Нийслэл хот өдрөөс өдөрт өндөр шилэн барилгуудаар бүл нэмж, өнгө орсоор.

 Мөн орон сууцны хорооллууд ч борооны дараахь мөөг шиг олширч байгаа. Энэ олон барилга, байшинг монголчууд бид өөрсдөө сүндэрлүүлэхээс гадна өмнөд хөршийнхөн багагүй хувьд нь гар бие оролцож, том тус хүргэж байна. Гэхдээ өнөөдөр баригдаж байгаа барилгын чанар ямар байна вэ гэдгийг хянаж байгаа хүн алга. Уг нь байгаа л байх. Гэхдээ тэр хүн нэг бол ажлаа хийхгүй байна эсвэл авлигад идэгдэж, мөнгөнд нүд, чихээ таглуулснаас зайлахгүй.

Яагаад гэвэл хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр шаардлага хангаагүй барилгыг Мэргэжлийн хяналтынхан хүлээж авлаа гээд л гардаг, яригддаг. Эсвэл хэн нэг нь чанаргүй барилгыг Улсын комисс хүлээж авснаас болж асуудал үүссэн гэсэн зарга үүсгээд л явж байдаг. Тэр ч битгий хэл ашиглалтад ороход бэлэн болчихсон байрны паар нь хагараад, бүргэд хаалга нь салаад уначихсан тохиолдол ч гарч байлаа.

Харин ойрноос XI хорооллын 21 дүгээр байр буюу  “Өвөрмонгол” зочид буудал, зоогийн газар байрладаг барилгын нуралт нүдэнд тусаад болдоггүй. Аль сарын өмнөөс л баруун талынх нь хана нурж, өнгөн хэсгийнх нь плита хуураад байгаа. Гэтэл одоо болтол улаан тоосго нь “арзайсан” хэвээр байсаар.  Дээшээ айлын цонхны хэсэгт бага зэрэг цууралт өгсөн нь хүртэл анзаарагдаад байгаа юм. Тийм болохоор нэг өдөр хана нь тэр чигтээ нураад унахгүй гэх баталгаа алга.  Энэ барилгыг  хятадууд  орон сууцны зориулалтаар барьж доор нь үйлчилгээний газар болох  “Өвөрмонгол” нэртэй зочид буудал, ресторан энэ тэрийг байгуулсан.

Мөн олон цайны газар, “Голомт” банк, “Мобиком” гээд олон байгууллага байгаа.  Гэтэл ханын плита, тоосго нурахдаа “Өвөрмонгол” зочид буудлын хаягийг эвдсэн харагдана билээ. Угтаа энэ нэг том сануулга. Байгууллагын эд зүйл, хаяг, цонх энэ тэр хагарч сүйдэх ч яах вэ. Төлчихөж болно. Харин тэр үед доогуур нь хүн явж байгаад цохиулсан бол яах байсан бэ гэдэг том асуудал. Уг нь бүхэл бүтэн сарын хугацаа өнгөрч байхад холбогдох байгууллагууд анхааралдаа авч, шаардлага хүргүүлэх үүрэгтэй л баймаар.  Ганцхан энэ жишээнээс харахад нийслэлд ямар ч чанаргүй барилга хэдэн арваараа сүндэрлэж байгааг гэрчлээд байгаа юм.  Одоогоос 4-5 жилийн өмнө X хорооллын “Алейка” гурилын сурталчилгаатай байрны ханын тоосго, плита мөн л хуурч унаж байсан. Цаанаас нь хөөсөнцөр гараад олон хонож билээ. Бага зэрэг хүчтэй салхилснаас  ийм зүйл болсон гэсэн. Харин энэ удаагийнх бороо их орсонтой холбоотой юм шиг байгаа юм.

Байгалийн ийм жижиг хүчин зүйлийг даалгүй хананаасаа нурж эхэлж байгаа энэ мэт барилгууд газар хөдлөлт болбол яах бол гэхээс нуруу хүйт оргиод байна. 2012 онд дэлхий сүйрнэ, галав юүлнэ, том газар хөдлөлт хаа сайгүй болно гэж зөнчдөөс эхлээд эрдэмтэн, мэргэд хэлээд байгаа. Маяачуудын он тоолол 2012 гээд дууссан ч гэж үздэг. Түүнтэй холбоотой юу сүүлийн жилүүдэд Монголд газар хөдлөлт идэвхжиж байгаа гэсэн судалгаа гараад байдаг. Энэ онд гэхэд бага хэмжээний чичирхийлэл мэдрэгдсэн газар хөдлөлт хөдөө орон нутгаар хэд хэд болсон. Ирэх онд илүү их хөдөлж ч магад. Гэтэл барилгын компаниуд өвөл, зунгүй уралдаж барилга барьсаар л. Тэгээд газар хөдлөлтийн тэдэн баллд тэсвэртэй гэж донгодно. Гэтэл багахан салхи, борооны пян даахгүй захаасаа эвдэрч унаад байгаа энэ барилгуудын чанарт итгэж болох уу.

Одоохондоо цөөн хэдэн  барилгын хана нурж байгаа ч цаашид бороо хур элбэгтэй, салхи шуурга ихтэй байвал хэдэн ч барилгын ханын тоосго, плита унаж, хэдэн ч хүн бэртэх юм билээ.  Манайхан аливаа зүйлийг тартагт нь тулгаж  байж шийдвэрлэж, засах гэж хичээдэг муу зантай. Нэг өдөр барилга нурж, олон хүн дарагдсаны дараа төрөөс хууль, тогтоомж гарч чанарт нь анхаарахаар шийднэ дээ, аягүй бол. Орон сууцны хана нимгэн, хажуу айлын яриа сонсогддог, дээд давхрын айлд дусаал гоождог, паар нь амархан хагардаг, паркетан шал нь амархан хөөж байна гэсэн гомдлыг бол одоо үед байдаг л зүйл шиг ханддаг болсон. Авч хэлэлцэх ч хүн алга. Тийм болохоор “жижиг” зүйл хэлэхийг бодсонгүй. Харин гадна хана нь захаасаа нурж, цуурч байгаа бол дээрхээс арай л ноцтой болов уу. Бид орон сууцтай болох гэж хошуураад л байдаг. Гэтэл бид чинь амь амьдралаа хэнд даатгаад байна даа.

Н.Пунцаг