Гаргал ХХК архитектор Ц.Нарантөгс 

Өнөө үед дэлхийд хамгийн сонирхолтой архитектурын хэв маягийн нэг бол тектоник юм. Энэ хэв маяг нь шинэ барилгын материал болон барилгын технологи эрчимтэй хөгжиж байгаагийн үр дүнд хурдацтай хөгжиж, хөгжил төлөвшлийн шинэ үе шатыг туулж байна. 

Архитектур дахь тектоник гэж юу вэ, түүнийг бусад хэв маягтай хэрхэн андуурахгүй байх вэ?

Архитектур дахь тектоник хэв маягийн гол мөн чанар нь барилгын дотор байгаа зүйлийг гаднаас нь харуулах боломжтой төлөвлөдгөөрөө онцлог бөгөөд гадна бүтээцийн элементүүд нь барилгын гадна үзэмжийн салшгүй нэг хэсэг байх ёстой. Энэхүү онцлогоор нь  бусад хэв маягаас ялгаж болно. 

Тектониктой ижил төсөллөлттэй хэв маяг нь XX зууны эхэн үеийн Герман, Нидерландад хамааралтай байсан бөгөөд түүнийг тусад нь ашигладаггүй, харин тухайн үеийн алдартай архитектурын хэв маяг болох модернизм ба функционализмтай хослуулан хэрэглэдэг байсан.

Барилгын дотор байгаа зүйлийг гаднаас нь харуулахын тулд том болон эзэлхүүнт бүтээцийн элементүүдийг ашигладаг. Үүнд:

• Ган дам нуруунууд;

• Тоосгон өрөг;

• Бетон баганууд;

• Модон хучилт;

• Шилэн дээвэр

Ийм деталиудыг далдалдаггүй ба харин ч эсрэгээр нь барилгын чимэглэл, түүний дизайны үндсэн элемент болдог. Тиймээс барилгын материалын сонголтод онцгой анхаарал хандуулах ба зөвхөн үндсэн шинж чанараас гадна бүтэц, харагдах байдал, төрөл бүрийн барилгын материалтай хорших өнгөний хослолыг мартаж болохгүй.

Хэв маягийн алдартай төлөөлөгчид

1.    Төсөлдөө тектоникийг идэвхтэй ашигласан хамгийн алдартай архитектор бол Ле Корбюзье юм. Түүний "барилга үнэнч байх ёстой" гэсэн үндсэн санаа нь орчин үеийн олон архитекторуудын бүтээлд тусгагдсан байдаг. Архитектур дахь тектоник хэв маягийн хувьд Корбюзьегийн төслүүдэд барилгын бүтээцийн элементүүд болох бетонон багана, хучилт нь түүний гоёл чимэглэлийн бүрэлдэхүүн хэсэг болж харагддаг. Одоо энэ хэв маягийн барилгын чиг хандлагын нэг нь цутгамал хувийн орон сууцууд юм.

2.    Фрэнк Ллойд Райт бол тектоник хэв маягт дуртай өөр нэг архитектор юм. Гэхдээ түүний дуртай материал нь байгалийн чулуу болон мод байв. Байгалийн гоо үзэсгэлэнг харуулахын тулд ийм барилгын материалыг нарийн боловсруулалгүйгээр анхны хэлбэрээр нь үлдээсэн байдаг. Райт мөн тоосгон хананууд, бетонон багануудыг бүтээцийн элемент болгон ашигласан.

Архитектур дахь тектоник - төрөл ба чиглэл

Энэхүү хэв маяг нь олон тооны чиглэлтэй ба тус бүр нь харааны эффект, үндсэн талбарыг бий болгоход чиглэгддэг.

Архитектур дахь тектоникийн төрлүүд:

1.    Уламжлалт хэв маяг: Уламжлалт барилгын материал, түүнчлэн барилгын стандарт арга барилыг ашигладаг. Үндсэн бүтээцийн элементүүд болох дээвэр, хана, хучилт, тулгуурууд нь нэгэн зэрэг дизайны онцлог шинжийг тусгасан байдаг. Ийм бүтээцийн үндсэн материал нь тоосго, чулуун өрөг, мод байна. Үүний зэрэгцээ дээврийн хучилтыг угсрахдаа үндсэн санаа шийдэлд нийцэх өөр материалыг ашиглаж болно.

