Монгол Улсын Засгийн газраас “100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхээр болсон. Энэ хөтөлбөрийн хүрээнд баригдах орон сууцны 75 мянга нь Улаанбаатар хотод, 25 мянга нь хөдөө орон нутагт босох юм.  Засгийн газраас уг хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үүднээс  энэ жил Хөгжлийн банкаар дамжуулан 447 тэрбум төгрөгийн бонд гаргахаар төлөвлөсний 300 тэрбум барилга угсралтын ажилд зарцуулагдах гэнэ. Улаанбаатар хотод баригдах Баянголын ам, Яармаг, Буянт-Ухаа,  Сүхбаатар дүүргийн долдугаар хороолол, 14 дүгээр хороолол, Ирээдүй хороолол, МҮОНРТ орчмын хорооллын барилгын ажлыг 2011 оноос эхлүүлэхээр Засгийн газраас шийдвэрлэсэн бөгөөд уг хөтөлбөрийн явц хэр байгаа талаар  Монголын барилгачдын холбооны ерөнхийлөгч М.Батбаатартай уулзаж ярилцлаа.

-Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй “100 мянган айлын орон сууц хөтөлбөр”-ийн хэрэгжилт хэр байна.  Хөтөлбөрийн хүрээнд энэ жил ямар ажил хийхээр төлөвлөсөн бэ?

-Засгийн газраас “100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх шийдвэрийг гаргаснаас хойш багагүй хугацаа өнгөрчихлөө.  Гэтэл хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх хөрөнгө мөнгөнийхөө асуудлыг өнөө хүртэл шийдвэрлээгүй л байна. Уг нь энэ асуудлыг хурдхан шийдээд өгчихвөл ажлаа эхлүүлмээр л байна шүү дээ. Иргэд ч уг хөтөлбөрийг хэрэгжихийг хүлээж байгаа. Ийм их хүлээлт үүсгэчихээд эрх баригч намууд хоорондоо тохирч чадахгүй, хөрөнгө оруулалтаа хийж чадахгүй байгаад л харамсч байна даа.

-Яагаад хөрөнгө оруулалтынхаа асуудлыг шийдвэрлээгүй гэж. Хөгжлийн банкаар дамжуулан 800 тэрбум төгрөгийг “Шинэ бүтээн байгуулалт” дунд хугацааны хөтөлбөрт зориулахаас 447 тэрбумыг нь  “100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөрт зориулж гаргахаар шийдвэрлэсэн биз дээ?

-Засгийн газраас 447 тэрбумыг 100 мянган айлын орон сууц барихад зарцуулна гэж шийдвэрлэсэн нь үнэн л дээ. Гэхдээ өнөөдрийг хүртэл Хөгжлийн банк нь нэг ч төгрөгийн бонд гаргаагүй л байна.  Хурдан шиг гаргаад өгчихөөсэй гээд л Хөгжлийн банкнаас  гаргах үнэт цаасыг хүлээж л сууна. Хятадын Засгийн газраас зээлж байгаа 300 сая ам.долларын хөнгөлөлттэй зээлнээс тодорхой хэмжээний мөнгө олгохоор Засгийн газар шийдвэрлэсэн. Үүнийг ч бас хүлээж байна.  Үнэхээр л хөтөлбөрийг хэрэгжүүлье гэвэл ажлаа өнөө маргаашгүй эхлүүлмээр байна.

-Эрх баригч намууд хоорондоо тохирч чадахгүйгээс хөтөлбөр удаашралтай байна гэж  та түрүүнд хэлсэн.  Яагаад, юун дээрээс тохиролцож чадахгүй байгаа юм бол?

-Ардын намынхан болохоор “100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөрийн хүрээнд босох орон сууцнуудыг бүгдийг нь бага дунд орлоготой иргэдэд зориулж барина гэсэн санал тавиад байгаа юм. Харин Ардчилсан намынхан болохоор эсрэг саналтай байгаа.  Түүнээс болоод л хоёр намынхан өөр хоорондоо хэл амаа ололцож чадахгүйд хүрсэн. Тэр нь орон сууцны үнэ өсөх шалтгаан болоод байна.
-Ардчилсан намынхан ямар байр суурьтай байгаа гэж?

-Ардчилсан намынхан “100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөрийн хүрээнд босох орон сууцны 15 хувь нь бага, дунд орлоготой иргэдэд, үлдсэн нь чинээлэг иргэдэд зориулсан байх ёстой гэсэн байр суурьтай байгаа юм билээ. Тэгвэл хөтөлбөрийн үндсэн зорилго алдагдана шүү дээ. Улаанбаатарын агаарын бохирдлыг бууруулах гэж, нөгөөтэйгүүр гэр хорооллыг орон сууцжуулах үүднээс л энэ хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байгаа юм.  Чинээлэг иргэдэд зориулан барьсан байрыг нь бага дунд орлоготой иргэд худалдан авч чадахгүй нь мэдээж. Орон сууцанд орохоор төлөвлөж байгаа хүмүүс бол ихэнх нь бага дунд орлоготой иргэд. Гэр хороололд чинээлэг иргэн амьдрах уу. Чинээлэг иргэнд зориулж барих байсан юм бол 100 мянган айлын хөтөлбөр хэрэгжүүлж, хөнгөлөлт үзүүлэх ямар хэрэгтэй юм бэ. Зах зээлийнхээ зарчимаар нь л явуулах хэрэгтэй шүү дээ. Энэ мэтчилэнгийн асуудал байна.

