Өнгөрсөн 3 жил та бидний хувьд, барилгын салбарын хувьд хямралд өртөж, түүнийг давж гарах хүндхэн сорилт тулгарч шандас сорилоо. Гэвч хямрал бидэнд олон зүйлийг ойлгуулж, сургамж өгч, хатуужууллаа. Аливаа хямрал, хүнд байдал дандаа шинэ эхлэл, эрч хүч авчирч, өргөн боломжийг нээж өгдөг гэдгийг хувь хүн, гэр бүл, улс орон, дэлхийн түүх хэлнэ. 

    Өнгөрсөн хугацаа бидэнд Салбарын бодлого хаанаа доголдож байгаа, иргэдийн хүлээлт, улс оронд бий болж байгаа чадавхи, хөгжлийн хандлагатай хэрхэн нийцэж, хаашаа явах ёстойгоо бодож цэгцлэх, өнөөдөр үйлчилж байгаа хууль тогтоомжоо сайжруулан шинэчлэх, зайлшгүй зохицуулах шинэ харилцааг хуульчлах ажлаа амжуулах боломж олдсоон.  

     Барилгын салбар өөрөө улсын эдийн засагт, санхүүгийн салбарт, ажил эрхлэлтэд ямар чухал, том нөлөөтэйг ойлгуулахын зэрэгцээ ямар эмзэг, бат суурь муутай байгааг бас харууллаа.

Барилга гэдэг зөвхөн ашиг олдог амархаан бизнес биш шүү гэдгийг олон эхлэн сурагчдад хэлж өгсөн. Одоо энд хямралыг давж хат суусан ирээдүйгээ өөдрөгөөр харж шинээр гэхдээ зөв замаар их бүтээн байгууллалтыг эхлүүлэхээр сэтгэл нийлсэн салбарын хамт олны төлөөлөл цугларчээ.

Жилийн өмнө судалгаа, хэлэлцүүлэг, төслийн хэмжээнд яригдаж байсан бодлого өнөөдөр “Шинэ бүтээн байгуулалт” дунд хугацааны зорилтот хөтөлбөр болон батлагдаж та бидний ойрын жилүүдэд хийх ажлын тов тодорхой хэмжээ гарлаа. Батбаатар гуайн хэлдэгээр томоос том тавагтай хоолны хэмжээ тодорхой болж, бараа нь харагдаж үнэр нь үнэртэж эхэлжээ. 

     Энэхүү Монгол улсын хүн бүр үр шимийг нь хүртэх томоохон хөтөлбөрийг хамтран санаачилсан Нийслэл, БОАЖЯ, санаачлан нэгтгэн боловсруулсан ЗТБХБЯ, шүүн хэлэлцэж баталсан УИХ, хэрэгжилтийг зохион байгуулахаар ажиллаж байгаа ЗГазарт баярласанаа илэрхийлье. БАЯРЛАЛАА

Том тавагтай хоолоо хэрхэн богино хугацаанд, зөв аргаар, олуулаа бүр бүгдээрээ, цэвэрхэн, шингэц сайтайгаар олны нүдэн дээр хэрхэн яаж идэж дуусгах вэ?

Зөв бодлогыг анхнаас нь буруу замаар хэрэгжүүлж эхэлбэл хүссэн үр дүн мөддөө гарахгүй ээ. Тавагтай хоол руугаа тал талаас нь дайрч асгаж цутган зарим нэг нь шингээж чадахгүй ихийг идэх гэж зүтгэх, бүр тавагаа хөмрүүлээд асгах ч аюул байна. Эсвэл хий ярьж хүрч цөхсөөр муутгах ч аюул байна. Бүр гадаадаас томхон халбагатай шингээх гэдэстэй нь ирээд талыг нь авчихвал яахав. Энийг хэн ч хүсээгүй, ард иргэд ингэхийг харж сууж тэвчихгүй.

            Ийм бодитой асуулт, асуудал байгаа болохоор салбараараа цуглалаа. Ярилцья.

