Барилгын зураг төслийн компаниудын томоохон төлөөлөл болох “Эн Эй Пи Групп” ХХК нь 16 дахь жилдээ үйл ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд энэ хугацаанд нийт 200 гаруй зураг төслийг гаргасан. Монголын барилгын зураг төслийн салбарт 2 - 42 жил хүртэл ажиллаж байгаа дадлага туршлага бүхий зөвлөх болон мэргэшсэн инженер, архитекторууд, төрөлжсөн мэргэжлийн инженерүүдээр багаа бүрдүүлжээ. 

Тус компанийн Архитектур, инженер техникийн албаны захирал Г.Ганбат болон Ахлах архитектор З.Мөнхмандах нарыг энэ удаагийн “Монгол уран бүтээлч” буландаа урьж зураг төслийн салбарын талаар ярилцаж, онцлох бүтээлүүдийг нь танилцуулж байна. 

“Эн Эй Пи Групп” ХХК-ийн Архитектур, инженер техникийн албаны захирал Г.Ганбат

Танай компани зураг төслийн салбартаа танигдаад олон жилийг үдэж байна. Тэгэхээр энэ хүртэлх хугацаанд энэ үнэ цэнийг бий болгосон гол хүчин зүйлсээсээ манай уншигчтай хуваалцана уу? 

Манайх Олон улсын “Чанарын удирдлагын тогтолцоо”-ны ISO 9001:2008/MNS ISO 9001:2010 стандартыг 2012 оноос нэвтрүүлэн хэрэгжүүлж буй нэр бүхий цөөн хэдэн компаниудын нэг. 2007 оноос хойш 2013, 2014, 2016, 2019 оны Барилга, Хот байгуулалтын яамны Зураг төслийн “Шилдэг аж ахуйн нэгж”-ээр шалгарсан. Хот төлөвлөлт, Архитектур, Инженеринг, Экстерьер, Интерьер, Ландшафт, Зохиогчийн хяналт, Төслийн менежмент гэсэн 8 чиглэлээр одоогоор 200 гаруй төсөлд оролцсон байна. 

Хамгийн гол хүчин зүйл маань судалгаатай, хувилбартай төлөвлөлттэй, олон улсын зураг төслийн компаниудын шаардлагад нийцсэн компанийн бүтэцтэй, ажилтнуудын чадвар, нэг төсөл дээр багаараа ажилладаг байдал гээд олон давуу талуудыг манай хамт олон бий болгосон. 

Энэ хугацаан дахь томоохон төслүүдээс дурдвал, IFC - Олон улсын санхүүгийн төв, Алтан жолоо тауэр, IBC - Олон улсын бизнес төв, “Шинэ найрамдал цогцолбор хороолол”, White hill, МУИС-ийн E- Номын сан, Ногоон сургууль, 220K Residence, Ambassador suites, Gerlug vista гэх зэрэг баригдсан төслүүд байна. 

Хот төлөвлөлтийн хамгийн сүүлд “Оюу толгой” ХХК-ийн захиалгаар Өмнөговь аймгийн “Ханбогд сумын төвийн Хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөний тодотгол, хэсэгчилсэн ерөнхий төлөвлөгөө” маань “Монголын Архитекторуудын Эвлэл”-ийн хот төлөвлөлтийн ажлын хүрээнд хийгдсэн 2022 оны “Оны шилдэн бүтээл” болсон. 

Захиалагчтай хийгдэх ажлын зарчим хэрхэн явагддаг вэ? 

Аливаа төсөл эхлэхэд баримталдаг зарчим байдаг. Бид үүндээ хамгийн түрүүнд харилцаа холбоотой байх зарчмыг баримталдаг. Төсөл эхэлснээс хойш 7 хоног бүр захиалагчтай уулзалт хийдэг. Яагаад гэхээр захиалгаа авчхаад дуусах хүртэл ямар нэгэн харилцаа холбоогүй байсны улмаас тухайн хүний хүслээс гажуудсан зураг гарах эрсдэлтэй. Тиймээс түүнээс сэргийлэх зорилгоор төсөл эхлэхэд ажлын явц бүрээ мэдээлэлдэг. Захиалагчийг зургийн ажилдаа оролцуулах, шийдвэр гаргуулах зэрэг зүйлүүд нь харилцаанаас үүсээд шийдвэрлэгдээд явдаг.  

