19 дүгээр хорооллын таван давхар угсармал байранд засвар хийсэн 4 өрөө байр худалдана. Үнэ: 124 сая төгрөг. Орон сууц худалдан авахаар сонирхож буй хүмүүс ийм заруудтай таарсан байх. 19 дүгээр хорооллын дөрвөн өрөө орон сууц 124 сая төгрөг. Та бод доо. Хотын төвийн угсармал байрны дөрвөн өрөө 130-140 сая төгрөг болно гэж үү. Энэ бол хөөрөгдсөн хиймэл үнэ. Ийм үнээр орон сууц худалдан авч буй хүн бол мөнгөө үрэх зүйлээ мэдэхгүй байгаа эсвэл ташаа мэдээлэлтэй нэгэн.

Бид бүгдийн хэлж заншсанаар хуучин байрны талбайн хэмжээ нь ашигтай талбайгаар байдаг бөгөөд гал тогооны өрөө, ариун цэврийн өрөө, угаалгын өрөө, коридор, харанхуй өрөө зэргийг тооцоогүй байдаг. Дөрвөн өрөө орон сууцны ашигтай талбай 47 ам метр. Нийт талбайг тооцоход дунджаар 75 ам метр болно. Тэгэхээр 124 саяар худалдах гэж буй байрны нэг ам метр талбайн үнэ нэг сая 650 мянган төгрөг болж байна.

19 дүгээр хороололд “Макс” группын барьж ашиглалтанд оруулсан “Хийморь-19” хотхонд нэг өрөө 30 ам метр талбайтай орон сууц худалдана. Үнэ: 53 саяас. Энэ зарыг дээрх зартай харьцуулъя. Энэ байрны нэг ам метр талбайн үнэ нэг сая 760 мянган төгрөг. Хуучин байрны дөрвөн өрөө орон сууцны нэг ам метр талбайн үнэ нэг сая 650 мянган төгрөг байхад, орон сууцны олон барилга барьж ашиглалтанд оруулсан, барилгын салбарт туршлагатай хамт олны барьсан, чанарын шаардлага хангахуйц барилгын нэг өрөө байрны нэг ам метр талбайн үнэ нэг сая 760 мянган төгрөг. Энэ хоёр байрны зөрүү 110 мянган төгрөг.

Нэг болон хоёр өрөө орон сууцууд эрэлт ихтэй, үнийн хувьд гурав болон дөрвөн өрөө орон сууцнаас зөрүү их байдаг. Талбайн хэмжээ нэмэгдэх тусам худалдан авалт буурч байдаг. Гэтэл дээрх хоёр жишээнээс харахад зөрүү нь 110 мянган төгрөг байгаа нь зах зээл дээрх орон сууцны үнийн хэлбэлзэл, хөөрөгдөл, зохиомол үнэ их байгааг харуулж байна.

Орон сууцны хиймэл үнийг үл хөдлөх хөрөнгийн зуучлалын байгууллага болон байраа зарах гэж буй хүмүүс бий болгож байна. Учир нь байраа зарах гэж буй иргэн өөрийн байрыг хэдээр зарах вэ? гэдгээ эхэлж мэдэхийн тулд зарын сонин эргүүлж, зуучлалын газруудын сайтаас мэдээлэл авч өөрийн байрны үнийг тогтоодог. Энэ үнэ дээр нь орон сууцны эзний өөрийн үнэлэмж нэмэгдэнэ. Өөрт нь таалагдсан сайн байршил, цонхоор харагдах орчин, өвлийн тэсгэм хүйтэнд дулаахан байдал, гаднаа хүүхдийн тоглоомын талбай, амрах талбай, автомашины зогсоол, орцны цэвэрхэн байдал, оршин суугчдын найрсаг байдал зэрэг нүдэнд харагдах болон сэтгэлд шингэсэн үнэ цэнэ бий болгох олон хүчин зүйлүүд орон сууцны үнэд нөлөөлнө.

Ингээд зарын сониноос харсан өөрийн тогтоосон үнэ нь дээрх хүчин зүйлүүдийн нөлөөгөөр нэмэгдэнэ. Зарим тохиолдолд байраа зарах гэж буй хүн худалдан авагч болж харьцуулж буй байраа очиж сонирхоно. Анхны нүдээр өөрийн байрнаас давуу талтай зүйл байхгүй мэт санагдаж, худалдах эцсийн үнээ тогтооно. Энэ үнэ нь зах зээлийн үнэ болж, арилжаанд орж байна. Мэдээж зах зээлийн үнэ нь худалдсан үнээр тогтож буй хэдий ч хөөрөгдсөн үнэ, улам хөөрөгдөж буйн жишээ олон байна.

Дээрх байдал удаан үргэлжлэхгүй. Ашиг сонирхлын нөлөөнөөс зах зээлийн нөлөөлөл хүчтэй болох үед орон сууцны үнэ буурна. Тэр цагт нь орон сууц худалдан авсан тохиолдолд ашигтай наймаа, хэлцэл болно. Харин хий хөөрөгдсөн хиймэл үнээр орон сууц худалдан авч, зээлийн төлбөрт унах, эсвэл алдагдал орох зэргээс сэргийлэх хэрэгтэй юм.

2012 оны хоёрдугаар хагасын сүүлчээр орон сууцны үнэ мэдэгдэхүйц байдлаар буурах төлөвтэй байна. Эдийн засгийн болон нийгмийн нөлөө орон сууцны үнэд хүчтэй нөлөөлөх талаар судалгааны мэдээллийг уншигч та бүхэнд хүргэх болно.

Б.Баяржаргал /businessnews.mn/