    Төрийн зүгээс салбарын ТББ, мэргэжлийн холбоод, хувийн хэвшийн хамтын ажиллагааг илүү ойшоож хамтаараа нэг зүгт хармаар байна. Манай салбарын хувьд холбоодын идэвхи харьцангүй сайн яам ч урд жилүүдээс илүү их хамтран ажиллаж байгаа ч бас л хангалттай үр дүн гарахгүй байна. ТББ, мэргэжлийн холбоодыг, зарим нэг нь зөвхөн шүүмжилдэг чичлэдэг, зарим нь хазайхад нь түшдэг түвшингээс ахиж зэрэгцээд, цөмөөрөө ачааг нь үүрэлцээд, алдаа оноогоо хамтраад засаад явдаг байдал руу оруулахын тулд, тэднийгээ улам чадавхжуулж ачааг нь үүрүүлж ашиглахын тулд   төрийн чиг үүргүүдээс шилжүүлэх   зоригтой шийдвэрийг хурдан хугацаанд гаргаад явмаар байна. Энэ асуудал ЗГ, УИХ-ын түвшинд ч хамаатай. Юунд эргэлзээд хэнийг хүлээгээд байгаа юм бэ. 

      Бид шийдвэрийг хүлээлгүй олон удаа ярилцаж харилцан ойлголцоод ТӨР БИДНИЙГ ЖИЖИГ БАЙНА ТАРХАЙ БУТАРХАЙ БАЙНА гэж байгаа бол нэгдье хамтарья гээд “Барилгын үндэсний төв”-ийг байгуулж байна. Ажлыг нь үүрэг хариуцлагатай нь төсөв санхүүжилттэй нь шилжүүлж өгнө үү. Ажил нь байвал хийх хүн нь олдоно, хариуцлага нь хатуу байвал ажил сайжирна.

Энэ бол эрх мэдэл, олз ашгийн төлөө яриа биш. Энэ бол зах зээлийн тогтолцоотой, ардчилсан нийгэмд байх ёстой иргэний нийгмийн байгууллагуудын бодитойгоор оршин тогтнож, дуу хоолой, үзэл бодол, мэргэжлийн чадвараа шингээж нийгэмдээ эерэгээр үйлчилгээ үзүүлж, төрийн ачааг хөнгөлж, төр хэт томорч, төр үнэд орж авилгал цэцэглэхээс сэргийлдэг шалгарсан арга. Монголын иргэний нийгмийн байгууллагууд алийн болгон, хэзээ болтол, гишүүдийнхээ татвараар амь зогоож, гадны төсөл хөтөлбөрөөс бадар барьж эсвэл төрөө, улс төрчдөө шантаажилж амьдрах юм бэ? Салбараасаа л эрүүлжиж эхлье. БИД ЧАДАХ ЁСТОЙ!

   Би “Шинэ бүтээн байгуулалт” зөв хөтөлбөрийн Орон сууцны хангамжийг нэмэгдүүлэх зорилтийн хүрээнд хэрэгжих ёстой “100 мянган айлын орон сууц” төсөлд хамаатайгаар ярья.

Төлөвлөсөн хууль эрх зүйн орчин сайжруулах ажил хийгдэж байна. МБҮА ч гар бие оролцож байна. Гэхдээ ажлын хэсэгт орсон төрийн байгууллагын зарим удирдлага, ажилтнууд мэргэжлийн хүмүүс хэтэрхий хойрго, хайнга хандаж байгааг хэлэхгүй өнгөрч болохгүй нь. Би ч өөрөө үүнд хамаатай бөгөөд буруутай. Энэ ажил уг нь чанартай богино хугацаанд хийгдэж сайн хууль батлагдах нь та бидний бизнесийн орчин, энгийндээ тоглоомын дүрэм тодорхой болж ажил саадгүй урагшлахад хэрэгтэй. Та бүхэн үүнд илүү идэвх санаачлагатай оролцмоор байна. Хуулийн хэлэлцүүлгэд цаг зав гаргахыг хүсье. 

Зөв хөтөлбөрийн ачаар бүтэн улсын хэмжээнд хийгдэх төсвийн хөрөнгө оруулалтаас ч илүү их хөрөнгө энэ жил зориулагдахаар шийдвэр гарч байна. Энэ бол маш том мөнгө. Их мөнгө ихийг бүтээж таарна.

