УИХ-ын гишүүн Я.Батсуурь хэвлэлийнхэнд хандлаа. Түүний яриаг уншигчдадаа хүргэж байна. 

-Ингэхэд байнгын хороон дээ­рээс нэлээд бухимдалтай гарч яваа харагдсан. Дараахан нь сэт­гүүлчдийг цуглуулаад хэв­лэ­лийн хурал хийлээ. Юунд ингэж бухим­даад байна? 

-Тавантолгойн хувьцааг иргэд, олон нийтэд эзэмшүүлэх асуудлаар Хэрэглэгчдийн эрх ашгийг хамгаалах нийгэмлэгээс мэдэгдэл хийх санал гаргасан. Ингээд хамтран мэдэгдэл хийсэн. Тавантолгойн орд нь дэлхийн хэмжээнд тооцогдохоор том гэдгийг та нар мэдэж байгаа. Ингээд түүнийг хэрхэн ашиглах талаар УИХ-аас 39 дүгээр тогтоол гаргаж, Монгол Улсын 2,7 сая иргэн бүгдээрээ Тавантолгойн хувьцааны 10 хувийг үнэ төлбөргүй эзэмшүүлж, 10 хувийг аж ахуйн нэгжүүдэд нэрлэсэн үнээр худалдан борлуулахаар тусгасан байсан. Дараагаар нь тогтоолд өөрч­лөлт оруулахаар нэр бүхий гишүүд хоёр тусдаа тогтоолын төсөл санаа­чилж УИХ-аар хэлэлцүүлж байгаа. Гол үзэл санаа нь аж ахуйн нэгжүүдэд 10 хувийг болиулж, иргэдэд хувьцааны 20 хувийг үнэ төлбөр­гүйгээр эзэмшүүлэхээр бай­сан. Дараагаар нь УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хороон дээр гишүүн С.Бямбацогтоор ахлуулсан ажлын хэсэг байгуулагдаж хэдэн сар болсон, хоёр төслийг нэгтгэн нэг төсөл болгож, чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар одоо хэлэлцүүлгийг нь хийж байна. Хамгийн гол нь Ажлын хэсэг бидний санаачилсан тогтоолын төслийг огт өөр болгосон байна. 

-Тэгээд яаж өөрчилсөн болоод ундууцаад байгаа юм? 

-Гол нь Тавантолгойн хувьцааг Хүний хөгжлийн сангаас олгох нэг сая төгрөгтэй хольж хутгасан байна. Эсвэл сая төгрөгөө ав, эсвэл хувьцаагаа ав гэж байна. Ингэж шийдэгдвэл Монголын маш олон хүн Тавантолгойгоос хувьцаа авах боломжоо алдах нь. Амьжиргааны нөхцөл хүнд байгаа үед ийм сонголтыг өгсөн тохиолдолд олон хүн сая төгрөгөө л авахаар байна. Дээрээс нь оюутнууд сая төгрөгөө аваад зарцуулчихсан байгаа шүү дээ. Эдгээр нийгмийн хэсэг огт Тавантолгойн хувьцаанаас эзэмшиж чадахгүй нь. 1990-ээд оны эхээр ягаан. цэнхэн тасалбарыг яг ийм байдлаар тараасан. Учрыг нь олоо­гүй иргэд юу юм бол доо гэж бодож байхад нь мэдээлэлтэй хэсэг нь хамчихсан. Иргэд хоосон хоцорсон гашуун сургамийг давтах гэж байна. Тавантолгойгоос зөвхөн болол­цоотой улсууд нь хувьцаа эзэмших нь. Ингэж хуульчилсан бол шудар­га хуваарилалт болохгүй нь л дээ. 

-Тавантолгойн хувьцаа сая төг­рөг нэг зүйл биш гэж бараг та л ганцаараа хэлж байна шүү дээ? 

-Бидний санаачилснаар бол иргэн бүр Тавантолгойн 1072 ширхэг хувьцаа эзэмшихээр заасан. Хүний хөгжлийн сангаас орох бэлэн бус нэг сая төгрөг Тавантолгойн энэ хувьцаанд ямар ч хамаагүй тусдаа асуудал. Гэтэл үүнийг нэгтгэж нэг сонголт болгосон. Одоо иргэдийг нэг бол сая төгрөгөө ав эсвэл Тавантолгойн хувьцааг ав гэж байна. Хэрэв ингэж шийдвэл олон хүн Тавантолгойн хувьцааг авч чадахгүй үлдэнэ. Улс эх орны байгалийн баялаг шударгаар хуваарлигдаж, иргэд энэ тэнцүү эх орныхоо баялгаас хүртэж чадахгүйд хүрэх гэж байна. 

-Тавантолгойгоос зөвхөн бо­лол­­цоотой улсууд нь хувьцаа эзэм­ших нь гэдгээ тайлбарлаач?

