Чухалд тооцогдох гурван хүслээ хэл гэж хэн нэгнээс асуувал эхний гуравт “Байртай болох” гэсэн хүсэл гарцаагүй багтана гэдэгт итгэлтэй байна. Мурийцэхэд ч бэлэн байна. Байр орон сууц бол хүний амьдралд ийм чухал орон зайг эзэлдэг амьдралынх нь баталгаа болсон хөрөнгө юм. “Дараа жилийн наадам даанч хол байна даа” гэдэг шиг байртай болох мөрөөдөл улам бүр л холсоор байгааг хэн хүнгүй мэднэ. Саяхан л м2 500-600 ам доллар байсан байр, өнөөдөр м2 нь 1000-1500 ам доллар болж, санаа байвч сачий нь хүрэхгүй хүмүүсийг олшруулсаар байна.
За тэгээд хотоос зайдуу, агаар салхи сайтай газарт байрлах тансаг зэрэглэлийн хаусны үнийг яриад ч хэрэггүй. Яагаад орон сууцны үнэ ингэтлээ их өснө вэ, үүний гол шалтгаан нь юу вэ гэж асууж сураглаад явахаар барилгын компаниудын 100 хувийн буруу ч биш болоод явчихна. Бензин шатахуун нефтийн үнэ нэмэгдсэн, монголд барилгын матреиалын үйлдвэр хөгжөөгүй, төмөр зам ачааллаа даахгүйн улмаас барилгын материалын хомсдол үүссэн гээд олон асуудал бий. Гэвч хамгийн гол шалтгаан нь “газартай” холбоотой гэж тайлбарлах хүн цөөнгүй байна. Учир нь барилгын компаниуд газрын зөвшөөрөл, газар худалдан авахдаа ихээхэн хөрөнгө мөнгө зарцуулаад зогсохгүй дэд бүтцийн үйл ажиллагаанд тэрнээсээ дутахааргүй мөнгө зардаг. Мэдээж бизнесийн байгууллага учраас алдагдалд орохгүй нь тодорхой.
Тиймээс газар, дэд бүтэцдээ зарсан мөнгөө байрныхаа мөнгө дээр нэмсэн нь дээрх бусад шалтгаантай нийлээд иргэдийн нуруун дээр ачаа болж, байртай болох гэдэг нь мөрөөдлөөс хэтрэхгүй болсныг илтгээд байгаа юм. Гэвч энэ бүхэнд гарц байгаа гэж УИХ-н гишүүн асан н.Батсуурь хэлж байсныг та бүхэн санаж байгаа байх. Түүний санаачилсан тус хуулинд газрыг үнэгүй олгож, дэд бүтцийг нь улсаас шийдвэрлэх юм бол байрны үнэ санасанаас бага үнэтэй болно гэж тооцоолсон.
Газрыг нь үнэгүй олгоод, дэд бүтцийн асуудлыг нь шийдвэрлээд өгөх учраас барилгын компаниудад төрөөс тодорхой хэмжээний цензур тавих нь ойлгомжтой. Ар өврийн хаалгагүй, хэл амгүй газар албан ёсоор олгогдоод эхэлвэл барилгын чанар, бүтээмж даган сайжирч барилгын компаниуд ч шигшигдээд ирнэ. Хүлээн зөвшөөрөгдсөн хэдэн компаниуд хүнийрхэх сэтгэлгүй барилгаа барьчихдаг бол сайнсан. Үнэхээр л үнэ буурч, өнө удаан жилийн баталгаатай барилгууд баригдаад ирвэл сайхан л байна.