Их мөнгөөр засахын аргагүй, авахын аргагүй одоогийнх шиг хот барихгүйн тулд анхнаасаа төлөвлөлтийг сайн хийж зөвхөн төлөвлөлтийн дагуу барихад онцгой анхаарах шаардлагатай байна. Урд нь төлөвлөлтгүй явсандаа биш төлөвлөснөөрөө яваагүйгээс ийм хоттой болсон. Хотын ерөнхий төлөвлөгөө, хэсэгчилсэн ерөнхий төлөвлөгөө, хот байгуулалтын норм дүрмүүдыг дагаж мөрддөггүй, төлөвлөлтөөсөө өмнө газар олголт хийгддэг, төлөвлөлтөө зөрчиж зөвшөөрөл өгсөн төлөвлөлтийн манаач, зөвшөөрсөнөөс нь өөрөөр барьдаг та бид, бүр зөвшөөрөлгүй барьсан нь ч ямар ч хариуцлага хүлээдгүй ийм гаж тогтолцоот байдлаараа цаашаа явмааргүй байна.

     Өнгөрсөнөө орхие. Яам, Хот өнөөдрөөс төлөвлөлтөө барьж хатуу хяналттай, хатуу хариуцлага тооцож ажиллаач. Эрх мэдэл, хууль дүрэм дутахааргүй байхаа. Яармаг, Нисэх, Баянголыг   Зайсан, Туулын хөндий, 13-р хорооллын баруун хэсэг шиг болгомооргүй байна. 

Замбараагүй барилга баригдах нь барилгын өртөг өсөхөд ихээхэн нөлөөлдөгийг бүгд мэднэ.

Ирээдүйд баригдах шинэ хорооллуудын төлөвлөлтийг нэг бүрчлэн эргэж нягталж одоогийн бодит байдалтайгаа уялдуулах, барилгажаагүй байгаа газруудын газар олголтыг эргэн харж нийтийн эзэмшлийн зам талбай, зогсоол, инженерийн болон нийгмийн дэд бүтэц, ногоон байгууламжуудын төлөвлөгдсөн байрлалын газар олголтыг цуцалж улсын мэдэлд авах, төлөвлөлтийн дагуу зөвхөн бизнесийн зорилгоор баригдах барилгуудын байрлалд зөв хэлбэртэй блок болгон явган замын дотор талаар газар олголт дахин хийж цэгцлэх шаардлагатай байна.

    Одоогоор том том талбайгаар хамар хашаа үүсгэн олгогдсон газрыг ашиглаж, эзэмшиж үнэндээ манаж байгаа иргэн аж ахуйн нэгжүүдтэй /тэд бас гавьяатай өнөөдрийг хүртэл айл буулгачилгүй хашиж манаж байсан\   төлөвлөлтийн дагуу хэлэлцээр хийж давуу эрхээр тодорхой талбайг олгож үлдсэн хэсгийг нээлтэй дуудлага худалдаагаар хувиарлалтанд оруулж бүтэн хорооллыг олон арван магадгүй зуун компани зэрэг бүтээн босгох нөхцөл бүрдүүлье. Монгол улс асуудлыг ингэж шийдсэн бодит Тавантолгойн орд газрын туршлага бий. Дуудлага худалдаагаар газраа үнэтэй аваад байрны үнэ өснө гэж айж байгаа бол төлөвлөсөн барилгаа цаг хугацаандаа чанартай барьсанд нь газар авсан мөнгийг нь буцааж өгөх нөхцөл тавь, хатуу гэрээл. Чадах нь бариг чадахгүй нь шатаг. Ингэвэл улсаас хийх дэд бүтцийн хөрөнгө оруулалт үр дүнтэй болж нэг дор олон мянган орон сууц чанар, цаг хугацааны өрсөлдөөнтэйгээр зэрэг баригдаж үнийн өрсөлдөөн үүсч хамгийн бодит хямд үнэ тогтоно.

