Худалдаа, хөгжлийн банкны Иргэдийн банкны газрын захирал Б.Баярмаа:  

“Шинэ амьдралд хамтдаа тэмүүлье” уриан дор харилцагчдынхаа орон сууцны  зээлийг хамгийн богино хугацаанд шийдвэрлэхээ амлаж буй Монгол улсын ууган арилжааны банк Худалдаа, хөгжлийн банкийг бид зорилоо. Бидний хүсэлтийг  тус банкны Иргэдийн банкны газрын захирал Б.Баярмаа хүлээн авч, шаардлагатай мэдээллийг өгсөн юм.

           Бидний ярилцах гол сэдэв бол орон сууцны зээл. Өнөөдөр Монголчуудад орон сууцны зээл авах эрэлт дэндүү их байгаа ч энэхүү зээлийг авахад явдал чирэгдэл ихтэй, олон арван бичиг баримт бүрдүүлэх гээд хүндрэлтэй байдаг талаар иргэдийн гомдол их байдаг. ХХБ-ны хувьд энэ асуудал дээр хэрхэн ханддаг вэ?

Өнөөдөр нийслэлийн 177 мянган өрх айл буюу нийслэлийн хүн амын 70 орчим хувь нь гэр хороололд амьдарч байна. Нөгөө талаас хүн амын өсөлт, Монголчуудын шинээр гэр бүл болж буй хүүхдүүдийнхээ гал голомтыг тохилог орон сууцанд бадраах гэсэн тэрхүү хүсэл эрмэлзлэл зэрэг олон шалтгаан нөхцөлийн улмаас орон сууцны эрэлт хэрэгцээ улам бүр өссөөр байгаа юм. 

Дэлхийн жишгээс харахад, өрхийн нийт орлогын 30 орчим хувь нь орон сууцны хөрөнгө оруулалтад зарцуулагддаг бол манай улсын хувьд энэ байдал хангалтгүй байгаа нь Таны хэлж буй хүндрэлүүдтэй ч бас холбоотой.

Өнөөдрийн байдлаар арилжааны банкууд шаардлагатай баримт бичгийг бүрдүүлсэн тохиолдолд харилцагчиддаа орон сууцны зээлийг ажлын 5-7 хоногт шийдвэрлэж өгч байгаа. Харин ХХБ-ны хувьд энэ хугацааг богиносгох, харилцагчиддаа шуурхай үйлчлэх зорилгоор орон сууцны зээлийг хамгийн богино хугацаанд буюу ажлын 2-3 хоногт шийдвэрлэж буйг дуулгахад таатай байна. Энэ бол эхний алхам, цаашид бид харилцагчиддаа орон сууц худалдан авах таатай боломжуудыг шат дараатайгаар хэрэгжүүлэхээр томоохон зорилт тавиад ажиллаж байна.

Мөн манай банктай удаан хугацаанд, найдвартай хамтран ажиллаж ирсэн барилгын компаниудынхаа үйл ажиллагааг дэмжих үүднээс тусгайлсан нөхцөлтэй орон сууцны зээлийг санал болгож байгаа.

Тусгайлсан нөхцөлтэй орон сууцны зээлийн талаар дэлгэрүүлэхгүй юу? Энэ нөхцөлд хамрагдахын тулд хаанаас орон сууц худалдан авах хэрэгтэй вэ?

ХХБ Монголын эдийн засгийн гол хөдөлгөгч хүч болсон 360 гаруй компани, корпорациуд тэр дундаа барилгын салбарт тэргүүлж буй 20 гаруй компанитай хамтран ажилладаг. Бид эдгээр харилцагч компаниудынхаа үйл ажиллагааг дэмжин, тус компаниудын барьсан барилгаас орон сууц худалдан авч буй харилцагчдад тусгай нөхцөлтэй зээл олгож байгаа юм. Тусгай нөхцөлтэй зээлд хамрагдахын тулд манай банкны олон жилийн найдвартай харилцагч Жигүүр Гранд групп, Макс групп, Пума Констракшн, Гангар Инвест, Баясах Групп, Хурд групп гэх мэт олон компаниудын орон сууцнаас сонголтоо хийх боломжтой. Манай харилцагч барилгын компаниудын жагсаалт, шинэ орон сууцуудын талаарх дэлгэрэнгүй мэдээллийг авахыг  хүсвэл www.tdbm.mn вэб хуудас, банкны 331884 утсаар болон манай бүх салбар тооцооны төвүүдэд хандаарай.

Энэхүү тусгайлсан нөхцөлд хамрагдсанаар ямар ямар хөнгөлөлт эдлэх вэ?

Харилцагчид дээр дурдсан компаниудын барилгаас худалдан авах орон сууцаа сонгосон тохиолдолд 15 жилийн хугацаатай, төгрөгийн сарын 1.2-1.25%, ам.долларын 1.1-1.15%-ийн хүүтэй зээл авах боломж бүрдэх юм. Тусгай нөхцөлтэй орон сууцны зээлийн хүү нь энгийн орон сууцны зээлийн хүүгээс даруй 0.5 хувиар бага байгаа. Орон сууц худалдан авах зээлийн нийт дүнгийн 0.5 хувь гэдэг бол бага дүн биш гэдгийг онцлон хэлэх хэрэгтэй болов уу.     