Захиалагч зураг төслийн компани сонгохдоо юуг голчлон харах хэрэгтэй вэ? 

Захиалагч тухайн зургийн компанийн үйл ажиллагааг судалсан байх шаардлагатай. Гүйцэтгэсэн ажлууд, туршлага, зургийн баг, компанийн итгэл үнэмшилтэй байдал, бусдаас ялгарч буй зүйлс гээд тэр бүрийг нарийн судалж уулзалт товлох хэрэгтэй. 

Тухайлбал, манайх захиалагчийн барилгаа барих хүсэлтэй тухайн газарт нь хот төлөвлөлт, норм дүрэм, барилга байгууламжийн судалгааг хийж өгдөг. Өөрөөр хэлбэл зөвхөн захиалагчийн хүсэл дээр үндэслэх биш, тэнд барилга барьснаар захиалагчийн хүссэн үр дүн гарах үгүйг урьдчилан судалж өгдөг гэсэн үг. Ингэж захиалагчаа сургах, боломжгүй зүйлсийг төслийн судалгааны шатанд ойлгуулах боломжит төлөвлөлт хувилбарыг санал болгох  зарчмаар хамтран ажиллах хэрэгтэй. 

Захиалагчийн хүсэлд нийцсэн зураг гаргахын тулд ямар төлөвлөгөөний дагуу ажилладаг вэ? 

Захиалагчийн хүсэлд нийцсэн зураг гаргахын тулд зураг төслийн хугацааг боломжит хэмжээгээр уртаар төлөвлөх нь хамгийн зөв байдаг. Тухайн хугацаандаа бүтээмжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор нэг архитектор нэг төсөл дээр ажиллах бус багаараа нэгдэн ажилладаг. Ингэснээр бүтээмж өндөртэй, чанартай зураг гардаг. Богино хугацаанд зураг гаргаад байгаа зургийн компаниудын эрсдэл нь гаргасан зураг төсөл нь барилга угсралтын шатанд алдаа гарах магадлал ихэссэнээс гадна уран бүтээлч байдлаар ажиллах боломжгүй болдог. Маш богино хугацаанд зургаа гаргачихлаа гэж бодтол захиалагчийн хүсэл биш байх, тэгээд түүнийгээ дахин засварлах шаардлагатай болдог. 

Монголын зураг төслийн компаниуд маш богино хугацаанд зураг гаргадаг, захиалагч ч үүнийг хүлээн зөвшөөрөөд хурдан хугацаанд гаргадаг юм байна, гаргах ёстой юм байна гэж ойлгосон байдаг. Манай байгууллага анхнаасаа зургийн хугацаагаа уртаар төлөвлөж ирсэн. Тухайн үедээ олон захиалгыг алдаж байсан ч судалгаатай, тогтвортой хугацаатай байх гэдэг зарчмаа баримталж ирсэн. Ингэснээр захиалагчийн хүсэлд нийцсэн зураг гарна, барилгын чанарт сайнаар нөлөөлнө гэх зэрэг захиалагчийн итгэл үнэмшилтэй байдлаас олж харснаар батлагдсан. 

Мөн хувилбартай төлөвлөлтийг санал болгодог ба энэ нь захиалагчийн хүсэл шаардлагад, болон судалгааны үр дүн, тухайн байршлын онцлог нөхцөл байдалд нийцсэн хэд хэдэн зургийн хувилбар гарган өгч түүнээсээ хамтран хамгийн зөв гэсэн хувилбарыг сонгон зураг төслийг боловсруулдаг.  Энэ нь захиалагч өөрийнх нь хүсэл ямар байгааг ойлгоход тусалж өгдөг.  