    Зөвхөн барилгажих жижиг блокуудад газар олголт хийгдсэнээр улсаас тавих дэд бүтцийн ажил саадгүй хийгдэж аль нэг хэсэг барилгажилт удааширхаас хамаарахгүй бүтэн хороолол замын сүлжээ бэлэн болж нийгмийн барилгууд баригдах болно. Энэ нь барилга барьж байгаадаа ч ашигтай, оршин суугчид ч зэрэг орж, нийтийн тээвэр, үйлчилгээ эхэлж шинэ сууршлийн бүс амьд болно. Ийм замаар 15000-20000 айлтай цоо шинэ хороолол 2-3 жилийн дотор бүрэн баригдах боломжтой бөгөөд өнөөдрийн дулаан цахилгааны боломж маань энэ л байгаа. Үндэсний компаниуд ч үүнийг эхний ээлжинд хийх хүчин чадлын бүрэн боломж байна. Нэгийгээ дуусгаад дараагийн 30000-40000 айлтай 2-3 хороолол руугаа орцгооё.

    Дулааны 5-р эх үүсвэр бий болохоос өмнө 100 мянган айлын орон сууцны далбаан дор олон хороололыг зэрэг эхлэх, хүн болгон нь энд тэнд барилга эхлэх нь хязгаарлагдмал техникийн нөхцөлийг булаацалдах хахууль гаарах, хүрэлцээгүйгээс эргээд салбар хямралд орох аюултай байна. Энэ байдлыг онцгой анхаарч хэрэгжүүлэлтийн дараалал, хэмжээгээ техникийн боломжтойгоо уялдуулж гарган, тодорхой болгож бидэнд мэдээлэхийг хүсч байна.

Энэ зарчим орон нутагт ч мөн адил үйлчлээсэй гэж хүсч байна.

    Улсын захиалгатай нийгмийн барилгууд, дэд бүтцийн ажлууд явдаг зарчмаараа гэхдээ шударга тендер дүгнэгдэж, чанар хугацааны хатуу шаардлага давах, бодитой хүчин чадалтай компани консорциум нь ажлаа аваад явмаар байна.

Харин орон сууцны барилга бол нийтийн бараа биш. Иргэн хүн өөрийн хөрөнгөөрөө дээр нь бүр ирээдүйгээ барьцаалж, тав тухтай амьдрах гэж, үр хүүхдүүддээ өвлүүлэх гэж, зүтгэж байж, магадгүй амьдралдаа олон удаа хийгээд байдаггүй хамгийн том шийдвэр хөрөнгө оруулалт бол орон сууц худалдаж авах. Тиймээс иргэн хүн зөвхөн өөрөө өөрийнхөө бололцоо хэрэгцээндээ тааруулж сонголтоо хийх ёстой. Тиймээс орон сууц барьж байгаа нь, эцсийн худалдан авагчид шууд зориулж хийж байгаа бизнес юм. Хийж байгаа бизнесийнхээ, бүтээгдэхүүнийхээ чанар, борлуулалт, ашиг алдагдал, хөрөнгө оруулалтаа хөрөнгө гаргаж, орон сууц барихаар зориг гаргасан тэр хүн л хариуцах ёстой. Зарах борлуулах хүн нь л орон сууц барих юм уу бариулдаг байх нь зөв.

    Хэрвээ төрөөс иргэдээ орон сууцжуулах бол орон сууц авахад нь урт хугацаат бага хүүтэй зээлээр дэмж, барилга цөөдөөд үнэ өсөх гээд байгаа бол яаралтай дэд бүтцийг бий болго, тэр дэд бүтцийг дагасан барилгажих талбайг хүчин чадалд нь тохирсон хэмжээгээр бодитой барих эзэнтэй болгоод тэднийгээ мөн зээлээр дэмжих ажлыг зэрэг хэрэгжүүлмээр байна. Үнийн өсөлтөд нөлөөлж байгаа материалын үйлдвэрлэл, зайлшгүй импортын хүрэлцээ, тээвэрлэлт зэргийг төр анхаарах нь зайлшгүй чухал. Орон сууцны байр олноор барих таатай орчныг тасралтгүй бүрдүүлсэнээр л нийлүүлэлт хангалттай хэмжээгээр өснө.

Талх ховордоод үнэ нь өсөөд байна гээд Төр мөнгө гаргаад байгаа хэдэн үйлдвэрийнх нь зарим нэгэнд нь захиалга өгч хийлгээд иргэдэд бэлэглээд эсвэл энийг заавал ав тэгвэл зээлээр өгнө гээд байвал хангамж нь нэмэгдэх үү? Үнэ нь буурах уу?