 -Аж ахуй нэгжүүдэд арван хувийг худалдана гэдгийг нь дэмжиж байгаа. ААН-үүдэд арван хувийг худалдана гэхээр нэрлэсэн үнэ нь 1000 төгрөгөөр тогтоогдох гэж байна. 20 гаруй мянган ААН-д хуваахаар нэгэнд нь 20-30 мянган хувьцаа буюу 20-30 сая төгрөгний хувьцаа ногдоно гэсэн үг. 20 сая төгрөг төлөөд хувьцаа худалдан авах ААН хэд байгаа вэ гэдэг нь өнөөдөр сонин байна. Энэ үүднээс харвал жижиг дунд бизнес эрхлэгчид хувьцаа авах боломжгүй нь гэж харж байна. 

-Жижиг бизнес эрхлэгчид авах­гүй гэхээр харин ч зүгээр юм биш үү. Өмнө нь жижиг аж ахуй нэгжүүд өөрсдийнхөө бизнест хөрөнгө оруулахын оронд хувьцаа аваад жижиг дунд бизнесийнхэнд сөрөг нөлөөтэй гэх тайлбарыг олон гишүүд хэлж байсан шүү дээ? 

-Гол нь байгалийн баялгыг ингэж тэгш бусаар хуваарилж болохгүй л байхгүй юу. Аль аль нам нь сонгуулийн өмнө ч, дараа ч амласан шүү дээ. Иргэддээ тэнцүү, ижил тэгш хувиарлана гэж. Гэтэл хэрэг дээрээ зөвхөн том ААН, санхүүгийн боломжтой нь аваад бусад нь хоосон хоцрох гэж байна. 

-Ардчилсан намын бүлэгт энэ асуудлаар хандахад? 

-Энэ талаараа танилцуулсан. Бүлэг “Нэг сая төгрөгийг иргэдэд бэлнээр өгвөл улс орны эдийн засаг даахгүй” л гэсэн хариулт өгч байгаа. Ажлын хэсэгт мөн тэгж үзэж байна. Тэгвэл яах гэж мөнгөний амлалт өгсөн юм бэ гэдэг асуудал гарч байна. Түүнийг өмнө нь 300 мянга, 300 мянгаар хоёр гурав таслаад өгчих боломж байсан. Гэтэл заавал сонгуулийн өмнө нэг сая төгрөг өгч, хувьцаа тарааж, цалин, тэтгэвэр нэмбэл санал авна гэж тооцож л дээ. Ард түмний саналыг мөнгөөр авна гэж ойлгосон юм байлгүй. Өгч чадахгүй бол уучлалт гуйх хэрэгтэй шүү дээ.

 -Ардчилсан намын бүлэг энэ асуудал дээр нэгдсэн шийдвэрээ гаргачихсан болоод та ганцаардаад байна. Шуудхан хэлэхэд “Олон юм яриад байвал ирэх сонгуульд тойрог өгөх дээр чангална” гэж сүрдүүлж болно шүү дээ?

 -Манайх чинь тийм нам биш шүү дээ. Ардчилсан нам маань намайг шахаж хавчихгүй байлгүй дээ. 

-500 мянгыг аваад үлдсэн 500 мянгаа аваагүй оюутнууд байгаа. Тэд хувьцааныхаа талыг нь авах юм болов уу? 

-Би үүнийг чинь л асуугаад байгаа юм. Гэхдээ надад хариулахгүй байна. Гэтэл оюутнууд юу ч авахгүй нь. Тэд “Хүний хөгжил сан”-гаас олгох 1.5 сая төгрөгийнхөө сая төгрөгийг нь сургалтын төлбөр хэлбэрээр 500 мянгаар хоёр удаа авсан. Харин 500 мянган төгрөгийг нь 21 мянган төгрөг байдлаар аваад дуусч байгаа. Ажлын хэсгийнхний тайлбарлаж байгаагаар оюутнууд энэ жилийн сургалтын төлбөрт төрөөс олгох 500 мянган төгрөгөөсөө татгалзах замаар хувьцаатай болж болно гэсэн. Үгүй бол үлдсэн хэдэн сард авах сар бүрийн 21 мянган төгрөгөөсөө татгалзаж, 100 мянган төгрөгийн хувьцаатай болох боломжтой гэнэ. Энэ бол үнэхээр утгагүй асуудал. Өндөр настай хүмүүс ч хувьцаа авч чадахгүй. Дээр нь амьдралын төвшин доогуур, орлого багатай иргэд хувьцаагүй л үлдэнэ. Тэр хүмүүс өнөөдөр хувьцаагаа авах уу, мөнгөө авах уу гэвэл сая төгрөгөө л авъя гэнэ шүү дээ. Байгалийн баялгийг ингэж хуваарилдаггүй юм. Оюутнууд бүгд төлбөрөө төрөөр даалгана гээд санхүүгээ зохицуулчихсан байгаа тул ийм санал тавьж байгаа нь буруу юм. 

-Одоо энэ санаагаа хамгаа­ла­хын тулд яах гэж байна? 

-Дахиад гишүүддээ хандана. Гурван удаа хандлаа, хэллээ. Эцсийнхээ үгийг дахиад хэлнэ. Хэрэв энэ хэвээр баталвал Ерөнхийлөгч хориг тавих боломж л үлдэнэ.