Зураг эхлэхээс өмнө захиалагчид хугацаа болон ажлын дундах процесс, зарчмаа танилцуулан зөвшөөрсөн тохиолдолд ажлыг эхлүүлдэг. “Захиалга өгчхөөд хаяад явах биш таны оролцоо байнгын хэрэгтэй” гэдэг нь манай зарчим юм. 

Захиалагч манайхаар барилгын зургаа гаргуулж байна гэдэг нь бид тухайн захиалагчид үйлчилгээ үзүүлж байна гэсэн үг. Тэгэхээр үйлчилгээний байгууллага ямар байх ёстой билээ, харилцаа холбоо сайтай, хурал уулзалтуудыг зөв менежменттэй зохион байгуулдаг, мэргэжилтнүүд нь чадварлаг байх хэрэгтэй. Харин зургийн ажил дууссаны дараа захиалагчаас сэтгэл ханамжийн судалгаа аваад түүнээсээ дараа дараагийн ажлууддаа анхаарах, сайжруулах зүйлсээ олж хардаг. Бид цөөн зураг төсөл аваад түүнийгээ л чанартай гүйцэтгэхийг зорьдог. 

Нийгмийн эрэлтээсээ хамаарч орон сууцны барилга л баригдаад байна уу гэж хардаг. Таны хувьд? 

Зах зээлийн эрэлт, иргэдийн хэрэгцээ шаардлагаас шалтгаалан орон сууц илүү давамгайлж байгаа нь үнэн. Мөн үүнээс гадна хэрэгцээгээ дагаад барилга барихдаа бизнес гэж илүү харан давамгайлж байгаа учраас олон нийтийн болон бусад төрлийн барилга орхигдоод орон сууцны барилга илүү ихээр баригдаад байна. Сүүлийн үед орон сууцны барилга дотроо олон шалгууртай болж байгаа тул цаашдаа сайжруулалт улам нэмэгдэнэ байх.

Харин бусад төрлийн барилга дээр одооноос л анхаарч эхэлж байна. Захиалагчид хүртэл тухайн газартаа орон сууц, олон нийтийн барилга, театр, үйлдвэр гээд алийг нь барих вэ гэдгийг асууж байна гэдэг нь өөрөө бусад төрлийн барилга байдаг шүү гэдгийг анхаарч харсан гэсэн үг. Тэгэхээр цаг хугацааны хувьд хувьсаж байгаа учраас магадгүй 5-10 жилийн дараа гэхэд нийгмийн хэрэгцээ хангасан олон төрлийн олон нийтийн барилга байгууламжууд хангалттай хэмжээгээр баригдсан байна гэж боддог. 

Орон сууцны барилгад шалгууртай болж байна гэлээ. Үүнд ямар шалгуур үзүүлэлтүүд байна? 

Орон сууцны барилгуудад өндөр зэрэглэлийн, бизнес зэрэглэлийн, стандарт гэсэн зэрэглэлүүд байна. Үүнийг орон сууц барьж буй тухайн компани нь архитектур төлөвлөлт, ашигласан материал, байршил зэргээс хамаарч тогтоож байна. 

Тухайн газартаа баригдах барилгынхаа тоог ихэсгээд ирэхээр ногоон байгууламж, нийтийн эзэмшлийн талбай, тоглоомын талбай, авто зогсоол хүртээмжгүй болдог. Барилгаа нягтаршил ихтэй төлөвлөхөөр барилга хоорондын зай алдагдаж норм дүрэмд заасан нарны тусгал орох ёстой гэсэн заалтыг зөрчөөд байдаг. Мөн тоглоомын талбайг авто замтай хэт ойр төлөвлөдөг, энэ нь хөдөлгөөний хувьд зөрчлүүдийг үүсгэж байдаг. Тэгэхээр бид энэхүү асуудлыг гаргахгүй байхын тулд дээр хэлсэнчлэн судалгаануудыг захиалагчдад хийж өгдөг.  

