Дотоодын үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх бодлогын хүрээнд дэлхийн тэргүүлэгч европын техник, технологийг европын арга туршлагын хамт нэвтрүүлж, барилгын материалын зах зээлд чанараар тэргүүлэгч бүтээгдэхүүнүүдийг үйлдвэрлэн, нэвтрүүлж буй компани бол “Монголын алт” /МАК/ ХХК билээ. Тус компанийн Барилгын материалын борлуулалтын газрын захирал Х.Базархандыг урин дотоодын үйлдвэрлэлийн туршлагын талаар ярилцлаа. 

Та барилгын салбарт, тэр дундаа “Монголын алт” /МАК/ ХХК гэх энэ томоохон компанийн нэг эд эс болон 16 жилийн турш ажиллажээ. Анх компанитайгаа хэрхэн холбогдож байв?   

Юуны өмнө улс оронд минь урин хавар айлчлан ирж, их бүтээн байгуулалтын улирал эхэлж буй энэ цаг мөчийн мэндийг барилгын салбарынханд болон нийт Барилга МН сэтгүүлийн уншигчдад хүргэе. 

Миний бие Социализмаас Чөлөөт эдийн засгийн нийгэмд шилжих эхэн үе буюу 1992 онд зах зээлийн өндөр хөгжилтэй Япон улсад Осакагийн ГСИС, Шигагийн ҮИС, Кобегийн Худалдааны их сургуулиудад сурч, Бизнесийн удирдлага, худалдаа, хамтын ажиллагааны чиглэлээр мэргэжил, боловсрол эзэмшсэндээ баяртай байдаг. Төгсөөд Кобэ хотын “Би Ай Жи” Олон улсын худалдааны компанид мэргэжилтнээс дэд захирал хүртэл дэвшин ажилласан. Энэ ажил миний хувьд намайг нийгэмшүүлэх, хөгжсөн орны бизнесийн арга барил, соёлоос суралцах, тэр хэмжээгээр амьдралын туршлага болсон гэж боддог.

2007 онд эх орондоо ирээд үндэсний хөрөнгө оруулагч “Монголын Алт” компанид ажиллахаар шийдсэн. МАК-ийг сонгосон маань дэлхийн дэвшилтэт техник, технологийг эх орондоо нутагшуулах замаар үйл ажиллагааныхаа цар хүрээг тэлэх, эдийн засгийн хөгжлийг эрчимжүүлэх, ажлын байр олноор бий болгох зэрэг улс орны өмнө тулгамдсан асуудлуудад бодитой хувь нэмэр оруулахын төлөө гэсэн үзэл бодол, зорилгод нь татагдсан. 

Энэ хугацаанд Борлуулалт маркетингийн газрын болон Бизнесийн хөгжлийн газрын захирлаар ажилласан, харин одоо Барилгын материалын борлуулалтын газрын захирлаар ажиллаж байна. Тухайн үед манай компани геологи хайгуул, уул уурхай, судалгаа хөгжлийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг байсан бол өнөөдөр барилгын материалын үйлдвэрлэл, барилга зочид буудал, аялал жуулчлал, хөдөө аж ахуй, агаарын тээвэр, банк санхүүгийн хөрөнгө оруулалт зэрэг олон чиглэлд үйл ажиллагаагаа тэлээд байна. 

Дотоодын үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх зорилгын хүрээнд дөрвөн төрлийн бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлээд багагүй хугацаа өнгөрсөн байна. Бүтээгдэхүүн бүр нь евро стандартад нийцсэн гэдгээрээ ялгараад буй онцлогийг тайлбарлаач? 

Барилгын материал гэх нэршилд маш олон төрлийн бүтээгдэхүүн байдгийг бид бүгд мэднэ. Эдгээр материалуудыг бараг 100 хувь импортоор хангадаг байлаа. Энэ 100 гэдэг хувийг багасгаж, чанартай бүтээгдэхүүн дотооддоо үйлдвэрлэх, үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх шаардлага салбарын өмнө бий болсон. Гэхдээ үйлдвэрлэхдээ чанарыг эрхэмлэн нэгдүгээрт тавих нь үйлдвэрлэгч бидний гол зорилго юм. 

