Сүүлийн үед иргэд орон сууцандаа дур мэдэн өөрчлөлт оруулан үндсэн хийц бүтээцийг алдагдуулах асуудал ихээхэн гарч байна. Уг асуудал нь ерөөсөө л энэ талын мэдлэг, хуулийн хариуцлагын талаарх ойлголтгүйгээс болдог байна. Иймд тухайн зөрчлийн талаарх асуудлыг тодруулахаар Нийслэлийн Хяналт шалгалтын газар Барилгын техникийн хяналтын улсын ахлах байцаагч З.Ганбатаас ярилцлаа.

Барилгын үндсэн хийц бүтээцэд өөрчлөлт оруулсан дуудлага мэдээллийн дагуу танай байгууллага ажилладаг. Тэгвэл жилд хэчнээн дуудлага мэдээлэл бүртгэгддэг вэ? 

Манай газар нь нийслэлийн хэмжээнд барилга дэд бүтцийн салбарт төрийн хяналт шалгалтыг хэрэгжүүлэх эрх бүхий албан тушаалтнууд ажилладаг. Бид барилгын ашиглалтын үеийн буюу барилга ашиглах явцдаа дундын өмчлөлийн хана нураах, гадагшаа хаалга гаргах, шат гаргах, зарим хананд хийцлэл хийж цонх хийх, зарим тохиолдолд бүүр давхар дундын ханыг ч нурааж шат хийсэн өргөдөл гомдол ирдэг нь манай дээр ирж буй нийт гомдлын ихэнх хувийг эзэлдэг. Жил дунджаар 3000-4000 гаруй өргөдөл, гомдол иргэн, аж ахуй нэгж байгууллагаас ирдэг. Үүний 60%-ийг энэ төрлийн өргөдөл гомдол эзэлдэг. Манай байгууллагад нийт бүтэц орон тоо 29 хүн ажиллахаас 12 хүн ажиллаж байна. Үүнээс барилгын байцаагч нь 4-5 хүн л байдаг. Нийслэлийн хэмжээнд энэ их өргөдөл гомдлыг шалгахад төдийлөн хүн хүч хүртээмж хэцүү байдаг. Энэ төрлийн дуудлага мэдээллийг СӨХ, дээд, доод болон хажуу айл гомдол гаргаж, шуурхай дуудлагын утсаар эсвэл 18001111 төвийн утсаар мэдээлсэн гомдлууд манайд программд шилжиж ирснээр бид нар хяналт шалгалтын ажлыг зохион байгуулдаг. 2024 оны хагас жилийн байдлаар 580 гаруй өргөдөл гомдол хүлээж авснаас 140 гаруй өргөдөл буюу 30-иад хувийг барилгын хана нураах, хийц бүтээцээ өөрчилж байна гэсэн гомдол мэдээлэл эзэлсэн. 

Тэгвэл тухайн зөрчлийг ямар нэгэн хуулиар хориглодог уу? Үүний хэрэгжилт хэр байдаг юм бэ? 

Дундын өмчлөлийн тухай хууль буюу сууц өмчлөгчдийн тухай хууль байгаа. Энэ хуульд тухайн иргэний өмчилж авсан хувьчилсан эзэмшлийн объектоос бусад газар буюу дундын өмчлөлийн шат, талбай, лифтний өмнөх хонгил, лифтний өмнөх талбай дээвэр, техникийн өрөө, зоорины давхар гэх мэтчилэн бүгд сууц өмчлөгчдийн дундын өмчлөлд ордог. 

Нэгдүгээрт, дундын өмчлөлөө хайрлан хамгаалах нь удирдах зөвлөлөө байгуулаад түүнээсээ СӨХ-ны даргаа томилоод СӨХ хариуцаж байгаа тохиолдолд дундын өмчлөлөө хайрлан хамгаалах чиг үүрэг нь СӨХ-нд бий. Гэтэл хяналт шалгалтын байгууллага л мэднэ, байцаагч л мэднэ гэдэг. Давын өмнө эхлээд шаардлагаа тавиад ажиллах хэрэгтэй. СӨХ чинь  олон нийтийн байцаагчтай шүү дээ. 

