Золгүйгээр амиа алдсан юм уу тахир дутуу болсон хүмүүсийн талаар “Траншейны нүхэнд унаж амиа алдлаа”,

 “Эмчийн буруутай үйлдлээс болж…”, “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал хангаагүйгээс…” гэсэн мэдээлэл сүүлийн үед сонсогдох нь нэмэгдлээ.Өнгөрсөн өвлөөс хойш траншейны нүхэнд арваад хүн унаж нас баржээ. НЗДТГ-аас траншейнуудыг тагтай болгох ажил эхлүүлсэн ч хэрэг явдал намжихтай зэрэгцэн зогссон.

Дулааны улирал эхэлсэнтэй холбоотойгоор траншейны тагнаас ч илүү аюултай зүйл нийслэлийнхнийг эрсдэлд оруулж буй нь барилгын салбар дахь хариуцлагагүй байдал. Хоёр байшингийн завсар таван метр ч хүрэхгүй зайд муудсан хэдэн банзаар дээврийн хамгаалалт хийсэн болж, дээгүүр нь хэдэн тонн жинтэй зуурмаг, бетон хавтан, тоосго зөөдөг. Харин дээрээс унахдаа жингээсээ хэд дахин илүү хүнд болж буудаг барилгын материалууд стандарт хангаагүй дээврийн хамгаалалтыг цөм цохин гудамжаар явж байсан хүний толгой дээр унаж, хүний аминд хүрсэн тохиолдол бий.

Барилгын хажуугаар явахдаа дээш харахад мултраад унаж мэдэхээр дайвалзах бетон, том торхтой шавар байх нь энгийн үзэгдэл. Энэ мэт асуудал дагуулсан барилгын ажлууд хараа хяналтгүйгээр өрнөсөөр л байна. Барилга барьж буй компаниуд өргөгч цамхагийн сумыг замбараагүй орхидог нь ихэнх ослын шалтгаан болдог. Гэмтэж бэртсэн иргэд нөхөн олговор, хохирлоо барагдуулах гэж бас л бөөн зардал гаргаж, чирэгддэг. Ялангуяа хувийн юм уу гадаадын хөрөнгө оруулалттай компаниудаар хохирлоо барагдуулна гэдэг хэцүү.

Хохирсон нь үнэн, хохироосон нь үнэн. Гэвч хариуцлага тооцож, хохирлыг шуурхай барагдуулах нь бараг үгүй. Мөрөөрөө явж байгаад юманд цохиулж амиа алдана гэдэг дэндүү эмгэнэлтэй. Жирийн иргэдээс гадна барилгад ажиллаж байгаа ажилчдын эрхийн тухай яриад өнгөрөх ч багадмаар. Барилгын салбарт үйлдвэрлэлийн осол жилээс жилд нэмэгдэж байгаа. Зарим тоо баримт дурдъя. 2006 онд барилгын 73 осол гарсан бол 2007 онд 62, 2008 онд 123, 2009 онд 125 гарчээ.

Өнгөрсөн ондэнэ тоо 25-аар нэмэгдсэн байна. Үүний 58 нь нуралтаас, 19 нь технологийн ажиллагаа зөрчсөнөөс, 29 нь аюулгүйн дүрэм мөрдөөгүйгээс болжээ. Харин 12 нь хамгаалалтын хэрэгсэл, хувцас бүрэн бусаас, 12 нь тоног төхөөрөмжийн эвдрэлээс, бусад зөрчлийн улмаас 43 хүн гэмтэж, найман хүн амиа алджээ. Мөн 37 хүн тахир дутуу болж, 48 хүн хөдөлмөрийн чадвараа алдсан байна. Барилга дээр ажиллагсдын дийлэнх нь 20-35 буюу хөдөлмөрийн өндөр бүтээмжтэй насныхан байдаг.

Осол гарах шалтгааныг өөр өнцгөөс харвал барилга дээр мэргэжлийн бус хүн олноор ажилладагтай холбон тайлбарлаж болно. Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газар өнгөрсөн жил барилга угсралтын 169, барилгын материалын 110 үйлдвэр, барилгын засал чимэглэлийн 23, сантехникийн найм, цахилгааны 11 зэрэг нийт 321 аж ахуйн нэгжид шалгалт хийжээ. Шалгалтаар аж ахуйн нэгжүүд барилга угсралт, засал, өрлөг, шавардлагыг мэргэжлийн бус хүнээр хийлгэдэг зөрчил илэрсэн байна.