Үүний үндсэн дээр “МАК Евроблок” хийт бетоны үйлдвэрийг 2015 онд байгуулсан. Тухайн үед олон төрлийн блокийн үйлдвэрүүд байсан ч евро стандартаар үйлдвэрлэгддэг бүтээгдэхүүн хараахан байгаагүй. Чанар стандарт тогтвортой, цаг хугацаа хэмнэсэн, өргөхөд хялбар, хүлцэх алдаа багатай зэрэг давуу талуудтай учраас манай бүтээгдэхүүн зах зээлд маш хурдан танигдаж, хэрэглээнд нэвтэрсэн. Евроблокийн үйлдвэр маань 9 дэх жилдээ үйл ажиллагаа явуулж, дотоодын зах зээлийн 60 гаруй хувийг дангаараа хангаж байна. Евро стандарт нь дэлхийн тэргүүлэх, олон улс оронд хэрэглэгдэж хөгжсөн стандарт учраас дараа дараагийн бүтээгдэхүүнээ мөн л энэхүү стандартын дагуу үйлдвэрлэж эхэлсэн. 

“МАК Евроцемент” цементийн бүрэн автомат, робот лабораторитай үйлдвэрийг 2017 онд байгуулаад маш тогтвортой чанартай, үйлдвэрийн алдаа доголдол багатай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн хэрэглэгчдэд найдвартай нийлүүлэлт хийхийн хэрээр зах зээлд эзлэх байр суурь маань нэмэгдэн тэлсээр дотоодын зах зээлийн 50 шахуу хувийг хангах хэмжээнд хүрээд байна. Энэ хугацаанд нийт 3.4 сая тонн евроцементийг зах зээлд нийлүүлжээ. Энэ нь 960 хүүхдийн суудалтай 5,913 сургууль, 200 хүүхдийн ортой 8,869 цэцэрлэг, 23 давхар 1 орцтой 3,432 байр буюу нийт 979,074 айлын орон сууц барихуйц хэмжээний бүтээгдэхүүн юм.  

Мөн 3 дахь жилдээ үйл ажиллагаа явуулж буй “МАК Евровиндоор” хаалга, цонхны үйлдвэр жилээс жилд үйлдвэрлэлээ нэмэгдүүлсээр байгаа бөгөөд одоогоор 20,000 гаруй кв.м бүтээгдэхүүнийг хэрэглэгчдэд нийлүүлээд байна. Түүнээс гадна энэ оноос бид евросолюшн буюу арматурчилсан хавтан, “МАК Евровенти” агаар сэлгэлтийн хоолой, агааржуулалтын системийн үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнүүдээ хэрэглэгчдийн гар дээр хүргэж эхэлсэн.

Дэвшилтэт технологи ашиглан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх нь ямар давуу талыг бий болгож байна? 

Дэвшилтэт технологи ашиглан чанартай стандартын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх нь барилга барих зардлыг 40 орчим хувиар бууруулж байна. Жишээлбэл, манай улсад цаг агаарын нөхцөл байдлаас шалтгаалан барилга барих идэвхтэй, дулааны улирлын хугацаа бага. Үүн дээр блокийг авч үзвэл цаг хугацааг хэмнэдэг, хүлцэх алдаа багатай, гараар өргөх боломжтой, гадна, дотно шавардлага, цаашлаад нэмэлт дулаалга шаардлагагүй нь дэвшилтэт технологи гэсэн үг. Блок өрөх хугацаа удаан байх тусам цалингийн зардал болон урсгал зардал нэмэгддэг учир үүнийг хэмнэж буй хэлбэр юм. Цементийн хувьд ч мөн адил сайн чанарын, тогтвортой стандарттай, тухайлбал бетон зуурмагт бусад материалын хольц норм, нэмэлтийн хэмжээ бага шаардана. Тийм учраас цаг хугацаа, санхүүг хэмнэж, бүтээмжийг өндөрсгөх давуу талтай. Харин цонх, хаалга сийгэхгүй, эвдрэл багатай, урт настай байх нь барилгын дулааныг хэмнэж буй хэлбэр бөгөөд цаашилбал эрчим хүч хэмнэгдэж иргэдээс гарах дулааны зардлыг багасгадаг. 

Дотоодын үйлдвэрүүдээ үйл ажиллагаанд оруулахын тулд хөрөнгө оруулалтаа хэрхэн хийж байв? 