Хоёрдугаарт, хяналт шалгалтын байгууллагаас тухайн барилгын хана нураасан, хийц бүтээцэд өөрчлөлт оруулсан тохиолдолд зөрчлийн тухай хуулиар арга хэмжээ авдаг. Орон сууцны тухай хууль зөрчсөн гэж арга хэмжээ авдаг гэсэн үг. Энэ нь иргэн аж ахуй нэгж байх юм бол 3000 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний мөнгөн торгуультай, иргэн бол 300 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 300 мянган төгрөгөөр торгодог. Мөн энэ торгуулийн хүрээнд буулгасан хана шатыг эргэж хэвийн байдалд оруулах тухай албан даалгавар хүргүүлдэг. Энэ албан даалгаврыг биелүүлээгүй тохиолдолд шүүхийн журмаар албадан гүйцэтгүүлж буцааж хэвийн байдалд оруулдаг буюу шүүхийн захирамж гүйцэтгэх хуудас гаргаад үүнийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газраас албадан хийлгүүлдэг хуулийн зохицуулалттай. Иймд тухайн барилгын өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагч нь барилгынхаа үндсэн хийц, даац, хана, туурга, шалыг хайрлан хамгаална гээд барилгын ашиглалтын дүрэмдээ маш тодорхой заагаад өгчихсөн байдаг. Үүнийг өөрчлөхийг хуулиараа хатуу хориглосон байдаг. Тэгэхээр иргэд, аж ахуй нэгж байгууллагууд маань нэгдүгээрт хуулийн заалтуудыг маш сайн мөрдөх хэрэгтэй. 

Энэ төрлийн хуулийн мэдлэг иргэдэд байхгүй байна уу? Юун дээр алдаад байна вэ? 

Иргэд барилга ашиглалтын үед дотор интерьерийн зураг хийлгээд зарим жижиг өрөөнүүдийг нэгтгэх зорилготойгоор дунд талын ханыг буулгах тохиолдлууд  их гардаг. Энэ тохиолдолд тухайн барилгын хийц бүтээцэд нөлөөлөхгүй байх ёстой. Тухайн барилгын зураг төслийг гаргасан хүн зураг төсөлдөө өөрчлөлт оруулах эрхтэй. Энэ нь үндсэн хийц бүтээцэд нөлөөлөхгүй юм гэсэн дүгнэлттэй, өөрчлөлтийн зураг төсөлтэй байх шаардлагыг тавьдаг. Дээрээс нь тухайн нураалтын ажлыг мэргэжлийн тусгай зөвшөөрөл бүхий байгууллага хийж гүйцэтгээд актаар хүлээлгэж өгсөн байх ёстой гэсэн шаардлагыг тавьдаг. Хяналт, шалгалтын байгууллагаас тавьж байгаа шаардлага бол үндсэн хийц бүтээцэд өөрчлөлт оруулж болохгүй гэсэн шаардлагыг тавьж байна. Байцаагч нарын зүгээс бол тухайн асуудал бүрд хэрэг бүртгэлийн ажиллагааг шууд хийдэг. Зарим тохиолдолд зургийн компаниас зөвшөөрлөө авчихсан, хүчитгэлээ хийчихсэн тохиолдлууд байдаг. Харин ихэнх тохиолдолд иргэд үүнийг мэдэхгүй байна. 

Мөн сүүлийн жилүүдэд архидан согтуурахтай тэмцэх түүний эргэлтэд хяналт тавих тухай хууль шинэчлэгдсэн. Энэ нь 2023 оны 1 сарын 1-нээс хэрэгжиж эхэлж байгаа. Энэ хууль хэрэгжиж эхэлсэнтэй холбоотой орон сууцны нэг давхарт худалдаа үйлчилгээ явуулж байгаа байгууллагуудад тавигдах шаардлагууд арай өөрчлөгдсөн. Бүрдүүлэх материал нь танай худалдаа үйлчилгээний байгууллагын үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээ заавал үйлчилгээний зориулалттай байх ёстой гэсэн шаардлага тавьж байгаа. Иймд хүмүүс зориулалт, хийц бүтээцээ өөрчлөх тохиолдлууд ихсэж байна. Мөн нэг давхарт худалдаа үйлчилгээ эрхлэх хүмүүсийн тоо ихсэж тусгай зөвшөөрөлгүйгээр гадагшаа хаалга гаргаж шат хийх нь элбэг болж байна. Энэ тохиолдол нь оршин сууж байгаа байраа өөрчилж байгаагаас тоон үзүүлэлтийн хувьд бага ч цөөнгүй хувийг эзэлж байна. 

