Бид “Монгол уран бүтээлч” булангаараа Монгол архитекторуудын онцлох бүтээлүүдийг хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаарт Хэнтий аймгийн Чингис хотын орон нутаг судлах шинэ музейг онцлон танилцуулж байна. Тус музей нь Хэнтий аймгийн 100 жилийн ойн арга хэмжээнд зориулагдан бүтсэн бөгөөд 2023 оны 7-р сард нээлтээ албан ёсоор хийсэн юм. Зураг төслийг “Гоби Травэл” ХХК-ийн ерөнхий архитектор Б.Мөнхбат гаргажээ.

Барилгын ерөнхий төлөвлөгөө: Барилгын гол орцны хэсэгт довжоо, тэргэнцэртэй хүний налуу зам, гол орцын урд талбай болон баруун талд машины ил зогсоол, том оврын автобусны зогсоол, барилгын баруун талд ажилчдын орц гарц, Монгол ахуй зан заншлын өргөө гэр, барилгын зүүн талд галын аюулын үед хурлын залнаас гарах гарц болон музейн үзмэрийг ачиж буулгах, зөөвөрлөхөд зориулсан пандус бүхий орц, зүүн хойд талд музейн үзмэрийг ачиж тээвэрлэх машины зогсоол зэргийг төлөвлөсөн.

Барилгын эзлэхүүн төлөвлөлт: Тус барилга нь тэнхлэгээрээ 18х30м хэмжээтэй 3 давхар цутгамал төмөр бетон каркасан хийцтэй байхаар төлөвлөсөн. Барилгын нийт талбай 1608м2 ба үүнээс үзмэрийн зориулалттай танхимууд нь нийт 650м2 мөн олон зориулалтаар ашиглаж болох 92м2 танхимтай төлөвлөв.

Концепц

Тус Музейн барилгын концепцийг боловсруулахдаа Монгол уламжлалын дархлааны салшгүй нэг хэсэг болох Монгол гэрийг (элемент) орчин үеийн Монгол архитектурын хэв маягт тусгахыг эрмэлзэв.

Үүнд:

Нэг:  Барилгын үндсэн нүүр талын цөм хэсэгт Монгол гэрийн хэлбэртэй шилэн хана болон Монгол гэрийн галаа тойрсон тойрог хэлбэрийн зохион байгуулалтыг дотор орон зайд оруулан, 3-р давхрын шатны дээр фонар төлөвлөж өгсөн нь Монгол гэрийн тооныг санагдуулахуйц архитектурын хэв шинжийг тусгаж өгсөн. Хэдий барилгын хэлбэрийг хэмнэлттэй модуль ашиглан тэгш өнцөгт хэлбэрээр төлөвлөсөн боловч шатны дугуй төлөвлөлтийг дагасан үзмэрийн танхимуудын талбай ашиглалт, үйлчлүүлэгчдэд ойлгомжтой, тасралтгүй тойрог хэлбэрийн хөдөлгөөнөөр үзэх боломжийг бүрдүүлсэн.

Хоёр: Их эзэн Чингис хааны төрт ёсны үнэт зүйлийн бэлгэдэл бол Шонхор сүлд шүтээн тул барилгын нүүр талын ерөнхий хэлбэр нь даль жигүүрээ дэлгэн нисэх гэж буй шонхор шувууг дүрслэн хэлбэр хэмжээ, харьцаа, гоо зүйн зохицлыг орчин үеийн архитектуртай хослуулан төлөвлөсөн болно.

Нэгдүгээр давхарт

Үүдний танхим, хүлээн авах, бэлэг дурсгалын хэсэг, гол шат, лифт, туслах шатны хонгил, хурлын танхим, ажилчдын өрөө, нийтийн ариун цэврийн өрөө, тусгай хэрэгцээт иргэдэд зориулсан ариун цэврийн өрөө, музейн үзмэрүүдийг хадгалах сан хөмрөгийн өрөөнүүд, олон зориулалтын /хурал, кино гэх мэт/ танхим, техникийн өрөөнүүд төлөвлөсөн.