Хөрөнгө оруулалт нь миний хариуцсан ажлын чиг үүрэг хэдийгээр биш боловч сайтар боловсруулагдсан төсөлд хөрөнгө оруулах санхүүгийн байгууллагууд, механизм олон улсад их байдаг. Гагцхүү тухайн төсөл нь эдийн засгийн өгөөжтэй байх, олон улсын стандарт шаардлагад нийцсэн байх, нийгэм ба байгаль орчинд сөрөг нөлөөгүй байх зэрэг тэдний маш олон шалгуурыг хангасан байх учиртай. Тийм ч учраас МАК-ийн хэрэгжүүлсэн төслүүд амжилттай хэрэгжиж байна. ААН, үйлдвэрлэгчид өөрсдөө сайн төсөл боловсруулах шаардлагатай. Мөн манай улсын улс төр, эдийн засгийн бодлого төлөвлөлт, орчин нөхцөл хөрөнгө оруулалтыг дэмждэг байвал боломж улам л нэмэгдэнэ.   

Манай зах зээлд цонх, хаалганы олон үйлдвэр бий. “МАК Евровиндоор” хаалга, цонхны үйлдвэрийн тухайд зах зээлээ сайн судалж байгуулсан болов уу? 

Монгол Улсад цонх, хаалга үйлдвэрлэдэг дотоодын үйлдвэрлэгч олон байгаа ч евро стандартын үйлдвэрлэгч маш цөөн гэдгийг судалсан. Чанартай бүтээгдэхүүн нь хэрэглэгчийн хэрэгцээ шаардлага, барилгын урт удаан насжилтад зайлшгүй нөлөөлдөг хүчин зүйл юм. Тиймээс алсын хараатайгаар энэхүү үйлдвэрийг байгуулсан. Стандартаас гадна түүхий эд материалын сонголт, чанарын тухай давхар яригдана. Тухайлбал, манайх түүхий эд, материалаа Германы хамгийн шилдэг, дэлхийд тэргүүлэх Schuеco болон бусад чанар стандарт өндөртэй брэндүүдийг сонгон ашигладаг. Ингэснээр стандарт болон түүхий эд материалын чанар маань зах зээлд үйл ажиллагаа явуулж буй бусад үйлдвэрүүдээс ялгарч байгаа юм. 

Мөн, сүүлийн жилүүдэд манай улсад өндөр барилгууд ихээр баригдаж байна, цаашдаа ч улам бүр нэмэгдэнэ. Өндөр барилга, байгууламжид агаар сэлгэлт маш чухал. Агаар сэлгэлтийн хоолойд сүүлийн үеийн технологийг хэрэглэхгүй байгааг судалгааны үндсэн дээр тодорхойлсон учраас “МАК Евровенти” агаар сэлгэлтийн хоолойн үйлдвэрийг ашиглалтад оруулсан. Хотын хүмүүс амьдралынхаа 90%-ийг дотоод орчинд өнгөрүүлдэг. Дотоод орчны агаарын чанарт эерэг болон сөргөөр нөлөөлөгч маш олон хүчин зүйлс байдгаас хамгийн чухал нь агаар сэлгэлтийн систем юм. Агааржуулалт, агаар сэлгэлт чанартай байх нь дотоод агаарын чанарт төдийгүй хүмүүсийн амьдралын хэмнэл, ажлын бүтээмж, оюутан сурагчдын сурлага түүнчлэн эхийн хэвлий дэх ураг, бяцхан хүүхдүүдийн эрүүл чийрэг өсөлт хөгжилд шууд нөлөөлдөг судалгаа бий.

Угсралтын баггүй, буруу угсарснаас тухайн бүтээгдэхүүний стандарт алдагдах тохиолдол байдаг. Танай хаалга, цонхны үйлдвэр ямар зарчмаар ажилладаг вэ?

Хэдийгээр сайн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэсэн ч угсралт, суурилуулалтын явцад алдаа дутагдал гарвал стандарт нь алдагдах зүйл цөөнгүй үүснэ. Бидний хувьд бүтээгдэхүүн тус бүр дээр угсралт суурилуулалтын багтай. Тухайн багаа өөрсдөө сурган дадлагажуулж бүрдүүлэлтээ хийдэг. Захиалгын ачаалал өндөртэй үед бидний болон захиалагчийн шаардлагыг хангасан туслан гүйцэтгэгч ажиллуулах үе ч бас бий. Хяналтын хэмжилтийг зөв авах, өнцөг нь таарсан байх зэрэг нарийн ажиллагаа цонх, хаалган дээр их байдаг тул туршлагагүй багаар угсралтыг хийлгэдэггүй. Тэгэхээр бусад компаниуд ч мөн адил өөрийн угсралтын багаа бүрдүүлэх хэрэгтэй.