Хуучны буюу угсармал байрууд газрын эзэмшил нь яг барилгынхаа сууриар байдаг. Иймээс барилгын сууриас илүү өргөтгөл хийх, шат гаргах нь  нийтийн эзэмшлийн талбай дээр дураараа хийцлэл хийгээд байна гэсэн үг юм. Энэ нь газрын тухай хуулийг зөрчсөн хэрэг болж газрын байцаагч нар хяналт шалгалт хийх болдог. Тиймээс барилгын өмчлөгч эзэмшигч нь үндсэн хийц бүтээцээ өөрчлөхгүй байх, гадагшаа шат хаалга хийхгүй байх хэрэгтэй. Үүнийг хуулиараа маш хатуу хориглосон байдаг гэдгийг сануулмаар байна. Ямар нэгэн тусгай зөвшөөрөлгүйгээр өөрчилсөн тохиолдолд зөрчлийн тухай хуулиар арга хэмжээ авдаг. Эргээд үр дүн нь шүүхийн гүйцэтгэх байгууллагаар хэрэгжиж эргээд хэвийн байдалд нь оруулдаг учраас засвар хийлгэх санхүүгийн их хөрөнгөөрөө хохирох нөхцөл байдал үүсдэг шүү гэж иргэдэд хэлмээр байна. 

Сүүлд Чингэлтэй дүүргийн 3-р хорооны 39-р байранд нэгэн иргэн даацын ханаа нураасан гэх мэдээлэл бий. Тухайн зөрчилд танайхаас хяналт, шалгалт хийсэн болов уу? 

Тухайн зөрчил дээр манай байгууллагаас улсын байцаагч очоод хуульд заасан торгуулийн арга хэмжээг аваад эрх бүхий албан тушаалтны даалгавраар хүчитгээд анхны зураг төслийн дагуу буюу хэвийн байдалд оруул гэсэн үүрэг даалгаврыг өгөөд тухайн өмчлөгч маань зураг төслийн компаниар хүчитгэлийн зураг гаргуулсан. Түүнийхээ дагуу хүчитгээд акт үйлдээд торгуулийн мөнгөн дүнгээ тушаасан байдалтай явж байна. Барилгад ямарваа нэгэн байдлаар өөрчлөлт оруулна гэдэг нь ашиглалтын хугацаа уртсах тусам л барилгын үндсэн хийц, бүтээц, цонх, хаалга, дам нуруу даац авч хөдөлж эхлэх нь тухайн барилгын насжилтад нөлөөлж байна л гэсэн үг. Иргэд нэг зүйлийг ойлгох хэрэгтэй. Нийтийн зориулалттай орон сууцанд оршин сууж байгаа гэдгээ маш сайн ойлгох хэрэгтэй. Нэг хүний эрхээр нөгөө хүний хүмүүсийн эрх хязгаарлагддаг. Дан нэг айлын амины орон сууцанд байгаа бол өөр хэрэг. Гэтэл нийтийн зориулалттай орон сууцанд бол нэг тоотын ард маш олон хүний ахуй амьдрал, эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах эрх, үл хөдлөх хөрөнгийн үнэ цэн гэх мэт маш олон зүйл яригддаг учраас өөрийн эрх ашгаар бусдын эрх ашгийг битгий хязгаарлаач ээ гэж хэлье.

Чингэлтэй дүүргийн 3-р хорооны 39-р байранд даацын хана нураасан байдал 

Барилга нураасан зөрчил дээр очиход нураалтыг хийсэн компани нь зөвшөөрөлтэй байдаг уу? 

