Барилгын салбар барцад ихтэй байна. Томилогдоод удаагүй байгаа тус салбарын сайд Ц.Баярсайхан болж буй нөхцөл байдалтай уялдуулан “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал- Эрүүл ахуйн дэд хөтөлбөр”-ийг яаралтай батлахаар болжээ.

Мөн тэрээр “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн хууль дүрмийн хэрэгжилтийг барилгын салбарт эрчимжүүлэх албан даалгаврыг саяхан гаргасан юм. Ингээд түүний яриаг хүргэе.

-Энэ салбарт болж буй золгүй үйл явдлууд чухам юутай холбоотой гэж та бодож байна вэ?
-Аж ахуйн нэгж, иргэн олгогдсон газрынхаа 70 хувьд нь барилгаа барьж үлдсэн 30 хувьд нь зам талбай, автомашины зогсоол, ногоон байгууламж бий болгох ёстой. Гэтэл зам талбай руу тулгаж, олгогдсон талбайгаа зуун хувь барилгажуулчихаж байгаа юм. Барилгын шат, өргөгч механизм нь гадна талбайд ажиллаж байгаагаас үүдээд хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын ноцтой зөрчил гарч хүний амь эрсдэж байна. Энэ нь хөрөнгө оруулагчид, газар эзэмшигчдийн өөрсдийнх нь шунаг сэтгэлээс үүдэлтэй гэж хэлэхээс өөр аргагүй. Яахаараа заавал замд тулгаж барьдаг юм. Тиймээс цаашдаа “Хот байгуулалтын тухай хууль”-д өөрчлөлт оруулж зөвшөөрөл авсан талбайнхаа хэдэн хувьд нь барилгын ажил явуулах вэ гэдгийг хуульчлан тогтоож, хууль зөрчсөн тохиолдолд авах арга хэмжээ нь чанга байх ёстой гэсэн байр суурьтай байгаа. Энэ талаарх хуулийн төсөл дээр бид ажиллаж байна.

-Барилга барих зөвшөөрөл олгоход маш их чирэгдэл учруулах гэх мэт төрийн зүгээс барилгын салбарынханд үзүүлдэг дарамт цөөнгүй. Энэ тал дээр хэрхэн ажиллах вэ?
-Төрийн захиргааны төв байгууллагын хувьд барилга барих тусгай зөвшөөрөл болон барилгын материалын үйлдвэрлэл эрхлэх зөвшөөрлийг хуулийн дагуу олгодог. Өргөх машин механизм, нийтийн аж ахуйн үйлчилгээ эрхлэх гээд тусгай зөвшөөрлүүдийг яам, түүний харъяа агентлаг олгодог. Бид судалж үзсэн. Нэлээд хүнд сурталтай. Гэхдээ хуучин барилгын тусгай зөвшөөрөл авахын тулд 160-аад гарын үсэг цуглуулж байж авдаг байсан бол  одоо 60 болгож цөөрүүлсэн.

Мөн нэг цонхны үйлчилгээ нээгдсэнээр энэ ажилд бага боловч ахиц дэвшил гарсан байгаа. Бид зарим тусгай зөвшөөрлийг төрийн бус байгууллагад шилжүүлэх ажлыг хийж байна. Мөн нийтийн аж ахуйн болон барилгын материалын үйлдвэрлэл эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгоё гэж үзэж байна. Цаашдаа барилга барих тусгай зөвшөөрөл авах, өгөх  асуудлыг ч болиулах нь зүйтэй гэсэн төсөөлөл бидэнд бий. Энэ талаар мэргэжлийн байгууллагуудтай уулзаж байна. Тусгай зөвшөөрөл олгосноор төрийн байгууллага хариуцлага хүлээж, аж ахуйн нэгжийнхэн тодорхой эрх үүрэг хүлээдэг үү гэвэл тийм биш. Үүний цаана статистик мэдээ, судалгаа авах, мэдээ тайлангаа өгөхгүй бол цуцлах ийм л юм байдаг. Гэтэл хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаанаас шалтгаалаад хүндрэл бэрхшээл тохиолдох, хүний амь нас эрсдэх гэх мэт тохиолдолд тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгох эрх зүйн үндэс алга.