Барилгын материалын дотоодын үйлдвэрлэлийг илүү хөгжүүлэх тал дээр таны бодол? 

Миний хувьд улсын бодлого, төлөвлөлт оновчтой, нөхцөл нь тааламжтай байвал сайн ч тийм болох хугацаа, тэдний дэмжлэгийг хүлээгээд суух биш хувийн компаниуд өөрсдийн бололцоо нөхцөлдөө уялдуулан хөгжүүлэх боломжтой гэж хардаг. Гол нь дотоодын ямар түүхий эдээр ямар материал үйлдвэрлэх, хөрөнгө оруулалтаа хэрхэн хийх, багаа хэрхэн бүрдүүлэх, зах зээлд хэрхэн нийлүүлэх зэргээ судалгаа шинжилгээний үндсэн дээр бий болгож ажиллах хэрэгтэй.

Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж буй зарим компаниудын үйл ажиллагаа тогтворгүй байдаг. Тасралтгүйгээр чанартай бүтээгдэхүүнийг зах зээлд нийлүүлэхийн тулд юун дээр анхаарах вэ? 

Аливаа бизнес, бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлт, борлуулалтын үйл ажиллагаа гээд аль нь ч байсан тогтвортой байх зарчмыг баримтлах хэрэгтэй. Тогтвортой байх гол үндэс нь хамгийн түрүүнд өөрсдийн хүчин чадлыг тодорхойлсон байх. Өөрөөр хэлбэл хүчин чадалдаа нийцэхүйц хэмжээний захиалга авч, гэрээ байгуулах юм. Энэ нь хүчин чадлаас давсан хэмжээний захиалга авч хугацаандаа бүтээгдэхүүнээ захиалагчид хүлээлгэн өгч чадахгүй байх эрсдэлд орохоос буюу захиалга цуцлагдах, итгэл үнэмшилгүй компани болох, компанийн нэр хүнд унах, ажилтнуудын сэтгэлзүйд сөргөөр нөлөөлөхөөс сэргийлнэ. Товчхондоо тогтвортой, тасралтгүй үйл ажиллагааны гол зарчим нь “хүчин чадал, зах зээл хоёрын балансд тулгуурласан үйлдвэрлэл, нийлүүлэлтийн тэнцвэр” юм. 

Тийм учраас бид бэлэн байдлыг хангах, борлуулалтын зорилтоо хэрэгжүүлэхийн тулд манай бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг сонирхсон харилцагчдыг судалж, бүртгэлжүүлж, сегментчилж, үүнийгээ харилцаа холбоо бий болгох, хэлэлцээр хийх, хэрэглэж сургах, цаашлаад үйлчлүүлэгчийн хэрэгцээ шаардлагад тулгуурласан нийлүүлэлтийг зохион байгуулах замаар борлуулалт болгохыг зорьдог.  

Таны хэлж буйгаар тухайн компани хүчин чадлаа тодорхойлоод бүтээгдэхүүнээ үйлдвэрлээд эхлэлээ гэхэд дараа нь борлуулалтын маркетингаа хэрхэн хийх вэ?

Борлуулалт маркетингийн олон арга техник бий. Манай борлуулалтын багийн хувьд үйл ажиллагаагаа орчин үеийн технологийн дэвшил, хурдацтай хөгжиж буй цахим орчны ашиглалттай сайтар уялдуулан хэрэглэгчдэд улам ойртсон худалдаа үйлчилгээг үзүүлэх, шинжлэх ухаанч байдлаар, мэргэжлийн түвшинд гүйцэтгэлийг хангахыг зорилго болгодог. 

Ингэхдээ аливаа судалгаа шинжилгээ, дата бүрдүүлэлт, сегментчлэл, аналитик хийх замаар зах зээл ба эрэлт нийлүүлэлтийн статистик дүгнэлтийг тодорхойлж, шийдвэр гаргалт хийж, хийлгэж байх нь бидний үүрэг бөгөөд зорилт юм. Тийм ч учраас хүн бүрийн оролцоо маш чухал байдаг. 

Үйлдвэрлэгч, импортлогчид бүтээгдэхүүнээ томоохон төслүүдэд нийлүүлэхийн тулд ямар алхмыг хийх хэрэгтэй вэ? 