“ОЛОН БҮТЭШГҮЙ ГЭГДЭХ САНААНУУД НЭГДЭЖ НЭГЭН ГАЙХАЛТАЙ ЦОГЦ БҮТЭЭЛИЙГ БИЙ БОЛГОДОГ” 

“Эн Эй Пи Групп” ХХК-ийн Ахлах архитектор З.Мөнхмандах нь ШУТИС-БАС-ийг архитектор мэргэжлээр төгссөн бөгөөд төгссөн даруйдаа тус компанид ажиллан, 7 жилийн туршид Техник архитектораас Ахлах архитектор хүртэл дэвшин ажиллажээ.

Таны ажлын гараа хэрхэн эхэлж байв? 

Манай компани шинэ залуу, туршлагагүй, шинэ төгсөгчдийг туршлагажуулах зорилготой ажилладаг. Анх тэдний л адил туршлагагүй шинэ төгсөгч ажилд орж байсан. Мэргэжлийн хувьд Техник архитектор- Залуу архитектор- Архитектор- Ахлах архитектор гэсэн үндсэн 4 үе шатаар ажиллуулан сургадаг. Техник архитектораар ажилд ороод судалгааны ажил хийдэг байлаа. Мэдэхгүй, чадахгүй зүйл маш их байсан тул судалгааны ажлаас их зүйлийг сурч, одоо хийж буй ажлынхаа суурийг тавьсан гэж боддог. 

Архитектор хүний өөртөө суулгасан байх ёстой зүйлийг та юу гэж боддог вэ? 

Архитектор хүн их олон дүрд хувирах шаардлага гардаг. Нэг төсөл эхлэлээ гэхэд манлайлан оролцдог хүн нь архитектор байдаг. Тэгэхээр архитектор хүн нэгдүгээрт судлаач, дараа нь олон захиалагчтай харилцах, тухайн хүнийг таньж мэдэж хүслийг нь тодорхойлох, итгэн үнэмшүүлдэг гэдэг утгаараа сэтгэлзүйч, сүүлийнх нь бүтээлч сэтгэлгээтэй байх шаардлагатай гэж миний хувьд боддог. Би энэ гурван зүйлийг ижил тэнцүү хөгжүүлэхийг хичээж  яваа залуу архитектор юм. Одоогоор бүтээлч байдал маань илүү давамгайлсан байна гэж өөрийгөө хардаг.

Зураг төслийн компаниудын программ хангамж ямар байна, тухайлбал танайх? 

Манай компани BIM-REVIT программыг 2021 оноос хойш ашиглаж байна. Тухайн барилгыг виртуал орчинд яг баригдаж байгаа мэт 3D-ээр моделдож хийдэг учир барилга угсралтын үе шатанд ямар нэгэн алдаа гарах эрсдэлээс сэргийлдэг. Инженерийн шугам сүлжээний огтлолцол гарахгүй, барилгад ашиглагдах материалын тоо хэмжээнүүд яг бодитой гардаг, мөн захиалагч болон угсралтын компанид тухайн барилгын бодитой төсөөлөл олгож чаддаг. Одоо угсралтын компаниуд BIM - REVIT - ийг ашигладаг болчихвол цаасан дээр ажлын зураг хэвлэх шаардлагагүйгээр бүх ажлуудаа 3D - ээр хараад угсралтаа хийх боломжтой болно. Бид цаасан болон 3D зургаа угсралтын компанид өглөө гэхэд тэд ашиглаж чаддаг байвал аль аль талдаа маш хялбар болно. Захиалагч талууд ч энэ программ дээр ажилладаг хүний нөөцийг эрэлхийлдэг болсон байна.  

Дэлхийн архитектурын хөгжил хэрхэн өөрчлөгдөж байна вэ?