Төрийн зарим чиг үүргийг төрийн бус байгууллагаар гүйцэтгүүлнэ гэсэн хуулийн заалтын дагуу Барилгын ассоциаци гэх газар барилга нураалтын тусгай зөвшөөрлийг олгодог юм билээ. Барилгын бүхий л чиглэл бүгд тусдаа зүйл ангитай түүгээрээ тусгай зөвшөөрлөө авдаг. Маш өндөр шаардлагын дагуу бичиг баримт бүрдүүлсний хүрээнд олгогддог гэж ойлгодог. Ер нь иргэд үндсэн хийц бүтээцээ өөрчилж байгаа эсэх дээр мэдлэг муутай байдаг. Тиймээс тусгай зөвшөөрөлтэй газартай гэрээ байгуулж хийх үү? Үгүй юу гэдгээ өөрсдөө тодорхойлж чадахгүй байна. Голдуу “би чадна”, буулгана, нураана гэсэн хүмүүстэй ямар нэгэн гэрээ контрактгүйгээр нураалтын ажлыг хийлгэдэг нь харамсалтай. Тэр нь эргээд өөрсдийг нь маш том эрсдэлд оруулж байгаа гэдгийг сайн ойлгох хэрэгтэй. 

Мөн иргэд барилгын даатгал гэх зүйлийг хийлгэхгүй байна. Дараа нь ямар нэгэн эрсдэл үүсэхэд даатгалтай байх ёстой. Тэр талын мэдлэг иргэдэд маш дутуу. Барилгын хана нураах нь хууль зөрчиж байгааг маш сайн мэддэг хэр нь тэр талын эрсдэлийн судалгааг хийдэггүй. Хяналт шалгалтаар очиход буулгаж байгаа хүн нь л байдаг. Үндсэн захиалагч иргэн байдаггүй. Буулгаж байгаа тал би эзэн нь биш ээ, мэдэхгүй байна. Ингэж буулга гэсэн л гэдэг. Ерөнхий ихэнх тохиолдол ийм л байдаг. 

Иргэн барилгад өөрчлөлт оруулахаар болбол юуг мэдэж байх ёстой юм бэ? 

Зургийн компани өөрчлөлтийнхөө зургийг гаргаж өгөөд тусгай зөвшөөрөлтэй компани гүйцэтгүүлэх хэрэгтэй. Мэргэжлийн байгууллага гээд байгаа нь барилгын хуульд томьёолсноор ус, дулаан, орон сууцны ашиглалтыг хариуцсан байгууллагыг мэргэжлийн байгууллагыг хэлдэг. Барилга нураалтад тухайн байгууллагуудын зөвшөөрлөөр гэсэн үг барилгын тухай хуульд байгаа. Ер нь бол барилгын үндсэн хийц бүтээцэд өөрчлөлт оруулахыг хориглоно гэсэн зүйлийг л мэддэг баймаар байна. 

Барилгад хийц бүтээцэд өөрчлөлт оруулахад хориглодог норм дүрэм манай улсад байдаг уу?

Барилгын тухай хууль, Орон сууцны тухай хууль, Орон сууцны зураг төсөл, төлөвлөлт норм дүрэм, барилгын ашиглагчийн журам гэх мэт олон хууль эрх зүйн баримт бичгээр тухайн барилгын ашиглагч бол барилгын үндсэн хийц бүтээцийг өөрчлөх үйл ажиллагаа хийхийг хориглоно гэсэн заалтуудтай байдаг. 

Энэ төрлийн зөрчил нэмэгдээд байгаагийн гол шалтгааныг та юу гэж харж байна вэ? 

Хамгийн гол нь барилгын нураалтыг хийж байгаа хувь хүн болон байгууллагад их учир байна. Том оврын багаж хэрэгсэлтэй, тусгай зөвшөөрөлтэй эсэх нь ч мэдэгдэхгүй хүмүүс тэр дор нь нураачихдаг. Ямар ч тооцоо судалгаагүйгээр зүгээр л нураачихдаг. Гэтэл нураалт гэдэг бол цаанаа эхлээд хүчитгэлээ хийчхээд нураах юм уу? Ямар байдлаар нураах нь хүртэл зураг төсөлтэй байх ёстой. Барилгын үндсэн хийцэд өөрчлөлт оруулахыг бол зөвшөөрдөггүй. Тэдгээр нураалт хийж байгаа хүмүүс болон байгууллага нь хүний эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах эрхийг ноцтойгоор зөрчсөн хэрэг үйлддэг гэсэн үг. Гэтэл сошиалаас барилга нураалт гэж хайвал битүү нураана гэсэн зар бий. Уг нь тийм ч зар байх ёсгүй нөхцөл байдал үүсээд байна шүү дээ. 

