Олноо өргөгдсөн Монгол Улсыг “Нийслэл Хүрээ” хэмээн өргөмжилсөний 100 жилийн ой энэ жил тохиож байгаа билээ. Бид өмнө нь Улаанбаатар хотын музейд нээлтээ хийсэн “Нийслэл Хүрээ 100 жил” гэрэл зургийн үзэсгэлэнгээс бэлтгэсэн мэдээллийг хүргэж байсан билээ. Ойн хүрээнд НЗДТГ-аас зохион байгуулж байгаа дараагийн ажил нь өчигдөр эхэлсэн “Нийслэл Хүрээ 100 жил” эрдэм шинжилгээний бага хурал юм. Тус эрдэм шинжилгээний хуралд манай улсын төр, шашин, шинжлэх ухаан, соёл урлагийн чиглэлийн 10-аад байгууллагын 20 орчим эрдэмтэн судлаачид илтгэлээ хэлэлцүүлэн оролцож байгаа бөгөөд Улаанбаатар хотын Ерөнхий архитектор Э.Хүрэлбаатар “Шинэ нийслэлийн хот төлөвлөлт, байгуулалтын өнгөрсөн, өнөө, ирээдүй” сэдвээр илтгэл тавьлаа.

     Энэхүү түүх судлалын зорилтод нийцүүлэн 20 дугаар зууны Монголын нийгэм улс төр, оюун санааны амьдрал, соёлын түүх болон Нийслэл хотын түүхийн асуудлуудыг хэлэлцэх, санал солилцох, судлагааны сүүлийн үеийн үр дүнг таницуулах, эх сурвалж, баримтыг эргэлтэнд оруулах зорилготой юм. Эрдэмтэд “Нийслэл хүрээ” хэмээн нэр өргөмжлөгдсөн түүхт 100 жилийн ойн хүрээнд үндсэн анхаарлаа хандуулахын зэрэгцээ ерөөс монголчуудын хот суурин байгуулж байсан баялаг өв соёл, Монгол улсын нийслэл хотын түүхэн хувьсгал хөгжил, уг асуудлаарх судлаачдын дунд буй ойлголтын зөрүүг цэгцлэх, бүр цаашлаад өнөөгийн сая хол давсан оршин суугчидтай Улаанбаатарын өмнө тулгамдаж буй асуудлуудад ч анхаарлаа хандуулсан нь хурлын агуулга ач холбогдлыг өргөн цар хүрээтэй болгосон.

      20-р зуунд Монголчуудын хөгжил дэвшлийн түүх нь Нийслэлийн түүхтэй салшгүй холбоотой бөгөөд Нийслэл хотын түүхийг дотоод, гадаадын эрдэмтэн судлаачид нэхэн тодруулж судалсаар ирсэн боловч цаашид ул үндэстэйгээр судлах, тодруулах, чухал баримт, дурьдатгал дурсамж зэргийг судалгааны эргэлтэнд оруулах нь түүхэн үйл явдлын зангилаа асуудлыг тодруулах, үнэлэх боломжийг улам бүр өргөжүүлэхэд түлхэц болох юм.