-Намууд тохиролцож чадахгүй бол хөтөлбөр худлаа болно гэсэн үг үү. Иргэд энэ хөтөлбөрийн хүрээнд хямдхан байртай болно гэсэн горьдлоготой байгаа?

-Ямар ч байсан  хөтөлбөр хэрэгжиж таараа байх. Намууд нэг шийдэлд хүрэх биз. Гэхдээ одоохондоо намууд, эрх баригчид, Засгийн газар юун хөтөлбөрт манатай л байна. Сонгуулийн хуульд тэдэнд их чухал бололтой юм. Сонгуулийн хуулиас болоод Засгийн газар “100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөрийг мартчихаад байна. Манай хууль тогтоогчдод өнөөдөртөө сонгуулийн хууль чухал болохоос иргэдийн төлөө хэрэгжүүлж буй хөтөлбөр чухал биш болчихоод байна шүү дээ. Үзэл бодлын зөрчилдөөн, улс төрийн үймээнээс болоод хүндхэн л байна.

-Ер нь бол  “100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөр зогсонги байдалд орчихоод байгаа юм байна, тийм үү?

-Юуг нь нуух вэ үнэн. Уг нь хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх эрх зүйн орчинг нь бий болгочихлоо. Улаанбаатар хотын Засаг даргын Тамгын газраас гэр хорооллыг чөлөөлөх ажлыг хийж эхлүүлээд байна.  Наадмын дараагаас  уг хөтөлбөрийн хүрээнд баригдах орон сууцны барилгуудын дэд бүтцийн ажлыг эхлүүлэхээр төлөвлөсөн. Гэхдээ сайн хэлж мэдэхгүй л байна. Засгийн газар иймэрхүү алмай зан гаргаад, намууд нь хоорондоо үг хэлээ ололцохгүйд хүрвэл наадмын дараа гэдэг худлаа болох биз. Ирэх жилээс наашгүй юм болно.

-Гэр хорооллыг чөлөөлөх ажил ямар байдалтай байгаа вэ. Зарим хүмүүс газраа хэтэрхий өндөр үнээр зарж байгаа сураг сонсогдсон, үнэн үү?

-Ганц дайчин ганцаардахгүй гэгчээр Г.Мөнхбаяр хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх гээд л зүтгээд байна. Засгийн газраас дэмнээд өгчихвөл энэ ажил нэлээд урагшлах байх. Ихэнх айлууд нь газраа байраар солих саналд нэгдсэн. Тун цөөхөн нь эрх баригч намууд хоорондоо  зөрүүлдэж, сонгуулийн хуулиас болоод уралцаж байх зуур газрынхаа үнийг өсгөх маягтай байна. Гэхдээ тэдний хэлсэн аманд унана гэж юу байх вэ. Нийтийн эрх ашиг цөөнхийн эрх ашгаас ямагт дээгүүр тавигддаг гэдэг биз дээ.

-Орон сууцны үнэ өдрөөс өдөрт өсөөд байна. Гэтэл албаны хүмүүс болохоор орон сууцны үнэ унана гэсэн хүлээлтийг нийгэмд үүсгэчихээд өөрсдөө ажлаа хийхгүй байгаа бололтой юм?

-Засгийн газраас “100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхээр болсон. Энэ хөтөлбөрийг хэрэгжих сургаар орон сууцны үнэ өсөөд байна.  Учир нь 100 мянган айлын орон сууц хөтөлбөр эхлэнгүүт орон сууцны үнэ унана гэдгийг барилгын компаниуд хэзээний олоод харчихсан болохоор аль болох үнийн өсөлтөөс өмнө байраа өндөр үнээр зарахын тулд үнийн өсөлт үүсгээд байгаа болов уу. Нийлүүлэлт нь ихсэхээр орон сууцны үнэ буурч таарна шүү дээ. Тэгэхээр байраа борлуулахын тулд аж ахуйн нэгжүүд орон сууцныхаа үнийг хямдруулж таарах байх.

-Орон сууцны үнэ өсөхөд барилгын материалын үнэ өссөн нь нөлөөлж байгаа юм биш үү. Барилгынхан болохоор ийм тайлбар тавиад байна лээ?