2.    Орчин үеийн хэв маяг: Орчин үеийн барилгын материал, технологийн хэрэглээг өөртөө агуулдаг. Гангаар хийсэн тулгуур бүтээц, шилэн хана, барилгын үндсэн үүрэг болон тохь тухыг хангадаг инженерийн системүүд энэ хэв маягт байж болно. Орчин үеийн тектоникийн чиглэлд нүүрстөрөгчит болон хуванцар шилэн материалыг ихэвчлэн ашигладаг. 

3.    Минималист хэв маяг: Энэ чиглэлд гоёл чимэглэлийн элементүүдийг хамгийн бага хэмжээгээр ашигладаг. Гадна хананууд, амьдрах өрөө нь хэлбэр болон шугамын хувьд чимэглэл, үндсэн үүргийн биш нарийн ширийн зүйлгүй энгийн харагдахуйцаар бүтээгдсэн. Үндсэндээ зөвхөн гөлгөр гадаргуутай, 3-4 сүүдэртэй өнгөний хүрээ байдаг.

4.    Футурист(ирээдүйн) хэв маяг: Архитектур дахь тектоникийн жишээнүүд нь огт өөр боловч маш сонирхолтой юм. Үүнд эзэлхүүнт-орон зайн хэлбэрүүд хамаардаг. Хараа зүйн хувьд барилгыг таталцлын бүх хуулийн эсрэг босгосон мэт санагдаж магадгүй юм. Шинэлэг материал, технологи нь архитектурын шилдэг бүтээлүүдийг бий болгох боломжийг олгодог. Жишээлбэл: Брюгге (Швейцарь)-д байрлах Мулиматт спорт сургалтын төв.  

Архитектур дахь тектоник нь ашигласан материалын төрлөөрөө ялгагддаг 

1.    Чулуу

Чулуу бол барилгын дизайны үндсэн элемент юм. Хотын болон гаднах янз бүрийн байшингууд нь уламжлалт хэв маягаар баригдсан боловч стандарт бус хэлбэрийн чулуун блокуудыг ашигладаг. Чулуун блокуудыг босоо болон хэвтээ байрлалаар суурилуулах бөгөөд тэдгээр нь бөмбөгөр, нуман хаалга барихад ашиглагддаг.

2.    Төмөр бетон

Үндсэн элементүүд нь төмөр бетон блокууд байна. Орчин үеийн архитектурт тэдгээр нь янз бүрийн хэлбэр, бүтэцтэй багана, хавтан эсвэл дам нуруу хэлбэрээр ашиглагддаг. 

3.    Мод

Үндсэн материал болох модон элементүүдийг багана, дам нуруугаар төсөллөдөг. Үүнээс гадна хучилтыг модоор гүйцэтгэсэн байна. Тэдгээр нь зөвхөн үндсэн геометрийн төдийгүй бусад сонирхолтой хэлбэртэй байж болох ба энэ нь өвөрмөц барилгыг бий болгоно. Модны бүтэц нь бас ялгаатай байж болно.

4.    Шил

Шил бол үнэндээ төгс материал юм. Архитектур дахь тектоникийн хэв маягийн энэ чиглэлийн жишээнүүд маш олон янз байдаг. Шил нь зөвхөн том цонх, хашлага, тагт хэлбэрээр байдаггүй. Хана, дээвэр барихад ийм материалыг багагүйгээр ашигладаг. Шилэн гадаргуу нь орон зайн харагдацыг нээж, өргөжүүлэхэд тусалдаг.

“Гаргал” ХХКомпанийн мэргэжилтнүүд тектоникийн хэв маягаар ирээдүйн барилгын төслийг сонгоход туслах төдийгүй барилга архитектурын чиглэлээр орон сууц, олон нийтийн барилга байгууламжийн зураг төслийн ажил эрхэлдэг ба хамтран ажиллахдаа таатай байх болно.