Томоохон компани, төслүүд материал нийлүүлэлтийн нээлттэй сонгон шалгаруулалт зарладаг ба түүнд оролцох нь нэг алхам. Үүнээс гадна төсөл санаачлагчдад урьдчилан бүтээгдэхүүнүүдээ танилцуулах, уулзалт хэлэлцээр товлох эсвэл өөрсдөө санал тавих зэргээр хамтрах боломж бий. Жижиг компаниудын хувьд ч энэ нь боломжтой. Харин сүүлийн жилүүдэд буюу ковидын хүнд цаг үеэс хойш итгэл үнэмшилтэй, бэлэн байдлыг хангаж чадах, тогтвортой үйл ажиллагаатай найдвартай хамтрагч сонгохыг эрмэлздэг болсон. Энэ нь дээр хэлсэнчлэн тогтвортой, тасралтгүй, хүчин чадлаа мэдэрч ойлгосон компаниудыг хэлж байгаа юм. Тогтвортой байдлыг хангаж, бүтээгдэхүүний чанар стандартыг барьж, цаг хугацаандаа нийлүүлэлт хийгээгүйгээс тухайн төслийн ашиглалтад орох хугацаа хойшлогдох, хугацаа уртсах тусам үнэ өөрчлөгдөх буюу материалын үнэ болон бусад зардлууд өсөх, төслийн өгөөж буурах шат руу ордог. Барилгын явц нь удааширсан барилгын тоо нэмэгдэх нь тухайн төсөл хэрэгжүүлэгчийн болон салбарын нэр хүнд унах нэг шалтгаан болж байдаг. 

Тухайлбал танайх бүтээгдэхүүнүүдээ ямар зарчмаар төслүүдэд нийлүүлдэг вэ?

Бидний хувьд нэг хэрэглэгч ч бай, олон хэрэглэгчтэй төсөл ч бай яг ижил үйлчилгээ үзүүлж бүтээгдэхүүнээ нийлүүлэхийг зорьдог. Сая дурдсанчлан, бид хувь хүн, төслүүд, компаниуд, орон нутаг, бүсчлэлээр бүтээгдэхүүнээ таниулах зорилготой уулзалтууд болон үйлдвэр технологитойгоо танилцуулах аялал, зах зээлийн судалгааг тогтмол хийдэг.  Энэ нь хаана, ямар төсөл дээр манай бүтээгдэхүүний хэрэгцээ, шаардлага байна вэ гэдгийг судалдаг. Барилга МН сэтгүүл болон сайт нь судалгааны нэг хэрэгсэл болоод зогсохгүй биднийг холбогч болдогт нь таатай байдаг. 

Бас нэг зүйл нь зах зээлийг, хэрэглэгчдийг сегментчлэх нь чухал. Манай бүтээгдэхүүн, брэнд бүр дээр өөр, өөр өнгө аястай байдаг. Өөрөөр хэлбэл хэрэглэгч бүрийн хэрэгцээ, шаардлага харилцан адилгүй. Тиймээс манай брэндийг тэр дотроо ямар бүтээгдэхүүнийг сонирхож байна, тэр харилцагчдад төгс чанар, тогтвортой нийлүүлэлт, найдвартай харилцаагаар үйлчлэхийг хичээдэг. 

Манай үйлдвэрүүд Улаанбаатарт байдаггүй учраас бүтээгдэхүүнээ хэрэглэгчдэд танилцуулах, харилцагчдад илүү ойр байж, хэрэглэгч төвтэй үйлчилгээг бий болгохын тулд “МАК Ист”, “МАК Вест” борлуулалтын төвүүдийг нээн ажиллаж байна. Үүндээ бид та бүхний болон өөрсдийн хэрэгжүүлж буй төслийн талаар санал солилцож, хамтын ажиллагааны боломжуудыг эрэлхийлдэг. Тухайлбал, зураг төсөл, бодол төсөөлөлд нь тулгуурласан архитекторын зөвлөгөө, мөн тухайн төсөлд шаардлагатай блок, цементийн хэмжээ, хэдэн цонх, хаалга, агаар сэлгэлтийн хоолой хэрэгтэй вэ гэдэг тооцооллыг хийн, зөвлөгөө өгдөг. 

Мөн зургийн шатнаас нь эхлээд хамтран ажилладаг бөгөөд хаана, ямар төсөл хэрэгжихээр төлөвлөгдсөн байна түүн дээр очин уулзалтыг биеэр хийдэг. Зураг дөнгөж боловсруулагдаж буй бэлтгэн нийлүүлэгч, туслан гүйцэтгэгчээ сонгоогүй байгаа үед нь бусдаас өрсөхийн тулд түрүүлж алхах хэрэгтэй. Борлуулалтын баг аль болох биеэр явж уулзалтууд зохион байгуулах, танилцуулга хийх нь илүү үр дүнтэй. Энэ нь “бид найдвартай нийлүүлэгч шүү” гэдгийг мөн илэрхийлж байдаг. 

