Гадаад явж галуу шувууны мах идэж,  Солонгосыг зорьж сая төгрөгний цалин авах нь 18-аас дээш  насныхны  мөрөөдөл байсан нь саяхан. 

    Мэдээж  ийн мөрөөдөхийн  эрхэм зорилго нь  хүнээс дутуугүй амьдрах.  Яг ийм л мөрөөдлөөр  манай зуун зуун залуус амьдрал хөөж нутгаасаа гарсан юм. 

    Солонгост  сарын цалин  нь нэг сая төгрөг   гэдгийг сонсоод  200-300 мянган төгрөгний цалин авдаг монголчууд  “Ээ бурхан минь” гэж уулга алдаж, нутгаасаа мордохыг зорилгоо болгодог байлаа. Гэвч одоо энэ цалинг  2-3 нугалаад эх орондоо авч чадаж байна.

   Энэ мэдээж сайхан мэдээ. Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг төрөөс  тогтоож,  нийт жишгээрээ цалин багагүй хувиар  нэмэгдсэн.  Гэхдээ энгийн нэгэн ажилтан дээрх цалинг авч чадахгүй нь тодорхой. Харин мэргэжлийн инженерүүд бол хүссэн цалингаа авч, эх орондоо сайхан амьдарч эхэллээ. 

   “Хэн чадаж байна, түүнд боломж үргэлж нээлттэй” гэсэн үг миний эх оронд хэрэгжиж, өнөөдөр  хэн ч биш байсан нэгэн маргааш хаан болох боломжтойг  ардчилсан  нийгэм  харуулсан.  Үүнтэй адил  барилгын  салбарууд хүний хөдөлмөрийг үнэлж чадаж байна. Гэвч энэ салбарт боловсон хүчин дутагдаж, гаднаас ажилтан авсан анхны салбар боллоо. 

    Барилгын салбарт 20,000 гаруй гадны ажилтан ажиллаж байна гэсэн албаны тоо гарсан. Энэ бол том тоо.  Харин яагаад барилгын салбарт боловсон хүчин дутаад байна вэ гэсэн асуулт олон хариултыг дагуулдаг.

1. Монголчууд хятад хүмүүс шиг тууштай, үнэнч ажиллаж чадахгүй байна. Тэд дэндүү хариуцлагагүй, ажилдаа сэтгэлгүй ханддаг гэсэн шалтгаан

2. Монголын бүх мэргэжилтнүүд ажиллаад, ажиллаад олон тооны барилгын компанид хүрэлцэхгүй байна.

3. Мэргэжлийн боловсон хүчин бэлтгэх талаар төрийн бодлого дутагдаж байгаа

4. Энэ талын  сургуулиуд цөөхөн учраас  ийтм байдалд хүрсэн  гэх мэт олон шалтгааныг эгнүүлэн бичиж болно. 

     Барилга барих гэдэг 100 хувь гар ажиллагаа шаарддаг салбар байсан ч одоо огт өөр болж, ихэнх  шат дамжлага нь техник технологиор хийгддэг болсон. Иймд  барилгын туслах гэхээсээ илүү мэргэжлийн мэргэшсэн боловсон хүчин  илүү хэрэгцээтэй байгаа юм.

    Сүүлийн гурван жилд төрийн бодлогоор мэргэжлийн боловсролын сургалтыг эрчимжүүлж, хаалгаа барьсан техник мэргэжлийн сургуулиудыг дахин сэргээж төрөөс энэ төрлийн сургуулиудыг дэмжин ажиллах санаачлага гараад байгаа нь саашаалтай. Гэвч бүрэн гүйцэт ажил хэрэг болж чадахгүй байгаа нь харамсалтай.  Уг нь энэ төрлийн сургууль 4-5 байгаа.

   Гэвч тэнд оройн ангиар сургадаг сургууль ховор юм. Өнөө үед нийгмээр дүүрэн илүүдсэн мэргэжилтүүд төгсөж байна. Жишээ нь дуучин, жүжигчин, хуульчид олноороо төгсөн гарсан ч ажлын байртай болж байгаа маш ховор. Ажлын байртай болсон ч сэтгэл хангалуун амьдрах хэмжээний цалин авч чаддаггүй.

     Эдгээр хүмүүст боломж олгож барилгын мэргэжлээр мэргэжилтэн бэлтгэдэг сургуулиудад  оройн анги, хагас бүтэн сайны анги нээвэл барилгын салбарт боловсон хүчин дутагдаад байна гэсэн яриа гарахгүй л болов уу?

    “Хэрээ галууг дагаж хөлөө хөлдөөв” гэдэг шиг хөгжингүй орнуудыг дуурайж гаднаас ажилтан  авах хэрэггүй болно гэсэн үг. Өөрийн хүүхэд нь өлсөж байхад хүний хүүхдэд чихэр  өгөх хүн байхгүй л болов уу.

    Барилгын мэргэжил  эзэмшсэн ганц нэг нь  хээгүй  бэлэг танхай монгол зангаа гаргаж, урт гарлан ууж иднэ. Иймээс энэ төрлийн сургуулиудад “Хандлага” гэсэн хичээлүүд орж, хэрхэн зөв амьдрах, хариуцлагаа яаж ухамсарлах, ажилдаа чин сэтгэлээсээ хандах гээд хувь хүн, төлөвшсөн нэгэн байх талаас нь олон сургалт явагддаг болсон гэнэ.

    Мөн энэ чиглэлийн сургуулиудын  мэргэжлийн багш нарыг тусгай сургалтанд хамруулж, дэлхийн шинэ шилдэг технологитой танилцуулж, заах арга зүйг нь арай өөрчлөхгүй бол хоцрогдсон арга барилаар заадаг нь бэлтгэгдэж байгаа боловсон хүчинд ихээхэн нөлөөлдөг гэж зарим хүмүүс үздэг.

    Нийслэлийн хөдөлмөрийн биржийнхэн барилгын компанид өдөрт дунджаар 100-гаад хүнийг ажилд зуучилдаг ч энэ салбарт хүний нөөцийн эрэлт хэрэгцээ байгааг бодитоор харуулж байгаа юм.
Барилгын салбарт нэн тvрvvнд 8 мэргэжлийн 60 гаруй мянган ажилтныг бэлтгэх хэрэгтэй болчихоод байгаа нь судалгаагаар нотлогдсон.  

   Иймд энэ салбарыг хөгжүүлж, улам бүр чадавхижуулж, бүтээн байгуулалтгүй хөгжил гэж байдаггүй болохыг ухамсарлан жижиг гэлтгүй олон зүйл дээр анхаарлаа хандуулж ажиллах цаг нэгэнт болжээ.

                                                                                                                           Тэмдэглэсэн  Л.Мөнхчимэг