Иргэдийн дунд барилга нураалтын дуудлага мэдээлэл дээр прокуророос зөвшөөрөл ирсний дараа хяналт, шалгалтын байцаагч нар ирж шалгадаг гэсэн мэдээлэл байна. Энэ нь үндэслэлтэй юу? 

Манай газар дээр анхны дуудлага мэдээлэл ирдэг. Ерөнхий процесс нь иргэн дуудлага мэдээлэл өгөхөд дуудлага мэдээлэл хүлээн авах шуурхай удирдлагын төв, нэгдсэн үйлчилгээний төвөөс харьяа байгууллагууд руу шилжүүлдэг. Тухайн гомдол мэдээлэл манай байгууллага дээр шилжихэд хариуцсан байцаагч мэдээллийг хэвлэж аваад тухайн газарт эхлээд очдог. Прокурор гэхгүй шууд газар дээр нь улсын байцаагч эхний байдлаар үзлэгээ хийдэг. Зарим тохиолдолд ханандаа юм тогтоож байгаа үйлдлийг хүмүүс нурааж байна гэсэн мэдээлэл ирүүлсэн байдаг. Тиймээс улсын байцаагч шалгалт хийхэд тодорхой хэмжээнд нураасан зөрчил илэрвэл түүнд хэрэг нээгээд прокурорын нэгдсэн бүртгэл дор ажил явдаг. Тэрнээс биш эхлээд прокурорт мэдэгдээд дараа нь улсын байцаагч шалгана гэсэн өрөөсгөл ойлголт байхгүй. 

Улсын байцаагч хүн дан ганц зөрчлийн тухай хуулиар арга хэмжээ авдаггүй, төрийн хяналт шалгалтын хуулиараа албан шаардлага, акт зөвлөмж өгдөг. Ихэнх гомдолд зөрчлийн тухай хуулиар арга хэмжээ авч ажилласан. Зөрчлийн тухай хуулиар арга хэмжээ авсан тохиолдолд хэрэг өөрөө хаагдана. Хаагдсан тохиолдолд шүүх рүү явдаг процессуудтай учраас хүчитгэл хийсэн гэж ойлгож болно. 

Эцэст нь энэ төрлийн зөрчилд иргэд хохирч байна шүү дээ. Үүн дээр та зөвлөмж хүргэвэл? 

Нэгдүгээрт, СӨХолбоо өөрсдийнхөө хяналт, чиг үүргийг маш сайн ойлгох хэрэгтэй. Тухайн барилга байгууламжийн нийт иргэдийн дундаас удирдах зөвлөл байгуулаад, СӨХ-ийн даргаа томилсон байгаа. Тухайн байгууллага оршин суугчдаасаа мөнгөө татаад тухайн барилгынхаа ашиглалтын үеийн засвар, аюулгүй байдлыг хангах чиг үүрэгтэй. СӨХолбоо эзэмшиж байгаа барилгад өөрчлөлт оруулахаар засвар хийж болохгүй гэх мэдээллийг оршин суугчдад өгдөг байх хэрэгтэй. Хэлж анхааруулсан бол гарын үсгийг нь зуруулж авч байх хэрэгтэй. Хийцлэлд өөрчлөлт оруулах гээд дуу чимээ гаргаад засвар хийгээд байгаа айлд хуулийг нь сануулж хэлээд анхан шатны сануулах арга хэмжээг авах хэрэгтэй. Нийслэлийн хэмжээнд 23,000 гаруй орон сууц байна. Энэ болгонд хаана, хэн ханаа цоолоод нураагаад байж байгааг бид мэдэх арга байхгүй. Иймд анхан шатны арга хэмжээг СӨХ бүрэн хариуцаж ажиллах хэрэгтэй байна. 

