олголт ямар бай­гааг сур­валжлахаар "Төрийн банк"-ны Гадаад харил­цааны яам­ны өөдөөс хар­сан 109 дүгээр сал­бараар орлоо. Гаднаа "Зээлийн төв" гэсэн том хаяг хад­жээ. Арав  орчим хүн материалаа барьчих­сан дугаарлаж байв. Ихэнх хүмүүсийн зээлийн эдийн засагч­даа бүр­дүүлж өгч байгаа мате­риал бараг хоёр хуруу зузаан юм. Тус төв лхагва гаригт материал хүлээж авдаггүй аж.

Зээлийн эдийн засагчдын суудаг өрөөний гадна талд зургаан хувийн хүүтэй зээлд хамрагдах хүмүүсийн нэр­сийг жагсаажээ. Орон сууцны зээлд хамрагдах хүсэлтэй иргэдэд "Капитал", "Төрийн банк"-уудаас шаардаж буй байрны барьцааны шаард­лага давахад хэцүү босго болоод бай­гаа. Урьдчилгаа төлж, худалдан авах гэрээ байгуулсан орон сууц­нууд нь бүрэн ашиглалтад ороогүй  учраас барьцаа болж чадах­гүй гэж банкууд мэдэгдээд буй. Гэвч ком­паниуд байраа барьцаа болгох чиглэлийн ажил хийгээд эхэлжээ. Тэдний нэг нь 16 дугаар хороололд "Саруул тэнгэр-2" хотхоныг барьж байгаа "Жоннатан" компани. Орон сууц нь энэ оны дөрөвдүгээр ули­ралд ашиглалтад орох юм байна. Энэ компанитай гэрээ бай­гуул­сан иргэдийн хувьд орон сууцны барьцаа нэхэгдэхгүй аж. 

Арван хүний материал бүрдлээ л бол зээлийн хуралд оруулж байгаа гэнэ. Биднийг очиход зээлийн хурал нь эхэлсэн байлаа. Хурал тарахыг хүлээх зуур зээл авахаар хүсэлтээ гаргаж байгаа хүмүүстэй ярилцлаа. Өмнө нь бан­кинд зээлтэй бол зээлийнхээ гэрээ, төлөх хуваар, зээлээ төлсөн барим­тыг зээл хүссэн материал­даа хавсаргах учиртай юм байна. Ийм шалтгаанаар материал нь хойшлогдох тохиолдол гардаг бололтой. Банкны хүссэн мате­риа­лыг бүрдүүл­чихсэн тохиолдолд зээлийн хурлаар ордог байна. Иргэ­дэд анхааруул­маар бас нэг зүйл л урьдчилгаа төлбөрийн баримт юм билээ. Байрны урьд­чил­гаагаа яаж бүр­дүүлсэн барим­таа зээлийн материалд хавсаргах учир­тай гэсэн. Жишээ нь хадгалж байсан мөнгөөрөө урьдчил­гаа төлбөрөө хийсэн бол ха­рилцсан банкнаасаа хад­галам­жийнхаа  хуулгыг авчрах ч юм уу, ямар нэгэн байдлаар баримтжуулах учир­тай гэнэ. Зээлийн эдийн засагчийн хэлсэн материа­луудыг нэг бүрчлэн тэмдэглэж аваагүй, хайнга сонс­сон, материалаа буруу бүрдүүл­сэн зэргээс шалтгаалж зээл хойш­лох, эргэж буцах то­хиолдол их гардаг бололтой. Уулзсан хэд хэдэн хүн ийм шалтгаан хэлж байв. 

Одоогоор "Төрийн банк"-ны 109 дүгээр салбартай  "Би Энд Си", "Хурд",  "Жоннотан", "Өргөө майн­тинг", "Евро аппартмэнт", "Шинэ-очир", "Тайгам алтай", "Билэг-Орд", ЦЕГ-ын "Их модун" ХХК-иуд хамт­ран ажиллах гэрээ бай­гуулаад ажиллаж байгаа юм байна. Харин 115 дугаар салбар буюу төвд нь хөтөл­бөрт хамрагдсан бүх ком­панийн зээлийн материалыг авч байгаа аж. 109 дүгээр салбартай хамтран ажиллаж буй "Би Энд Си", "Хурд" ком­пани Хан-Уул дүүрэгт орон сууцаа барьж байгаа бол "Жоннотан", "Евро аппарт­мэнт", "Шинэ-очир", "Билэг-Орд" компа­ниу­дын хотхон Баянзүрх дүүрэгт босох гэнэ. Сонгинохайрхан дүү­рэгт "Өргөө майнтинг", Баянгол дүүрэгт "Тайгам алтай", Чин­гэлтэй дүүрэгт "Их Модун" компанийн орон сууц бариг­даж байна. 