Хоёрдугаар давхарт

Вестибюль, кофе шоп, лифт, гол шатны хонгил, музейн архив, ажлын өрөө, ажилчдын амралтын өрөө, ажилчдын ариун цэврийн өрөө Археологи, Палеонтологийн танхим - 68.6м2, Байгалийн танхим - 135м2, Тусгай үзэсгэлэн дэглэх үзэсгэлэнгийн танхим-104.2м2 танхимууд төлөвлөсөн.

Гуравдугаар давхарт

Вестибюль, лифт, гол шатны хонгил, ажлын өрөө, хурлын өрөө, эрдэм шинжилгээний ажилтан, сан хөмрөгийн эрхлэгчийн өрөө, гэрэл зургийн студи, Бүртгэл мэдээллийн санчийн өрөө, Алдартнуудын танхим -32.0м2, Уран зургийн галерей - 62.7м2, Түүхийн танхим - 118м2, Угсаатны танхим - 128м2-тай танхимуудаас бүрдэнэ.

Зорилгодоо тулгуурласан дизайн

- Орон нутгийн онцлог, өгөгдөл, үзмэрийн үнэ цэн, давтагдашгүй байдал зэргийг төслийн үндсэн зорилго болгон авсан учраас дизайныг зорилготой уях шийдлийг үндсэн санаа болгосон.

- Музейн архитектур нь түүхийг хадгалах, таниулах, сурталчлах, олон нийтийг соён гэгээрүүлэх зорилгыг дэмжих гүүр байх ёстой гэж үздэг.

- Археологийн олдвор, үзмэрүүдэд нарны шууд тусгал сөргөөр нөлөөлдөг учраас архитектур төлөвлөлтийг оновчтой төлөвлөх.

- Гудамжны хэмнэл, ансамбльтай зохицсон, тухайн барилгынхаа зориулалтыг шууд илэрхийлэхүйц өөрийн гэсэн характертай барилга бий болгохыг зорьсон.

- Барилгын экстерьерийн хувьд цагаан өнгө сонгосон бөгөөд энэ нь “өргөө цагаан гэр”, тансаг оршихуйг билэгдсэн болно.

Орон зайн төлөвлөлт

- Хүний хөдөлгөөний урсгал ойлгомжтой тасралтгүй, хоорондоо огтлолцохгүй байх төлөвлөлт гаргахыг зорьсон.

Хүртээмжтэй байдал

Музейн барилгыг хүн бүр үзэх боломжоор хангасан байх ёстой. Тусгай хэрэгцээт хүний налуу зам, лифт, тэмдэг тэмдэглэгээ гэх мэт шаардлагуудыг хангахыг зорьсон.

Уян хатан байдал

Үзмэрийн танхим, галерей нь үзмэр дэглэлт өөрчлөгдөх бүрт хувьсах боломжтой орон зайг 

шийдэх, хөдөлгөөнт хөнгөн хана, мөн дижитал тоноглол, хөтөч самбар гэх мэт.

Интерьер

- Үзмэрийн танхимуудад бусад төрлийн барилгуудад түгээмэл ашиглагддаг анхаарал татахуйц өнгө, дизайны шийдлийг чухалчлаагүй зөвхөн музейн үндсэн зорилго болох үзмэрээ тодотгон харуулах үүднээс хана, таазыг хар саарал өнгийн зохиомжтой байх шийдлийг сонгосон.

- Үзмэрийн хадгалалтын стандартад нөлөөлөхгүй байх талаас байгалийн болон зохиомол гэрэлтүүлгийн асуудлыг гадна фасад болон дотор орон зайтай уялдуулж шийдсэн.Үндсэн шийдэлтэй уялдуулж музейн үзмэр дэглэлтийг хийсэн нь архитекторын бодож төлөвлөсөн анхны санаа, зорилго биелсэн гэж үзэж байгаа.

Үндсэн өнгө + гэрэл + үзмэр + орон зай = мэдрэмж