Энэ нь хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны хууль, дүрмийг зөрчсөн үйлдэл юм. Ер нь барилгын захиалапн иргэн, байгууллага барилга угсралтыг нэг компаниар, өрлөг, засал чимэглэл, газар шорооны ажлыг өөр аж ахуйн нэгжээр гүйцэтгүүлдэг байдал түгээмэл. Барилгын компанийн зүгээс хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны дүрэмд заасны дагуу хяналт, шалгалт хийж, эрсдэлийг үнэлдэггүй, ослоос урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авдаггүй зэрэг зөрчил их.

Үүнээс шалтгаалан хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг хангахад шаардагдах хөрөнгө мөнгөний асуудал эзэнгүйдэж, улмаар осол гарч хүний амь нас эрсдэх, эрүүл мэнд хохирох нөхцөлийг бүрдүүлж байна. Энэ бүхнийг өөр өнцгөөс тайлбарлая гэвэл барилгын ажил хотын өнгө үзэмж, бүтээн байгуулалт өрнөж байгаагийн нэг илрэл. Зам талбайгаа тэгш, сайхан болгож, байшин барилгуудаа өнгө үзэмжтэй болгох нь зүйн хэрэг ч бүтээн байгуулалтыг болгоомжтой, аюулгүй төвшинд хийдэг байх нь чухал юм.

Барилгын ажлын явц болоод аюулгүйн шаардлагын талаар иргэдийн бодлыг сонслоо.

Б.ЦЭЦЭГМАА: БҮТЭЭН БАЙГУУЛАЛТ ГЭЖ БОДООД Л БУХИМДЛАА ДАРДАГ

-Барилгын улирал эхлээд хаа сайгүй ачаалал ихтэй байна. Гэхдээ зарим газраар явахад үнэхээр хүндрэлтэй. Нийслэл маань одоо байгаагаасаа сайхан болох байх гэж бодоод бухимдлаа дардаг юм. Гэхдээ иргэдэд аль болох саад учруулахгүйгээр ажлаа хийвэл зүгээр. Хамгаалалт, тэмдэглэгээ сайн хийх хэрэгтэй. Ухсан нүхэнд унаж гэмтэхээс эхлээд аюул их.

Г.БАТЗАЯА: БАРИЛГА БАРЬЖ БАЙГАА ГАЗРЫН ОРЧИН ХЭТЭРХИЙ БОХИР

-Сүүлийн үед олон сайхан барилга баригдаж хотын хөгжил цэцэглэлтэд хувь нэмэр оруулж байгаа ч барилга барих явцдаа орчин тойрноо хэтэрхий их бохирдуулах юм. Уг нь тойруулаад хашаа барьчихсан л харагддаг.Тэр хашаа нь өнгө үзэмж муутай. Нэг зүйл хийх гэж нөгөөгөө эвддэг. Мөн дуусаагүй барилгын хажуугаар хог түүдэг хүмүүс л их цугласан харагддаг. Энэ нь хараа хяналт сул байдагтай холбоотой байх. Барилгын орчин тойрны хамгаалалт ч хангалтгүй санагддаг. Эдгээрийг хянаж, цэгцлэх хэрэгтэй.

Н.НАРАНЦЭЦЭГ: ХОТЫН ТӨВ РҮҮ БАРИЛГА БАРИХЫГ ЗОГСООМООР БАЙНА

-Санаагаар болдог бол өглөө эрт ажлаа эхлээд их үд гэхэд хэсэг зогчихдог бол зүгээр. Хүмүүсийн ид ачааллын үеэр, замын ачаалалтай зэрэгцэн том чингэлэг, цемент зуурагч машин тоос татуулан давхих нь хүндрэлтэй санагддаг. Явган хүн явахын аргагүй зай үлдээж барилга барих нь бас түвэг учруулж байна. Шинээр барих барилгуудыг хотын зах уруу л барьдаг болчихвол бэрхшээл багасна. Барилгын асуудлаас гадна газар олголтын асуудал байна, Тиймээс хотын төв рүү барилга барих, газар олгохыг зогсоогоосой гэж албаны хүмүүсээс хүсмээр байна.