Зээлийн хурал дууссаны дараа тус салбарын захирал У.Үнэн­баттай уулзлаа. Тэрээр "Өдөрт төчнөөн мате­риал шийднэ гэсэн нарийн тоо байхгүй. Гэхдээ аль бо­лох олон материал шийдэж зээлийг нь олгохын төлөө орон тоогоо нэмэгдүүлэн уртас­гасан цагаар ажиллаж байна. Манай салбарт 400 гаруй хүний материал  хуваа­рилагдаж ирсэн. Хоёр долоо хоногийн дотор 80 хүний материал шийдэгдсэн. Нөгөө салбарын хувьд гуравдугаар сараас зээлж олгож эхэлсэн болохоор илүү их мате­риал шийдэгддэг. Засгийн газрын хөтөлбөрийн хүрээнд зээл авах шаардлагаа хангаж бай­гаа хүмүүс урьд нь хэрэг­цээний болон янз бүрийн зээлтэй байж болно. Гэхдээ  зээлээ төлөх санхүүгийн чад­вар­тай байх ёстой" гэж ярилаа. 

"Төрийн банк"-наас га­раад ОССК-ийг зорилоо. ОСКК-ийн хэвлэлийн төлөө­лөгч "Төрийн банк зээл олгоод эхэлчихсэн. Иргэдэд хэрэгтэй илүү тодорхой мэдээллийг тэд хэлнэ. Манайхаас нэмж хэлэх шинэ мэдээлэл одоогоор гараагүй байна" гэлээ. Таван сарын өмнөөс иргэдийн материалыг хүлээж авсан энэ газар одоогийн байд­лаар 3000 орчим хүний материа­лыг "Капитал", "Төрийн банк"-уудад шилжүүлжээ. Эднийх баасан гаригт иргэдийн материалыг хүлээж авдаггүй юм байна. Зургаан хувийн хүүтэй орон сууцны зээл хүсч буй иргэдэд анх удаа орон сууц авч байгаа, зээлдэгчийн сард төлөх зээл, хүүгийн төлбөр нь тухайн өрхийн нэг сарын цэвэр орлогын 45 хувиас хэтрэхгүй байх, банк санхүүгийн байгууллагад хуга­цаа хэтэрсэн өргүй байх, хөтөл­бөрт оролцогч бан­куудын шалгуурыг хангасан байх гэсэн шалгуурыг тавьж буй. Зээлд хамраг­дахыг хүссэн иргэд ОССК-д гурван төрлийн материал бүр­дүүлж өгнө. Ossk.mn сайтаас татаж авч бөглөсөн  хүсэлтийн маягт, Эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэлийн газрын анх удаа орон сууцтай болох гэж бай­гааг тодорхойлсон архивын түүхчилсэн лавлагаа, "100 мянган айл" орон сууц хөтөл­бөрт хамрагдсан орон сууц­наас сонгож байгуулсан гэрээ зэргийг OССК-д өгөх юм бай­на. Энэ бол зургаан хувийн хүүтэй орон сууцны зээлийн эхний  шат. Хоёр дахь шат нь зээл хүссэн материалыг бан­кинд хүргэхээс эхэлж байгаа юм. 

Зургаан хувийн хүүтэй орон сууцны зээлийг сонир­хож эхэлж байгаа иргэдэд дуулгахад хөтөл­бөрт хам­рагд­сан иргэд 55 метр квадрат хүртэл талбайтай орон сууцнаас сонгож 50 хүртэл сая төгрөгийн зээл авах эрхтэй. Арван хувийн урьдчилгаагаа орон сууц худалдан авах гэрээ бай­гуулж буй компанидаа төлөх учиртай. Зээлээ төлж бараг­дуулах хугацаа нь 20 жил. Хэрвээ та 50 сая төгрөгийн зээл авах гэж байгаа бол өрхийн цэвэр орлого чинь 800 мянган төгрөг байх ёстой. Сард төлөх зээлийн төлбөр чинь 360 орчим мянган төгрөг болно гэсэн үг. Харин 40 сая төгрөг зээлэх гэж байгаа бол гэрийн чинь цэвэр орлого 630 гаруй мянган төгрөг, сар бүрд төлөх зээлийн хэмжээ 290 орчим мянган төгрөг байх нь. 

Засгийн газар "100 мянган айлын орон сууц" хөтөл­бөрийг хэрэгжүүлэхэд 50 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт гаргахыг Хөгжлийн банкинд  зөвшөөрсөн. Хөгжлийн банк­наас 20 гаруй тэрбум төг­рөгийг шийдээд байгаа аж. Арван тэрбум төгрөгийн сан­хүүжилтийн асуудал нь энэ долоо хоногт шийдэгдэнэ гэсэн мэдээлэл байна. Үлд­сэн санхүүжил­тийг удахгүй шийднэ гэснээс өөр тодорхой мэдээлэл одоогоор алга байна. 
 

Ц.БААСАНСҮРЭН Э.СОЛОНГО