-Шатахууны хомсдолдоос болоод барилгын материалын үнэ бага зэрэг өссөн нь үнэн байх. Гэхдээ тийм аймаар өсөөгүй гэж би бодож байгаа. Ер нь бол Засгийн газар “100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөр хэрэгжүүлнэ гэдгээ зарлаад удалгүй ажлаа эхлүүлэх ёстой байсан. Хугацаа алдах тусам  бараа бүтээгдэхүүний  үнэ өсөөд байна шүү дээ.

Хөтөлбөрийн  хүрээнд Засгийн газраас дотоодынхоо барилгын материалын үйлдвэрлэлд анхаарахаар болсон. Энэ бол зөв алхам. Барилгын материалаа гаднаас өндөр үнээр авахгүй, дотоодоос хямдхан нийлүүлэхээр орон сууцны өөрийн өртөгт нөлөөлж байрны үнэ хямдрах нь тодорхой.

Чулуу боловсруулах үйлдвэр, цехийг Дорноговь, Орхон, Ховд аймагт, орон нутгийн түүхий эдэд тулгуурласан арматур, төмөр хийцийн жижиг үйлдвэр, цехийг Дархан-Уул, Орхон аймагт, Улаанбаатар хотод, экспортын баримжаатай болон импорт орлох бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх жижиг, дунд үйлдвэрийг Улаанбаатар хот, Дархан-Уул, Орхон болон бусад аймгуудад байгуулах, Дорноговь аймагт нэг сая хүртэл тонн цемент үйлдвэрлэх хүчин  чадал бүхий үйлдвэр, Баянхонгор, Говь-Алтай, Хэнтий аймагт орон нутгийн түүхий  эдэд тулгуурласан цементийн жижиг үйлдвэр байгуулах, барилгын шилний үйлдвэр байгуулах гэх мэтчилэнгээр дотоодын барилгын материалын үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх бодлогыг баримтална. Гэхдээ сайхан юм амлах сайхан. Хийж, гүйцэтгэх хэцүү.

-Орон сууцны ханш цаашдаа  буурах хандлага байна уу. Ингээд өсөөд байвал бага дунд орлоготой иргэдийг байртай болгох Засгийн газрын хөтөлбөр будаа болох дог?

-“100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөр хэрэгжээд эхлэнгүүт байрны үнэ хоёр  дахин буурна.  Би үүнд итгэлтэй байна. Учир нь  уг хөтөлбөрийн хүрээнд Засгийн газраас барилга барих газрыг нь үнэгүй өгөхөөр болсон. Мөн инженерийн шугам сүлжээг нь Засгийн газар хариуцахаар болсон. Орон сууцны үнэ өсөхөд шалтгаалдаг хоёр том хүчин зүйлийг нь Засгийн газар даачихаар байрны үнэ унаж хямдрах нь тодорхой. 

-Яг хэзээнээс байрны үнэ буурах вэ. Үүнийг л иргэд их сонирхож байгаа шүү дээ?

-Уг нь энэ оны эцэс, их удлаа гэхэд ирэх оны ихээр байрны үнэ буурах болов уу гэсэн горьдлого байгаа. Хөтөлбөр шуурхай хэрэгжүүлж эхэлбэл шүү дээ. Ингээд л хэрэлдээд хоёр тал болчихоод байвал хэлж мэдэхгүй л байна.

-“100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөрийн хүрээн босгох байр ихэвчлэн 1-2 өрөө байхаар тооцсон гэсэн үү?

-Ер нь бол  тийм. Бидний тооцоолсноор дээрх хөтөлбөрийн хүрээнд барих орон сууцны метр квадратыг нь 650-750 мянган төгрөгөөр үнэлэхээр төлөвлөсөн. Үүнээс өндөр үнэлчихвэл бага дунд орлоготой иргэд орон сууцанд орж чадахгүй шүү дээ.

-“100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөрийн хүрээнд босох барилгуудын барилга угсралтын ажлыг хийх компаниудыг шалгаруулсан гэл үү. Ямар шалгуураар тодруулсан юм бэ?

-Хөтөлбөрийн хүрээнд барилга угсралтын ажил эрхлэх компаниуд нэгдсэн журамд орж байгаа.

-Хөтөлбөрийн хүрээнд Засгийн газраас  зургаан хувийн хүүтэй зээл гаргахаар шийдвэрлэсэн. Гэтэл Монголын барилгачдын холбооноос зургаан хувийн хүүтэй зээлийг арилжааны банкуудаар дамжуулах сонирхолгүй байгаа гэв үү?

-Арилжааны банкууд ашгийн төлөө байгууллага учраас хатуу шалгуур тавьдаг.  Барьцаа хөрөнгө, батлан даагч гээд л. Энэ нь бага дунд орлоготой иргэдэд хүндрэл учруулахгүй гэх баталгаагүй. Тэгэхээр зургаан хувийн хүүтэй зээлийг хаагуур дамжуулах вэ гэдгийг ярилцаж, хэлэлцэж шийдвэрлэх байх.