Тухайн оршин суугаа иргэд юугаа нурааж байгаагаа мэдэхгүй зөвхөн өөрсдийн амар тайван, гоё амьдралын төлөө барилгадаа өөрчлөлт оруулах гэж байгаа бол энэ нь нийтийн эсрэг хийж байгаа гэмт хэрэг гэдгийг маш сайн ойлгох хэрэгтэй. Орчин цагт байгаль эх дэлхий огцом өөрчлөгдөж, гэнэтийн байгалийн давагдашгүй газар хөдлөлт, үер усны аюул гэх зэрэг зүйл болж байна. Тэгэхээр тухайн барилга байгууламжийн хийцлэлд өөрчлөлт оруулж, эргээд том хэрэгт унахаас сэргийлж хариуцлагатай байхыг иргэддээ сануулъя. Хуулийн хүрээнд бол маш хатуу хориглодог. Хэрэв тэр зөрчил тогтоогдвол зөрчлийн хуулиараа арга хэмжээ авдаг. Эргээд шүүхийн байгууллагаар албадан гүйцэтгүүлдэг. Тэгэхээр хөрөнгө, санхүү, эдийн засгийн хувьд хохиролтой байдаг шүү гэх зүйлийг захиж хэлмээр байна. 

Бид мэргэжлийн байгууллагаас барилгын хийц бүтээцэд өөрчлөлт оруулж буй зөрчлийн тохиолдол болон анхааруулга зөвлөмжийн мэдээллийг авсан бөгөөд барилгын хана нураалт хийж буй хувь хүн болон байгууллагад энэ талын мэдлэг, шаардлага ямар байгаа талаар тодруулахаар болсон юм. Сэтгүүлч байна гэж ярих нь зарим тохиолдолд үнэн зөвийг нуун дарагдуулах шалтгаан болдог учир бид барилгын хана нураалт хийж буй хүмүүстэй иргэний үүднээс ярилцахаар шийдсэн юм. Ийнхүү фэйсбүүк хайлтаас барилга нураалт гэж хайхад маш олон постууд гарч ирэв. 

Тухайн постыг харвал  “Хана буулгалт нураалт, хана хэсэгчилсэн нураалт, Барилгын хана тааз шал арк гаргах, Барилгын зүсвэр усан өрөмдлөг хийж хана дуу чимээгүй нурааж хаалга цонх арк гаргана. Мэргэжлийн түвшинд богино хугацаанд хийж гүйцэтгэнэ” гэсэн агуулга зонхилж байв. Үүнээс хамгийн сүүлд пост хийсэн гурван байгууллагатай ярьсан бөгөөд хувь хүн болоод байгууллагын нэр төрийг хүндэтгэх үүднээс эхний байгууллагыг A, хоёр дахь байгууллагыг Б, гурав дахь байгууллагыг В гэж нэрлэлээ. Бүгдэд ижил асуулт тавив. 

Сэтгүүлч: Сайн байна уу? Танайх барилгын хана, багана нураадаг газар мөн үү? Нураах уу?

А. Мөн байна, нураана. 

Б. Тийм ээ. 

В. Мөн байна. 

Сэтгүүлч: Манайх угсармал таван давхар барилгын нэг давхарт амьдардаг юм. Шууд гадагшаа гарах хаалга хийлгэмээр байна. Танайх хийх үү? 

А. Чат руу зураг мэдээллээ явуулчих, даацын хана биш эсэхийг харж байж нураах эсэхээ шийднэ. Одоо хяналт шалгалт ихтэй болоод асуудалтай байна шүү дээ гээд өөрийн фэйсүүкээ хэлэв. 

Б. Танайх СӨХ-өөсөө зөвшөөрөл авсан уу? Аваагүй бол авчих. Тэгвэл асуудалгүй хийж өгнө. 

В. Гаргаж өгнө. Сүүлийн үед айлууд их хийлгэдэг болсон. Манайх мэргэжлийн түвшинд ямар нэгэн дуу чимээ, доргилт үүсгэлгүй төхөөрөмжөөрөө базаад нэвт хөрөөднө. Худалдаа үйлчилгээ эрхлэх гээгүй бол СӨХ-д мэдэгдээд хэрэггүй, манайх дуу чимээ гаргахгүй. Наадах асуудал чинь бол даацад нөлөөлөхгүй учраас богино хугацаанд хийгээд хогоо цэвэрлээд янзалчихна.

Сэтгүүлч: Танайх барилга нураах зөвшөөрөлтэй биз дээ? Ажил хийлгэхээр болбол гэрээ хийж ажиллах уу? 

А. Зөвшөөрөлтэй, юун түрүүнд зургийг нь харж байж шийдье хэмээгээд таслав.  

Б. Зөвшөөрөлтэй, гэрээ байгуулж болно. СӨХ-өөсөө зөвшөөрөл аваад хариу хэлээрэй гээд таслав. 

