Манай улсын зүүн бүсийн газрын тос нь царцамхай, мөн өвлийн цаг агаарыг харгалзан түүхий тосоо төмөр замаар тээвэрлэхгүй, дамжуулах хоолойгоор боловсруулах үйлдвэр рүү хүргэхээр шийдсэн юм. Үйлдвэрийг түүхий эдээр хангах 530 км газрын тос дамжуулах хоолой нь Дорнод аймгийн Матад сум дахь газрын тосны 19-р талбайгаас Алтанширээ сум дахь үйлдвэрийн талбай хүртэл баригдана. Дамжуулах хоолой 2.8-3 метрийн гүнд байрлана.

Хоолой барих ажлын ерөнхий гүйцэтгэгчээр шалгарсан БНХАУ-ын төрийн өмчит “Norinco International Cooperation” компани 2022 оны сүүлээс ажлаа эхлүүлжээ. Өнгөрсөн хугацаанд тус компани ажлын нарийвчилсан зураг, түүхий тосны шинжилгээ, суурь судалгаанууд, зургаан байршилд кемпийн барилга угсралт, технологийн зам зэрэг дэд бүтцийн ажлаа дуусгажээ. Ингээд дамжуулах хоолойн барилга угсралтыг өнгөрсөн зургаадугаар сард эхэлсэн байна. Нарийвчилсан зургийг Канадын “Worley Parsons” компани хийж, туслан гүйцэтгэгчээр “Синопек” ажиллаж байна.

Ташрамд хэлэхэд дамжуулах хоолойг барьж угсрахад олон тооны гагнуурчин ажиллах шаардлага тулгарсан ч монгол гагнуурчид шаардлага хангаагүй тул урд хөршөөс гагнуурчид авчран ажиллуулж байна.  

Дээрх ажлууд нь бүгд өндөр төвөгшилтэй, нарийн мэргэжил мэдлэг, туршлага шаардсан өргөн цар хүрээтэй ажлууд юм. Монгол, Энэтхэг хоёр улсын эдийн засгийн хамтын ажиллагааны билэг тэмдэг болсон өндөр технологийн, хүнд аж үйлдвэрийн, цогц бүтээн байгуулалтад Энэтхэг, Хятад, Итали, Франц, Герман, АНУ, Нидерланд, Испани, Канадын олон инженер оролцон ажиллаж байна.

“Газрын тосны үйлдвэрийн хотхон”-ы бүтээн байгуулалт

Хотхоны I ээлж болох таван объектын барилга угсралт явц есдүгээр сарын байдлаар 79 хувьтай байжээ. Ашиглалтад орсон эхний 40 айлын сууцанд БНЭУ, БНХАУ-ын компаниуд болон төсөл хэрэгжүүлэгч компанийн ажиллагсад байрлажээ.

Хотхоны II ээлжийн орон сууцны барилга угсралтын явцад үүссэн зарим хүндрэлтэй асуудлыг шийдвэрлэхээр ЗГХЭГ-ын даргын 2023.06.29 өдрийн 70-р тушаалаар Ажлын хэсэг байгуулагдсан. Учир нь Батлан хамгаалах яамны 339-р анги зарим байрыг барихаар гэрээ байгуулсан ч ажил нь удааширчээ. Нийт 27 тэрбум төгрөгөөр барих гэрээгээ 44 тэрбум төгрөг болгон өсгүүлж, Барилгын хөгжлийн төв энэ нэмэлтийг баталжээ.