Архитекторууд “асуудал хаана байна түүнийг шийдэх шийдлийг гаргадаг” хүмүүс. Дэлхий даяар эрчим хүчний хэрэглээ, барилгаас гарч буй хог хаягдал зэрэг нь нэн түрүүнд анхаарах шаардлагатай сэдэв болсон тул ногоон барилга, тогтвортой хөгжил гэдэг зүйл нэгдүгээрт тавигдаж, яригдаж байна. Шинээр баригдаж буй барилгуудыг ногоон барилгын зарчим баримталж, түүнд илүү ойртуулах чиглэл рүү явж байна. 

Төлөвлөлтийн хувьд хүн төвтэй, хүн хоорондын харилцаанд суурилсан төлөвлөлт илүү хийгддэг болсон бөгөөд өрөөнүүдэд хуваахаас илүү нээлттэй, дундын орон зайг бий болгох, дотор болон гадна ногоон байгууламж нэмэгдүүлэх, байгаль орчинд илүү ээлтэй, байгальтайгаа зохицсон, хог хаягдалгүй гэдэг зүйл дэлхийн архитектурт зонхилж байна. Хог хаягдалгүй барилга гэдэг нь тухайн барилгад ашиглагдаж буй материал нь бүтээгдэх явцдаа хэр хэмжээний эрчим хүч шингээн үйлдвэрлэгдсэн, барилга баригдах явцад хог хаягдлаа хэрхэн бууруулсан зэргийг хэлнэ. 

Тэгвэл манай улсын хувьд?  

Монгол улсын хувьд архитектурын хөгжлийг 3-4 үед авч үзэж болно. Нүүдэлчин ахуй, Социализмын үе, Зах зээлийн үе буюу нэг маягийн барилгажсан үе. Харин одоо бол хүмүүсийн сонирхлыг татах шинэ содон шийдэл, концепц эрж хайх, бусдаас өөр байх тал дээр илүү анхаарч ажилладаг болсон бөгөөд салбарынхан нь иргэдэд архитектур гэдэг зүйлийг илүү их ойлгуулж мэддэг болгосон. Ингэснээр архитектур гэдэг зүйлийн утга, зорилго нь гарч ирж байна гэж хардаг.  

Барилгын зургаа багаараа гаргахын давуу тал юу вэ? 

Зургийн санаа буюу концепц гаргах нь тухайн төслөөсөө хамаараад өөр өөр байдаг. Гэхдээ бидний хувьд нэг архитектор ганцаараа бодохоос илүүтэйгээр бүх архитекторуудаа суулгаж байгаад ярилцсан нь цаг хугацаа хэмнэхээс гадна төрөл бүрийн сонирхолтой санаа болон концепц гаргаж ирж чаддаг. Үүнд дээр бид хүссэн зүйлээ чөлөөтэй ярилцдаг, бүр хэзээ ч бүтэхгүй зүйл байсан ч хамаагүй. Тэдгээр олон бүтэшгүй гэгдэх санаанууд нэгдэж нэгэн гайхалтай цогц бүтээлийг бий болгодог учраас бид баг хамт олон дундаа маш чөлөөтэй уулзалтыг зохион байгуулахыг хичээдэг. Олон архитектор олон талаас нь харж байгаа учраас нэг нэгнийхээ хараагүй, бодоогүй зүйлийг хэлдэг. Тэгэхээр бид нийгэмд дутуу байгаа асуудлуудыг олж харан шийдэл боловсруулан захиалагчид танилцуулахаар мэргэжлийн чадварлаг, илүү итгэл үнэмшил төрүүлдэг. 

Зарим архитекторууд зургаар нь бүтсэн барилгаа хараад таньдаггүй гэдэг. Энэ юутай орхигдуулсантай холбоотой вэ? 