Зөвхөн эцсийн бүтээгдэхүүн болсон иргэдийн өөрөө сонгодог орон сууцыг төр битгий захиалж бариулаач ээ гэдгийг хэлэх гэж та бүхнийг чилээлээ.

Аз болоход төрийн өмчийн барилгын компани бараг байхгүй юм даа. Байгаа цөөн нь төрөөс хэрэгжүүлэх халамжийн бодлогоор үнэгүй тараах бэлэглэх орон сууцыг барьж болно л доо.

Одоо, бид, барилгын компаниуд, хөрөнгө оруулагч, барилгачид өөрсдөө ер нь тэгээд яах ёстой вэ?

Нэгэнт мөнгөтэй төр өөрөө том тавагтай хоолноос өөрөө халбагадаж идэхгүй эсвэл хэн нэгэнд халбагадаж өгөхгүй бол бид учраа олж чадна аа. 

Бид их ажлын өмнө хүчээ нэгтгэх, хөрөнгөө хуримтлуулах , боловсон хүчнээ зузаатгах илүү их ажлыг богино хугацаанд гүйцэтгэх менежмент, техник технологио сайжруулах шаардлага тулгарч байна. Иймээс бизнесийн үр ашгийн төлөө итгэлцэл, чадвар мэдлэг дээр тулгуурласан, хамтын хариуцлагаа хүлээхээр бүрэн ойлголцож корсорциум нэгдэлүүд болж зохион байгуулагдаж ирээдүйн Монголын барилгын салбарыг авч явах үндэсний томоохон компаниуд болохын төлөө хүчээ нэгтгэх хэрэгтэй байна. Ийм ирээдүйн алдаж болохгүй боломжийг УИХ, ЗГ анх удаагаа бий болгож “Шинэ бүтээн байгуулалт” дунд хугацааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүл гэж бидэнд хандаж байна.

           МБҮА, түүний гишүүн компаниуд дотроос үүнийг бүрэн ухамсарлаж “Монгол барилга бүтээн байгуулалт нэгдэл” ХХК, “Их бүтээн байгуулалт консорциум” ХХК, “Үндэсний барилга консорциум” ХХК одоогоор байгуулагдсаныг анх удаагаа албан ёсоор зарлахад таатай байна.

Үйл ажиллагааны чиглэлээрээ, өөр өөрсдийн дутуугаа нөхөхөөрөө, олон жилийн хамтын ажиллагаагаараа, анд нөхдийн итгэлцэлээрээ гэх мэт олон үнэт зүйлсээ үндэс болгож нэгдэж нягтрах үйл явц үргэлжилсээр байгаа бөгөөд та бүхнийг нэгэн адил хоорондоо нэгдэж томроно гэдэгт эргэлзэхгүй байна. Та бүхний өмнө МБҮА үргэлж нээлтэй байх бөгөөд нэгдэл байгуулах ажилд туслалцаа үзүүлэхэд бэлэн байна. МБҮА ирээдүйн их ажлын үед та бүхний дуу хоолой, үзэл бодлын уулзвар, халуун гал тогоо байж бурууг эсэргүүцэж, зөвийг дэмжиж, хувь нэмрээ оруулж салбарын зөв хөгжил ирээдүйн төлөө тууштай ажиллах болно. ТА БҮХЭН ДЭМЖЭЭРЭЭ.

МБҮА–г үүсгэн байгуулж, өнөөдрийг хүртэл дэмжиж ажилласан гишүүн байгуулагууд, Ерөнхийлөгч УИХ-ын гишүүн О. Чулуунбат, Дэд ерөнхийлөгчид, УЗ-ийн гишүүддээ баярлалаа.

 

БАРИЛГЫН САЛБАРЫН ХӨГЖИЛ ШИНЭ ШАТАНД ГАРАХ ТҮҮХЭН БОЛОМЖИЙН ӨМНӨ ХУРАН ЦУГЛАСАН ТА БҮХЭНД АМЖИЛТ ХҮСЬЕ!

БАЯРЛАЛАА.