“Барилга.МН” сэтгүүл дугаар бүрээрээ уншигч та бүхэндээ хамгийн эрэлт хэрэгцээтэй мэдээллийг хүргэхийг зорьдог билээ.
Дэлхийг Монгол гэрийн буйраар тамгалж чадсан ганц үндэстэн нь Монголчууд. Нүүдэлчин Монголчуудын өдөр тутмын амьдрал, нүүдэллэн амьдрах онцлогт нь тохирсон сууц бол монгол гэр. Хаана ч хэзээ ч ачиж буулган авч явах боломжтой энэхүү сууц нь Монгол орны эрс тэс цаг уурт зохицсон төдийгүй одоог хүртэл нууц нь юундаа байдаг нь тайлагдашгүй хэвээр л байна.
21-р зуунд ч бид тайлагдашгүй онцлог түүхтэй монгол гэртээ амьдарсаар л байна. Энэ удаа танд хүргэх гэж байгаа мэдээлэл монгол гэрийн онцлог, давуу талыг алдагдуулалгүйгээр орчин үеийн ариун цэврийн өрөө гаргасан тухай мэдээллийг хүргэж байна.
Энэхүү ариун цэврийн өрөөг монгол гэрт амьдарч байгаа хэн бүхэнд зориулагдсан бөгөөд уламжлалт сууцандаа амьдарч байгаа хэдий ч орон сууцанд байгаа мэт тав тухтай байгаа мэт сэтгэл ханамжийг мэдрүүлэх болно. Гэр хорооллынхонд тулгарч байгаа хамгийн том бэрхшээл нь бие засах гаазар буюу 00-ийн асуудал. Хашаандаа байгальд шингээх зориулалтаар 2-3 метрийн гүнзгий нүх ухан 00-ийн асуудлаа шийддэг боловч хэмжээлшгүй сав биш болохоор хэзээ нэгэн цагт дүүрнэ. Ямар 0,7 га газартаа энд тэндгүй 00 барилтай нь биш. Дээр нь зуны цагт 00-иос гарч байгаа үнэр, танар ялаа шумуул гээд тоочоод байвал хэцүүхэн асуудал дуусашгүй. Тэгэхлээр үүнийг ямар нэг аргаар шийдвэрлэх л хэрэгтэй. Гэр хорооллын 00-ийг ариутгаж байгаа нь тэр гээд хлормен, найруулсан бодис тараадаг ч байнга хийхгүй учир үр дүн муутай.
Орчин үеийн соёлжсон нийгэмд амьдарч байгаа гэхэд жаахан ичмээр. Гаднын улсын жуулчид Монголд ирээд хамгийн их сонирхдог зүйл нь Монгол гэр. Харин дараа нь 00 хаана байна гэж асуудаг? 21-р зуунд амьдарч байгаа хэдий ч гадаа гэхээс өөр аргагүй. Магадгүй монгол гэрийн 00-ийн асуудал утаа, хогтой нь эн тэнцэхүйц асуудал болж хувирахад ойрхон байгаа болов уу?
Ингээд олон зүйл нуршилгүй монгол гэрт хэрхэн 00-ийн өрөөг шийдсэн талаарх мэдээллийг хүргэж байна. Анх монгол гэрт ариун цэврийн өрөө тэр тусмаа буйран доогуур нь ухаж тохилог дулаахан ариун цэврийн өрөөг гаргасан төдийгүй жижигхэн хувцасны өрөө гаргасан байна.
Энэхүү ариун цэврийн өрөөг бий болгоход хэдий хэмжээний мөнгө зарцуулах нь тухайн хүний өөрийн хэр зэрэг гарын эв дүйтэй вэ? гэдгээс шалтгаалан хэдий хэмжээний санхүү зарцуулах нь тодорхой болно.
Монгол гэрийн архетиктурын уламжлалт загварыг эвдэлгүй хэрхэн тав тухатай ариун цэврийн өрөө гаргасан талаар “Стройка” компанийн захирал Т. Даваасүрэнгээс тодрууллаа.
Монгол гэрийн буйран доогуур хэр гүнзгий ухаж байж энэ өрөөг гаргах вэ?
Дунджаар 2-2,4 метрийн гүнд байхад ерөнхийдээ болно. Тэрнээс илүү гүнзгий болвол газар шорооны ажил, мөн доош буух шат хэтэрхий өндөр болчих гээд байгаа юм.
Эндээс гарч байгаа цэвэр бохир усны асуудлыг хэрхэн шийдсэн бэ?
Байшингийн подволоос бохир ус яаж гардаг билээ. Хүнд хэцүү зүйл биш. За яах вэ 2,4 тоннын багтаамжтай сав байрлуулсан гэж үзэхэд 4 ам бүлтэй айл ойролцоогоор хоногт 1хүн 20 литр ус хэрэглээд байхад нэг сарын дараа соруулах боломжтой.
Халуун усны асуудлыг хэрхэн шийдсэн бэ?
Одоо манайд янз бүрийн ус халаагч бүтээгдэхүүнүүд ороод ирчихсэн байна. Гэхдээ манайд хамгийн тохиромжтой нь “агшин зуурын ус халаагч” бүтээгдэхүүн. Хэрэгцээт усаа халаагаад авчихана, цахилгаанд ч хэмнэлттэй. Гаднын орнуудад ч энэ бүтээгдэхүүнийг хэрэглэж байна. Харин усны даралтыг насосны тусламжтай шийднэ.
Ороод ирэхэд энэ өрөөнд багана байхгүй байна. Нурах аюул байхгүй юу?
Баганагүйгээр шийдвэрлэх боломжтой. Барилгуудын давхар дундын хучилт гэж байдаг. Алсгалаасаа болоод 8-12 см зузаантай төмөр бетон хучилт байдаг. Яг л тэр аргаар шийдэж өгсөн. Энэ өрөө яг тийм байх ёстой гэсэн норм байхгүй учраас хэмжээ нь янз бүр байж болно. Жижиг хэмжээний өрөө байвал зардал бага гарна. Том байвал өндөр.
Дунд зэргийн хэмжээтэй өрөө хэдий хэмжээний өртөгөөр босох вэ?
Дунд зэргийн өрөө 8 сая орчимд босно. Энэ 8 саяд 2,4 тоннын усны сав, ванн, жорлон, хаалга, цонх, нассос, ус халаагч, цахилгааны хэрэглэлүүд, плита гээд энэ өрөөнд хэрэгцээтэй зүйлсүүд юу байна бүгд нийлээд дээрх хэмжээний мөнгө шаардлагатай.
8 сая төгрөг гэдэг бол хүн болгонд өөр өөрийн үнэ цэнэтэй. Гэхдээ өнөөдөр 1 өрөө байрны үнэ ямар байгаа билээ. Монгол гэрийн дотор зай 40 орчим м2 байдаг.Тийм учраас орон сууцны тав тухтай нөхцөлийг өөрийн гэртээ бий болгох боломжтой болсон таатай мэдээллийг хүргэлээ.