Бид барилгын зураг төсөл дотроо эх загвар зураг, техникийн зураг, ажлын зураг, интерьер, экстерьер, барилга бүтээц, ландшафт, брэндинг, зохиогчийн хяналт гээд бүгдийг нь хийдэг. Тэгэхээр энэ бүгдийн аль нэг ажлыг нь орхигдуулах тохиолдолд захиалагч, гүйцэтгэгч барилгын зургийг өөрчилж барих зэрэг асуудал гардаг. Энэ нь ихэвчлэн зургаа дуусгаад захиалагчдаа хүлээлгэж өгөөд л орхисон, барилга угсралтын үе шатанд зохиогчийн хяналт хийгдээгүй гэсэн үг. 

Мөн захиалагч хэт өндөр төсөөллөөр зургаа гаргуулчихдаг, үнэндээ баригдах явцад төсөв нь хасагдаад төсөөлж байснаас өөр болох тохиолдол байдаг. Тиймээс төсвийг маш тодорхой гаргаж, түүнд нь тохирсон өвөрмөц онцлогтой зураг гаргах нь архитекторын бас нэг зорилго байдаг.  

Барилгын зураг гаргахдаа голчлон тусгахыг зорьдог зүйл юу вэ? 

Бүх төслүүдээ эрчим хүчний хэмнэлттэй байлгахыг зорьдог. Төслийн судалгаа хийхдээ гаднын ногоон барилгын системүүд болон инженерийн шийдлийг судалж захиалагчдаа танилцуулдаг. Энэ зарчмын дагуу “Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яам”-ны захиалгаар “Ногоон сургууль, цэцэрлэг, амины орон сууц” гэсэн багц төслүүдийн зургийг гаргаж, Эрчим хүчний хэмнэлттэй, саарал усаа ашигладаг, нарны панелльтай, компактны төлөвлөлттэй, дулаалгын шийдэл талдаа нэлээд их зүйлийг хийсэн төсөл болох “Ногоон сургууль” баригдсан. 

Таны хувьд цаашдаа ямар төрлийн барилгын зураг гаргахыг зорьж байна вэ? 

Орон сууц, олон нийтийн барилгын зураг дээр нэлээдгүй ажиллаж үзсэн учраас одоо эмнэлгийн барилгын зураг гаргах хүсэлтэй. Судалгаа их шаардагдах, нарийн зүйлүүд ихтэй учраас энэ төрлийн барилгаар өөрийнхөө туршлагыг нэмэх хүсэлтэй бас мэдэж авах зүйлс ч их байдаг. Мөн аливаа нэгэн улсад гадна дотнын хүн бүр зорьж очдог, тухайн улсыг илэрхийлж, нэрийн хуудас болдог барилга нь музейн барилга гэж боддог. Манай улсад ийм барилга зайлшгүй хэрэгтэй хардаг учраас энэ төрлийн барилгын зураг гаргахыг хүсдэг. Дэлхийн томоохон архитекторууд тухайн улсад хэрэгтэй, тухайн улсын онцлогийг харуулсан, гадна дотнын хүмүүс зорьж очдог барилгыг бүтээж нэр алдарт гарч ирэхийн сацуу барилга нь хэдийн тэр улсын хамгийн үнэ цэнтэй хэсэг болсон байдаг шүү дээ. Үүнтэй адил Монголдоо тийм барилгатай болохыг хүсдэг.  

GERLUG VISTA төслийн тухай танилцуулаач?

GERLUG VISTA төсөл дээр багаараа хамтран ажилласан бөгөөд орон сууцны хэсгийн төлөвлөлт, гадна экстерьер дизайн дээр голчлон ажилласан. Мөн барилгын үндсэн концепц болон эх загвар зураг, ажлын зураг мөн зохиогчийн хяналт гээд барилгын бүх үе шатанд оролцон ажилласан. Цаасан дээр зурагдсан зураг одоо бодитоор боссон байгааг харахад маш их бахархдаг. 

GERLUG VISTA төслийн талаарх мэдээллийг /№156/ Барилга МН сэтгүүлийн дараагийн дугаараас уншина уу. 

Ц.СОЛОНГО