-Тэгвэл Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газраас ямар зөвшөөрлийг олгодог юм бэ?
-Засгийн газрын 72-р тогтоолын дагуу барилгын ажлыг эхлүүлэх, үргэлжлүүлэх зөвшөөрлийг МХЕГ өгдөг болсон. Энэ зөвшөөрлийг авахдаа тухайн барилга барих хуулийн этгээд маш олон шат дамжлага  давдаг. Жишээ нь, “техникийн нөхцөл” гэж авдаг. Ус хангамж, дулаан цахилгаан зэрэг байгууллагаас гарын үсэг, зөвшөөрөл авна. Энэ нь бас бэрхшээл, хүнд сурталтай. Зарим барилгынхны хэлдгээр шан харамж, авлига авдаг систем бүрэлдэн тогтсон.  Өнөөдөр манай дулаан хангамжийн байгууллага “Улаанбаатарт баригдаж байгаа нэг ч барилгыг нэмж дулаанаар хангах боломжгүй” гэдэг ч зарим барилга холбогдоод л байдаг. Энэ нь нөгөө л “тусгай зөвшөөрлийг” дагасан хүнд сурталтай холбоотой. Тийм учраас барилга эхлүүлэх, үргэлжлүүлэх асуудлыг орон нутгийн засаг захиргаанд өгөх шаардлагатай юм. Үүний тулд холбогдох хуулиудад өөрчлөлт оруулъя, хүндрэл бэрхшээлүүдээс гаргая гэж үзэж байна.

-Хэрвээ ингээд тусгай зөвшөөрлүүдийг цуцалчихвал бүр ч сул задгай болчихгүй байгаа?
-Хуулийн дагуу авсан газар дээрээ барилга барих аж ахуйн нэгжүүдэд л энэ хамаатай. Харин тухайн хөрөнгө оруулагч зөвлөх үйлчилгээ үзүүлдэг байгууллагуудтай гэрээ хийгээд, тэр байгууллага нь  барилга угсралтын ажлын явцад хөрөнгийн даатгал болон гуравдагч этгээдэд үзүүлэх эрсдэлээс сэргийлсэн даатгалын тогтолцоотойгоор тухайн барилгыг мэргэжлийн байгууллагаар бариулж ашиглалтанд авдаг байх нь зүйтэй юм. Үүний зэрэгцээ баригдсан барилгыг ашиглалтанд авах гэж бараг жил шахуу болдог процесс бий. Маш олон хүн цугларсан, ажлын комисс, мэргэжлийн комисс, улсын комисс гэсэн шат дарааллыг больё гэж үзэж байна. Энэ мэт олон асуудлыг бид судалж байна.

-Хэзээ энэ асуудлыг шийдэх вэ?
-Барилгын тусгай зөвшөөрөл зэрэг нь бүгд хуулиар зохицуулагдсан байдаг тул  УИХ-ын намрын чуулганы ээлжит хуралдаанд тодорхой асуудлуудыг бид Засгийн газраар оруулж УИХ-д өргөн барина. Барилгын тусгай зөвшөөрөл гарчихсан хэрнээ дотор нь  хэд хэдэн ангилал болгоод ангилал бүр дээрээ тусгай зөвшөөрөл олгодог механизм тогтсон байна. Цаанаа энэ нь тогтсон үнэ ханштай байгаа нь нууц биш. Үүнийг арилгана. Ингэж чадвал барилгынхан дулааны улиралдаа багтаагаад ажлаа явуулах боломжтой болно. Барилгын материалын үйлдвэрүүд нь барилгатайгаа адил өвлийн улиралд ажилладаггүй. Энэ үйлдвэрүүдийн талаар авах арга хэмжээний тогтоолын төслийг боловсруулж, материалын үйлдвэрүүдээрээ орж  ажил байдалтай нь танилцаж байна. Барилгын материалын үйлдвэрүүдийг  өвлийн улиралд үйлдвэрлэлээ явуулах боломжоор хангах  шийдвэрийг бид ойрын үед Засгийн газраар оруулж гаргана. Ингэвэл барилга угсралтын ажил зогссон үед материалын үйлдвэрлэл явагдаад барилгын ажил эхлэхэд материалаар шууд хангаж эхлэх боломж бүрдэнэ.

-Энэ бүх шинэчлэлтийн ажилд тань амжилт хүсье. Гэвч энэ шинэчлэлтүүдийг хийхдээ мэргэжилтнүүдтэй зөвлөлдөж байгаа юу?
-Бид өдөр бүр 18.00 цагаас салбарын хэмжээнд хийх шинэчлэлтийн бодлогын асуудлаар төрийн бус байгууллагууд, даатгалын болон барилгын мэргэжлийн байгууллагынхантайгаа зөвлөлдөх уулзалтуудыг хийж байна. Ингэхдээ гадны туршлагууд түүн дотор Гүржид хийгдсэн өөрчлөлтийн асуудлуудыг ярилцаж байна.  

О.Ариунбилэг