Г.Саран, ШУТИС-ийн Материал судлалын төвийн захирал, дэд профессор, доктор (Ph.D), 

Р.Долгоржав, ШУТИС, Хэрэглээний шинжлэх ухааны сургуулийн ХИС-ын багш, МУ-ын мэргэшсэн инженер

Керамик материалын 30%-аас илүү хэсэг нь талст материалаас бүрдсэн, үлдсэн хэсэг нь аморф фаз буюу шиллэг хэсэг болон нүх сүв эзэлдэг. Керамик эдлэлийн үндсэн түүхий эд нь нарийн ширхэглэлтэй шавар байдаг. Устай хольж зуурахад уян налархай чанартай зуурмаг үүсгэн, гадны хүч үйлчлэхэд эвдрэлд оролгүй хэлбэр дүрсээ өөрчлөх авч уг хүчний үйлчлэлийг зогсооход олж авсан хэлбэр дүрсээ  алдалгүй хадгалж байх чадвартай уян налархай чанартай, тунамал чулуулгийг шавар гэнэ. Шаварлаг чулуулаг тодорхой чийглэг агуулж байх үедээ уян налархай шинж чанартай байна.

Шавар хатахдаа хатуурах боловч эргээд чийглэгийг шингээсэн үедээ бат бөх чанараа алдан зөөлөрнө. Харин шатаалтын дараа усанд норгогдохгүй байж чадах хатуу чулуужсан биетийг үүсгэнэ.

Зураг 2. Керамик эдлэлийг 1000°С-ийн температурт шатааж буй байдал

Керамик эдлэлийг 800ºС-ийн температураас дээш хэмд шатааж бэхжүүлнэ. Харин гоёл чимэглэл болон хүнсний зориулалттай керамик эдлэлийг пааландах тохиолдолд шатаалтыг 2 удаа явуулах шаардлагатай байдаг байна. Керамик эдлэлийн гол шинж чанар нь үрэлтэд тэсвэртэй, дулаанд тэсвэртэй, бат бэх боловч уян хатан биш учраас хагардаг.

Тэгвэл керамик материалын энэ шинж чанарыг полимер ашиглан модификацид оруулснаар өөрчилжээ.

Зураг 3. Уян хатан керамик хавтан

Өөөөр хэлбэл шаврыг модификацид оруулаад тусгай патентчлагдсан өндөр технологийн автомат төхөөрөмж ашиглан барьцалдуулж хэвлэдэг байна. Ингэхдээ шилэн утсыг арматур болгон ашигладаг аж.

Зураг 4. Уян хатан керамик хавтан үйлдвэрлэх төхөөрөмж

Энэхүү материалын бас нэг гол онцлог нь бага температурт буюу хэт богино долгионыг ашиглан бэхжүүлдэг учраас эрчим хүчний зарцуулалт нь ердийн керамик материалтай харьцуулахад маш бага гэсэн үг юм.

Ердийн өнгөлгөөний керамик хавтанцрыг дулаалгын материал дээр наахад дулааны улиралд халж тэлэх, хүйтний улиралд хөрч агших зэрэгт материалд үүсэх хүчдэл дулаалгын материалаас өөр байдаг мөн ердийн өнгөлгөөний хавтан нь хөшүүн байдаг учраас салж унах эрсдэл өндөр байдаг бол уян налархай хавтанцарт энэ нь буурдаг байна.

Зураг 5. Гадна фасадын зориулалттай хавтанцар

Үйлдвэрлэлийн үед хүлэмжийн хий бага ялгаруулахаас гадна мөн бетон, шавар, боржин чулуу, тоосго зэрэг барилгын материалыг дахин боловсруулан ашиглах боломжтой байна. 

Зураг 6. Бетонон уян хавтанцар (230х58х3 мм)

Хавтанцрын хэмжээ нь 253x40-аас 2400x1200 мм-ийн хооронд хэлбэлздэг бөгөөд зузаан нь 2-4 мм байна.

Гаднах байдал нь ердийн керамик хавтанцраас ялгагдахгүй. Энэхүү шинэ бүтээгдэхүүнийг дотор болон гадна засал чимэглэлийн зориулалтаар ашиглах боломжтой. Ашиглалтын дундаж хугацаа 20 жил аж. Хавтанцар нь уян хатан учраас хагарахаас айлгүйгээр зөв өнцгөөр ч нугалж болно. Гэхдээ үүнийг суулгахын тулд хүчтэй цавуу хэрэглэх шаардлагатай.

Энэхүү материал нь доорх давуу талуудтай байна. Үүнд:

-   Хөнгөн, 1м2 нь 4-5 кг байдаг

-   2-4 мм зузаантай учраас тодорхой хэмжээгээр гулзайлган нугалах боломжтой.

-  Хортой ялгарал байхгүй

- Цемент, хавтанцар, мод, металл, хуванцар, шил гэх мэт төрөл бүрийн хуучин болон шинэ суурь давхарга дээр нааж болдог

- Хотын хуучин хэсгийн өнгө төрхийг өөрчлөх, зочид буудал, сургууль, оффис, өндөр барилга, эмнэлгийн барилга байшин гэх мэт маш олон төрлийн барилга байгууламжид хэрэглэх боломжтой

- Амьсгалдаг материал гэхдээ ус нэвтрүүлдэггүй, борооны усанд бутарч унадаггүй

- Галд тэсвэртэй, хөлддөггүй, бохирддоггүй, тасалгааны харьцангуй чийгшлийг зохицуулах боломжтой, дулаан алдахгүйгээр агаар нэвтрүүлэх боломжтой учраас мөөгөнцөр үүсгэхгүй.

- Удаан эдэлгээтэй (20-50 жил), хугардаггүй, үнэргүй, байгаль орчинд ээлтэй.

-   Дахин боловсруулж хэрэглэх боломжтой материал ажээ.

Энэхүү бүтээгдэхүүний өнгө, бүтэц, хэлбэрийг хэрэглэгчийн шаардлагад нийцүүлэн үйлдвэрлэх боломжтой бас нэг давуу талтай байна. Үүний зэрэгцээ хуйлмал, хавтан, гулдмай гэх мэт маш олон хэлбэрээр үйлдвэрлэн гаргах боломжтой аж.

Зураг 7. Хавтан ба хуйлмал байдлаар байгаа нь

Өөрөөр хэлбэл энэхүү материал нь архитектур болон дизайны өргөн боломжийг нээж өгч байна гэсэн үг юм. Ялангуяа дугуйрсан хана, багана зэргийг өнгөлөх боломжтой болжээ.

Зураг 8. Долгионтсон ханыг өнгөлсөн байдал

Энэхүү материал нь хөнгөн учраас барилгын жинг бууруулах, ердийн фасадны өнгөлгөөтэй харьцуулахад наах хугацаа богино, зай хэмнэх бөгөөд зардал хэмнэх, хялбар хуулардаггүй учраас яах аргагүй шинэ үеийн материал юм.