В. Манай зөвшөөрөл бол болно. Худалдаа үйлчилгээ эрхлэхгүй бол манай зөвшөөрөл нэг их нөлөөлөхгүй шүү. 

Сэтгүүлч: Үнэ ханш хэдтэй байх бол? 

В. Хог шороогоо өөрсдөө цэвэрлээд 1сая 200мянгад хийгээд өгнө. Мэргэжлийн түвшинд чимээгүй хийж өгнө гэдгээ ахин онцолж ярьж байлаа.

Ийнхүү угсармал таван давхар барилгад гадагшаа хаалга хийлгэнэ гэж ярьсан нь хамгийн түрүүнд тухайн хүмүүсийг газрын тухай хууль зөрчдөг гэх талын мэдээлэл, мэдлэг байгаа эсэхийг лавлах гэж тэр юм. Гэтэл хэн нь ч хууль зөрчих асуудлыг эхэнд тавьсангүй. Нэг нь чимээгүй хийнэ гэдгээ ахин дахин онцолж байлаа. Тэгвэл эдгээр зөвшөөрөлтэй гэх хүмүүст ямар шаардлага тавьж зөвшөөрөл олгодог талаар тодруулахын тулд Монголын барилгын ассоциацийн сайтын тусгай зөвшөөрөл хэсэг рүү ороход 

●    Барилгын тухай хууль.

20.9.Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч үйл ажиллагааны мэдээ, тайланг энэ хуулийн 33.1.17-д заасан барилга байгууламжийн баримт бичгийн дагуу барилгын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад жил бүр хүргүүлнэ.

●    Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хууль.

6.4. Тусгай зөвшөөрлийн нөхцөл, шаардлагыг зөрчсөн тохиолдолд тусгай зөвшөөрлийн хугацааг сунгахгүй.

●    Зөрчлийн тухай хууль.

10.21.2.Хуулийн дагуу улсад гаргаж өгвөл зохих бүртгэл, тайлан, мэдээг гаргаж өгөөгүй, эсхүл хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр хугацаа хожимдуулсан, эсхүл санаатайгаар буруу гаргасан бол хүнийг тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг таван зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно хэмээсэн сануулга байлаа. 

Түүнчлэн тухайн ажил гүйцэтгүүлэх байгууллагыг зөвшөөрөлтэй эсэхийг mnca.mn сайтын тусгай зөвшөөрөл хэсэг рүү орж лавлагаа хэсгээс нэр болон регистрээр нь хайж мэдэж болох аж. 

Барилга нураалтын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулах гэж буй бол барилгын угсралтын зөвшөөрөлтэй байх ба анхны удаа авах үед бага төвөгшилтэй барилга байгууламжийн зөвшөөрөл гардаг байна. Зөвшөөрлийн хугацаа таван жил үргэлжилнэ. Барилгын тусгай зөвшөөрөл олгох ажлын төрөл, суурь нөхцөл, шаардлага нь анх удаа зөвшөөрөл авч байгууллагад дараах байдлаар байна.

Дээрх суурь шаардлагыг биелүүлсэн тохиолдолд таван давхар барилгад нураалтын ажил хийх эрхтэй болох нь ээ. Мөн ямар нэгэн сургалтад хамрагдах шаардлагагүй байдаг юм байна. 

Харин иргэд өөрсдийн ая тухтай амар амьдралын төлөө барилгын хийц бүтээцэд өөрчлөлт оруулах замыг сонгодог. Сүүлд даацын хана нураасан барилгын СӨХ хэвлэлд мэдээлэл өгөхдөө “тухайн айл шинээр нүүж ирээд засвар хийхдээ хана нь нимгэн байсан учраас даацын хана биш гэж үзээд нураасан гэж хэлсэн. Орцны айлууд болон хажуу орцны айлууд бүгдэд нь доргилт мэдэгдсэн ” хэмээжээ. Ийм учраас иргэд энэ талын мэдлэг мэдээлэл байхгүй бол мэддэг хүнд нь даатгаж сурах хэрэгтэйгээс гадна барилгын хийц бүтээцэд ямар нэгэн өөрчлөлт оруулахыг хуульдаа хатуу хориглодог гэдгийг санаарай.