Монгол дахь “China town”- ыг бүрдүүлээд байгаа 100 айлын барилгын материалын захын асуудал дарга нараас эхлээд иргэдийн “шүдний өвчин” болоод байсан.

Замын түгжрэл, утаа, тоосжилт гээд яриад байвал асуудал их. Түүнээс гадна гэр хорооллын гудамжууд нь хогийн цэг, муу усны нүх, жорлон болж хувирсан. Хэн дуртай нь хогоо, угаадсаа асгана. Тааралдсан газраа бие засна. Дээрээс нь барилгын элдэв материалын хог, цемент хийснэ. Энэ мэтээр дурьдаад байвал 100 айл орчмоос 100 асуудал гарч ирнэ.

Энэ бүхнийг бид зөвхөн ярьсаар, бичсээр олон жилийг үдсэн. Тэр хооронд эхлээд гэр хороолол байсан газар ТҮЦ боссон. Яваандаа амбаар болж эхэлсэн. Сүүлдээ жижиг дэлгүүр, одоо бол том том барилгууд сүндэрлээд эхэллээ. Гэтэл энд олон мянган оршин суугчдын эрх зөрчигдөж байгаа юм.

Сүхбаатар дүүргийн нэгдсэн эмнэлэг ч энд байрладаг. Энэ бүхний эрх ашиг хөндөгдсөөр, хүмүүс нь барилгын материалын харшлаас болж өвчилсөөр л байлаа. Тэр зуур 100 айл томорсоор. Гэтэл шийдвэр гаргагчид гэнэт л ухаан орсон бололтой. Саяхан 100 айлыг нүүлгэх шийдвэр гаргасан гэнэ. Энэ шийдвэрийг сонсоод баярласан гэж жигтэйхэн.

Үгүй ээ, бод л доо. 100 айл нүүж, энэ хавийн замын түгжрэл, тоосжилт алга болно гээд. Сайхан мэдээ биш гэж үү. Дам сураг сонсох нь ээ, 100 айлыг нүүлгээд оронд юу барих, яаж орон сууцжуулах зураг төсөл ч гарчихсан гэсэн. Харин 100 айлын наймаачдыг хааш нь нүүлгэх нь тодорхойгүй байна. 100 мянган хүний эрх ашиг, эрүүл мэндийн дэргэд 1000 хүрэхгүй шахуу хүний ашиг хонжоо олох ч яамай байна аа. Хааш нь ч нүүлгэсэн яах вэ дээ, тэд нарыг. Угаас зах, тэр дундаа барилгын материалын зах бол хотын захад байхад яг таарна.

Одоо харин төр засаг гаргасан шийдвэртээ тууштай хандаж, нүүлгэнэ гэсэндээ л нүүлгээсэй билээ. Мэдээж 100 айлын наймаачид өөрсдийнхөө эрх ашгийг хамгаална гэж жагсч, тэмцэж бөөн юм болох байх. Үнэхээр нүүлгэх дээр тулаад ирэхээр шүү дээ. Тэр үед нь л төрийн төмөр нүүрийг харуулаад өгөх хэрэгтэй. Зөвхөн 100 айл орчмоос гарч байгаа тоосжилтоос болж хэчнээн хүн хордож, эрүүл мэндээрээ хохирч, цаашлаад амь насаа алдаж байгааг хэлж мэдэхгүй шүү дээ.

Өвчин тусаад шаналж буй хүмүүс Сүхбаатар дүүргийн нэгдсэн эмнэлэгт хэвтсэнийхээ төлөө 100 айл орчмын тоосжилт, барилгын материалын хоронд хордож, эрүүл болох биш улам өвчилж байгаа. Тэр ч битгий хэл энд барилгын материалын зах үүссэнээс хойш замын түгжрэл дээд цэгтээ хүрч, түргэн тусламжийн машин эмнэлэг хүрэх замдаа бөглөөнд цаг гаруй зогссоноос болж хүүхэд хүртэл нас барж байлаа. Ийм байхад хэдхэн хүний бизнесийн төлөө төр засаг “шалчийж” болохгүй гэдгийг л хэлмээр байна. Тэгээд ч 100 айлын наймаачдын бараг л тал нь хятадууд байгаа.

Монголчуудад уулын орой дээр ч газар олдохгүй байхад эрхэм “нөхөд” 100 айл орчим буюу Сүхбаатар дүүргийн 10, 11, 12 дугаар хороог тэр чигт нь эзэлж, айлуудын хашаа байшинг худалдаж аваад л сууцгааж байна. Бүгд нэг нэг монгол хүүхэнтэй суучихсан, тэд нараараа дамжуулж бидний газрыг булааж авч байгаа гэхэд болно. Тиймээс хятадуудын эрх ашиг юу ч байхгүй. Учир иймээс 100 айлыг нүүлгэх хэрэгтэй. Тийм шийдвэр гарсан нь туйлын зөв. Энэ хэсэгт орон сууцны том хороолол босч, бага, дунд орлоготой иргэдийн ядаж гуравны нэг нь байранд орчихвол аятай юу. Ядаж өнөөх утаа чинь тодорхой хэмжээгээр буурна биз дээ.