Монгол Улсын иргэн бүр 0.7 га эзэмших эрхтэй. Газар эдлэх эрхийг нь хэн нэгэн хөндөж, хааж боох нь

Монгол Улсын хуулийг зөрчсөн хэрэг болно.

Гэвч Монгол Улсын хууль, иргэний эрхийг уландаа гишгэх эрх мэдэлтэн энэ цагт олон байна. Тухайлбал, “Алтай констракшн” ХХК. Тэд Монгол Улсын хуулинд заасанчлан хуулийн дагуу 0.7 га газраа хууль ёсоор эзэмшиж байгаа иргэний эрхэнд бүдүүлгээр халдаад зогсохгүй, эзэмшлийн газраа тойруулан барьсан хашааг нь хоёронтоо нураажээ.

Тодруулбал, 2006 оны 12 дугаар сарын долоонд иргэн Шарнууд овогтой Ё.Даваасүрэнд Хан-Уул дүүргийн нутагт дэвсгэрт 0.7 га газар эзэмших Эд хөрөнгө өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийн улсын 1864330879375 тоот гэрчилгээг олгосон байдаг.

Нэгэнт газар өмчлөх эрхийн гэрчилгээ нь гарчихсан учраас иргэн Ё.Даваасүрэн өмчийн газраа тойруулан тоосгон хашаа хатгажээ. Гэтэл 2009 онд “Алтай констракшн” ХХК иргэний хатгасан хашааны хажууд орон сууцны барилга барьж эхлэхээр газар ухаж эхэлжээ.

Өдгөө тус орон сууцны барилга тэнгэр багандан сүндэрлэсэн бөгөөд эхнээсээ зөвшөөрөлгүй, зураг төсөлгүйгээр байшин барилга барьсан юм уу гэх эргэлзээг төрүүлээд байгаа юм. Яагаад гэвэл тус компанийнхан барилгаа барьж эхлэхдээ л иргэн Ё.Даваасүрэнгийн хувийн өмчид бүдүүлгээр халдаж хашааг нь нураасан. Учир нь уг барилга руу орох зай завсар байхгүй бөгөөд иргэний хувийн өмчид халдаж байж л зам гарган уг барилгын хашаа руу орох гарц нээгддэг гэсэн үг. Уг нь анх барилга барих зураг төсөл гаргахдаа гаднах ашигтай талбайн зураг төслийг гаргаж, газар эзэмших эрхээ авдаг баймаар. Хэдийгээр иргэн Ё.Даваасүрэн тус компанийн нураасан хашааг сэлбэсэн ч энэ жил дахиад л нураагаад хаячихжээ.

Түүгээр ч барахгүй Баянзүрх дүүргийн шүүхээс “Алтай констракшн” ХХК-ийн хүсэлтээр “Шүүхээс гарах шйидвэрийг баталгаажуулах тухай” 2011 нэгдүгээр сарын долооны өдөр 431 дугаартай захирамжийг гаргасан аж. Тус захирамжийн тогтоох хэсэгт хариуцагч Ё.Даваасүрэнд өөрийн эзэмшлийн газраас бусад нийтийн эзэмшил газарт шйидвэр гарах хүртэлх хугацаанд орц, гарцыг чөлөөтэй байлгаж, онд “Алтай констракшн” ХХк-ийн ажилтан автомашин зэргийн нэвтэрхэд ямар нэгэн байдлаар саад учруулахгүй байх, орц гарцыг хааж хашаа байшин, хана барихгүй байхыг заасуйга” хэмээн заажээ.

Яаж ч бодсон аль 2006 онд онд эзэмших эрхийн гэрчилгээ нь гарч газрын кадастрын нэгдмэл санд бүртгэгдсэн иргэний эзэмшлийн газартай холбоотой ийм шийдвэр гаргасан нь эргээд мөнгөтэй хүнд хууль үйлчилдэг гаж жишгийн илрэл гэхээс өөрөөр юу гэхэв. Эл захирамжийг авсан иргэн ч мөн л тус дүүргийн Иргэний шүүхэд хандаж. Шүүх хурал хуралдаж эл захирамжийг хүчингүй болгожээ.

Гэтэл нэг их удалгүй 2011 оны хоёрдугаар сарын 25-ны өдөр захирамж гарсан хэмээн тус компанийнхан иргэн Ё.Даваасүрэнд мэдэгджээ. Захирамжийн тухайд өмнө хүчингүй болгосон захирамжтай утга адил. Энэ удаад ч шүүх иргэн Ё.Даваасүрэнгийн талд асуудлыг шийдвэрлсэн аж.

Гэтэл онд “Алтай констракшн” ХХК-ийнхан шүүхийн шийдвэрийг үл ойгшоон дахиад л иргэн Ё.Даваасүрэнгийн эд хөрөнгөд бүдүүлгээр халдаж хашааг нь нураачихаад /өмнө нураасан хашаагаа иргэн өөринй хөрөнгөөр дахин засварлаж, босгосон/ байгаа аж. Ташрамд дуулгахад Иргэн Ё.Даваасүрэн тус барилгыг барьж буй инженер болон бусад холбогдох удирдах албан тушаалтантай нь уулзаж учир байдла ахэлэн, хувийн өмчдөө халдахгүй байхыг хүссэн ч инженерүүд нь уг нь таны л зөв юм банйа. Гэхдээ дээрээс дарга нар үг дуугүй хашааг нь нураагаад хая гэх үүргийг өгсөн хэмээн ил цагаан мэдэгджээ.

Тэгээд ч тус компанийн барилгад зураг төсөл гэх зүйл байхгүй бөгөөд чухам л мөнгө улаанг нүд уцагаан гэгчээр аяглаж буй нь хачирхалтай. Иргэнийхээ эрхийг эдэлж 0.7 га газар эзэмших гэснийхээ төлөө тухайн иргэн хоёр удаа хашаа барьсан мөнгө, мсэтгэл санааны хохирол гээд бодвол басч гэж чамлахааргүй мөнгөн дүн гарах нь мэдээж. Энэ мэчтчилэн энгийн иргэд хуулинд заасны дагуу газар өмчлөх эрхээ эдлэх боломжоор дэндүү хязгаарлагдмал буйг эрх мэдэлтнүүд үл анзааран суусаар байх уу. Нялуунаас шулуун нь дээр гэдэг. Ингэж байхаар эрх мэдэлтнүүд хуулиндаа нийслэлд, энгийн иргэд хөдөө орон нутагт газар өмчилнө гээд заалт оруулчихвал дээр юм биш үү?