Жилээс жилд иргэдийн орон сууц худалдан авах эрэлт хэрэгцээ ихэсч байна. Иргэдийн энэ их эрэлт хэрэгцээг Та бүхэн бүрэн дүүрэн хангаж ажиллаж чадаж байна уу?

Аливаа бизнес худалдагч, худалдан авагч талууддаа аль алинд нь үр өгөөжөө өгч байх ёстойн адилаар, орон сууцны хөнгөлөлттэй зээлийн хувьд банк, харилцагч хоёр хоюулаа харилцан ашигтай байх ёстой гэсэн зарчмыг бид баримталдаг. Сүүлийн үед Монголд чанаргүй орон сууц их баригдаж байна, барилгын компаниуд шаардлага хангасан барилга барьж чадахгүй байна гэсэн асуудал, гомдол байнга яригддаг. Тиймээс бид харилцагчиддаа зөвхөн хүү багатай зээлийг санал болгоод зогсохгүй Монголын барилгын салбарт тэргүүлэгч компаниудын чанартай, сайн орон сууцуудыг санал болгож байгаа маань харилцагчдынхаа хэрэгцээ шаардлагыг дэмжин ажилладагийн тод илрэл гэж бодож байна.

Орон сууцны үнэ удахгүй буурна гэсэн хүлээлт нийгэмд байна. Үнэ харьцангуй өндөр байгаа энэ байдал хэзээ буурах бол?

Урьд өмнөх жилүүдийн туршлагаас харахад хаврын улиралд орон сууцны үнэ тодорхой хувиар буурдаг. Урин дулаан цаг ирж, барилгын ажил ид өрнөх ийм үед барилгын компаниуд шинэ бүтээн байгуулалтаа эхлэхийн тулд өмнө барьж ашиглалтад оруулсан орон сууцуудаа хурдан хугацаанд борлуулж, санхүүжилт босгох эрмэлзэлтэй байдаг тул орон сууцны үнэ буурдаг. Гэхдээ орон сууцны үнэ ханш нэлээд хэлбэлзэл өөрчлөлт ихтэй байдаг тул урт хугацааны өөрчлөлтийг урьдчилан тааварлахад хүндрэлтэй.

Дахиад л хүндрэл бэрхшээлийг ярихаас аргагүй болж байна. Банкны зээлээр орон сууц авах иргэдэд урьдчилгаа төлбөр хүндхэн асуудал болдог. Арилжааны банкууд иргэдийн ачааг хөнгөлж, урьдчилгаа төлбөрөө бууруулах боломж бий юу? Мөн төрийн албан хаагч болон дунд орлоготой иргэд зээлээр орон сууц авах боломж хэр бүрдэж байгаа вэ?

Өнөөдрийн байдлаар манай банк Монгол банкны Ипотекийн зээлийн үйл ажиллагааны журмын дагуу орон сууцны зээлийн урьдчилгаа төлбөрийн  доод  хэмжээг худалдан авах байрны үнийн  30%-тай тэнцүү байх шаардлагыг хангаж ажиллаж байгаа.

2010 онд Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй Төрийн албан хаагчдыг орон сууцаар хангах “4000 орон сууц” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх хүрээнд “Орон сууцны санхүүжилтийн корпораци” 2589 албан хаагчийн хүсэлтийг судлан, 2300 албан хаагчид 80 тэрбум төгрөгийн зээлийг олгосон статистик байдаг.

ХХБ-ны хувьд төрийн албан хаагч, дунд орлоготой иргэд төдийгүй орон сууцны зээл авахыг хүссэн хэн бүхэн бидэнд хандан орон сууцны тусгай нөхцөлтэй болон энгийн зээлүүдээс сонголтоо хийх бүрэн боломж байгаа.  

Барилгын компаниудын шинэ орон сууцны дийлэнх нь банкны зээлээр борлогддог, компаниудын зүгээс арилжааны банкны зээлийн хүү өндөр байна гэсэн шүүмжлэлийг хэлдэг. Орон сууцны зээлийн хүүгийн түвшин бодитой байж чадаж байгаа юу?

Юуны өмнө банкуудын олгож байгаа зээлийн хүү тэдний эх үүсвэрийн өртөгтэй шууд хамааралтай байдаг гэдгийг хэлэх нь зүйтэй. 2010 онд арилжааны банкууд хадгаламжийн хүүгээ 0.2-4.2 хүртэл хувиар бууруулсныг Та бүхэн мэдэж байгаа. Ингэснээр зээлийн хүүг бууруулах боломж нээгдэж, өнөөдөр банкуудын орон сууцны зээлийн хүү сарын 1.2 хувь хүртэл буураад байна. Нэг үгээр хэлбэл, өнөөдөр банкуудын орон сууцны зээлийн хүү 2008 оны түвшинд хүрч, зах зээлийнхээ зарчмын дагуу буураад явж байгаа юм. Цаашид ч хүүг бууруулах тал дээр бид ажиллах болно. 

Эцэст нь хэлэхэд, орон сууц худалдан авах, орон сууцаа томсгох, амины орон сууцтай болох хүсэлтэй иргэд Та бүхэн өөрт аль байрлах ХХБ-ны салбар, тооцооны төвүүдэд хандан, зээлээ хамгийн богино хугацаанд шуурхай шийдүүлэн аваарай.