Манай улсын барилгын салбар ажиллах хүчний хомсдолд ороод буйн нэг шалтгаан бол ажилтны цалингийн үнэлгээ юм. Зах зээлийн ханшаас доогуур цалинтай учраас барилгын ажил удааширч цаашлаад ажиллах хүчний хомсдол үүсээд байна. Тэгвэл энэ оны 5 дугаар сарын 21-нд Хот байгуулалт, Барилга, Орон сууцжуулалтын яамны сайдын 95 дугаар тушаалаар “Барилгын ажилтны тарифт цалингийн жишиг”-ийг шинэчлэн баталж, 2025 оноос эхлэн хэрэгжүүлэхээр болсон. Тус шийдвэрийн хүрээнд барилгын салбарын ажилтны цалин хэрхэн өөрчлөгдсөн талаар Монголын Барилгачдын Нэгдсэн Холбооны дэд ерөнхийлөгч  Ч.Наранбаатараас тодрууллаа. 

-Шинэчлэн баталсан тарифт цалингийн жишгийн дагуу барилгын салбарын ажилтны тарифт цалин ямар хэмжээнд хүрсэн бэ?

-Барилгын салбарын ажилтны тарифт цалинг Хот байгуулалт, Барилга, Орон сууцжуулалтын яамны сайд болон Сангийн яам хамтран баталдаг. Үүнээс шалтгаалан тарифт цалингийн жишиг шинэчлэгдэлгүй олон жил боллоо. Жишээлбэл, 2009 оны тарифт цалингийн жишгээр цалинжуулж байгаа 700 орчим төсөл арга хэмжээ, сүүлд 2019 онд шинэчлэгдэн 2021 оноос хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж буй бас нэг тарифт цалингийн жишиг мөн хамгийн сүүлд А95 дугаар тушаалаар шинэчлэгдсэн гээд нийтдээ өнөөдөр манай улсын барилгын салбарт тарифт цалингийн гурван өөр жишиг үйлчилж байгаа юм. 2009 онд баталсан тарифт цалингийн жишиг 2019 онд хүчин төгөлдөр бус болсон ч 2019 оноос өмнөх онуудад хэрэгжүүлж байсан төсөл хөтөлбөрүүд одоо ч тэр үед баталсан тарифт цалингийн жишгийг мөрдсөөр байна. Үүнээс болоод л ажил олгогчид хохирол амсаж байгаа юм. 2009 оны тарифт цалин гэдэг нь тухайн үед Зам тээвэр, барилга хот байгуулалтын яамны сайд Х.Баттулгын баталсан өдрийн 19,800 төгрөгийн цалин одоо ч гэсэн барилгын салбарын мэргэжлийн бус ажилчдын өдрийн цалингийн цагийн үнэлгээ хэвээр байна. Тэгэхээр 2024 онд барилгын ажил гүйцэтгэхдээ 2009 онд баталсан тарифт цалингийн жишгээр барилгын салбарын мэргэжлийн бус ажилтныг цалинжуулж байна гэсэн үг.

2019 онд баталсан 2021 оноос хойш хэрэгжиж байгаа тарифт цалингийн жишигт барилгын туслах зэрэг мэргэжлийн бус ажилтны өдрийн цалин 38000 төгрөг гэж байгаа. 2025 оноос хэрэгжиж эхлэх шинэчилсэн тарифт цалингийн жишгээр 50,3% өсөөд 57000 орчим төгрөг болж байгаа юм. Тарифт цалин хэчнээн өссөн ч одоогийн зах зээлийн тарифаа гүйцэхгүй байна. Ирэх онуудад мөн зах зээлийн цалин өсөхөд тарифт цалингийн жишгийг дахин шинэчлэх шаардлага үүснэ. Тэгэхээр манай улс дэлхий нийтийн жишгийн дагуу үнийг чөлөөлж тарифт цалингаар биш зах зээлийн тарифаар барилгын салбарын ажилтныг цалинжуулах шаардлагатай. Зах зээлийн цалин хурдацтай өсөж байгаагийн хамгийн гол шалтгаан бол ажиллах хүчний хомсдол.  Зах зээлийн ханшийн дагуу барилгын салбарын ажилтныг цалинжуулаад явбал улсын төсвөөр төсөл хэрэгжүүлж буй барилгын компанийн цалингийн ачааллыг бууруулна. 

-Уг шийдвэрт тусгахдаа 2021 оноос хойш баригдаж эхэлсэн барилгын төслүүд шинэчилсэн тарифт цалингийн жишгээр цалинжуулна гэсэн байсан. Тэгэхээр цалингийн зөрүүг улсын төсөвт тусгаж өгсөн гэсэн үг үү?

-Ирэх  оноос хэрэгжиж эхлэх шинэчилсэн тарифт цалингийн жишиг бол өмнөх онуудад мөрдөгдөж байсан өөр өөр тарифт цалингийн жишгүүдийг хүчингүй болгож зөвхөн нэг л тарифт цалингийн жишгийг мөрдье. Тэр мөрдөх тарифт цалингийн жишиг юм. Тиймээс цалингийн магадлалыг яаралтай хийх хэрэгтэй. Цалингийн магадлалыг уг шийдвэр гарснаас хойш хийх ёстой байтал хийлгүй өдийг хүрчихээд байна. Барилгын салбарын мэргэжлийн бус ажилтан буюу 1-р зэргийн ажилтны цалингийн өсөлтийг хувиар тооцон, тарифын итгэлцүүрээр 2-6 зэргийн ажилтны цагийн цалингийн дундаж зэргийн бутархай утгад харгалзах тарифт цалингийн жишгийг тогтоосон байна.