Бүтээгдэхүүн нийлүүлэлтэд B2B болон B2C гэсэн хоёр сегмент байдаг. Үүн дээр борлуулалтын хоёр өөр зарчим яригдах болов уу? 

Шинэ бүтээгдэхүүнийг зах зээлд таниулахдаа эхэн үед олон нийтэд гэхээсээ илүүтэй B2B буюу компаниуд руу, төсөл хэрэгжүүлэгчид рүү чиглүүлэн хийдэг. Үүнд харилцагчийн худалдан авалтын процесс, шийдвэр гаргах түвшний удирдлагуудад бүтээгдэхүүний онцлог, давуу тал, үнэ цэнийн талаар зөв ойлголт, тайлбар өгч, шууд мэдээллээр хангахаас гадна цаг үе, орчин нөхцөл, улирал цаг уурын байдал, зах зээлийн прогнозтой уялдуулан борлуулалт маркетингийн ажлаа чиглүүлдэг.

Харин B2C –ийн хувьд бүтээгдэхүүнүүдийнхээ зах зээлд танигдсан байдлыг ашиглахын зэрэгцээ өөрсдийн датабааз, сегсентчлэлд тулгуурлан эцсийн хэрэглэгч рүү чиглүүлэн борлуулалтаа хийдэг. Энд хэрэглэгчид үнэ, өмнөх харилцааны түүх зэргээ хардаг хэдий ч бүтээгдэхүүн буюу тухайн брэндийн танигдсан байдал, таалагдах байдал, итгэл хүлээлт, хэрэглэсэн бодит түүх, биднийг дүгнэх үнэлэмж, мэдрэмж зэрэг хүчтэй нөлөөлдөг. Тэгэхээр шинэ залуу компаниуд бидний борлуулалт маркетингийн арга хэрэгслүүдээс санаа аван, нэмж сайжруулан хэрэгжүүлэх боломжтой гэдгийг хэлмээр байна.

Сүүлийн үед борлуулалтын аппликейшныг компаниуд, танайх ч мөн нэвтрүүлэн ажиллаж байна. Энэ нь борлуулагч, хэрэглэгч аль аль талдаа олон давуу талыг бий болгож байгаа болов уу? 

Тийм шүү. Дэлхийн чиг хандлагатай хөл нийлүүлэн алхахын тулд тогтвортой хөгжил, эко шийдэл, цахим аргачлалуудыг үе шаттайгаар үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлэн ажиллаж байна. Үүний нэг нь борлуулалтын МАКБМ аппликейшн юм. Хэрэглээнд нэвтрээд жил хүрэхгүй хугацаа өнгөрч байгаа хэдий ч байнгын хэрэглэгчдийн маань талархлыг хүлээсэн цаг хугацаа, мод цаас, хүн хүч, өртөг зардал хэмнэсэн үйлчилгээний нэг болоод байна.

Борлуулалтын үйл ажиллагааг хариуцан ажиллах нь томоохон үүрэг хариуцлага тул ажилтнуудтайгаа хэрхэн уялдаа холбоотой ажилладаг вэ? 

Ер нь  аливаа бизнесийн шат бүр нь ямарваа нэг шийдвэрийг тасралтгүй шаардаж байдаг. Түүнийг оновчтой, зохистой шийдвэрлэснээр бизнес илүү урагшилна. Тэр шийдвэрүүд дотроос хүмүүстэй холбоотой шийдвэр гаргах нь захиралд хамгийн хэцүү зүйл байдаг. Тийм учраас ажилтнаа үнэлэхдээ, ажил хариуцуулахдаа олон талаас нь бодож, үргэлж зарчимч, шударга байх учиртай, мөн тэдэнд өөрийнхөө хүлээлтийг сайтар зөв ойлгуулах хэрэгтэй байдаг. Өөрөөр хэлбэл, өөрийнхөө ойлголтыг хамт олондоо, ялангуяа хамгийн тэргүүн эгнээнд ажилладаг ажилтнууддаа тодорхой ойлгуулахыг хичээдэг дээ. Учир нь зөвхөн захирлынхаа хүрээний алба, албадын удирдлагуудтай уулзаад өнгөрвөл тэргүүн эгнээний буюу харилцагч, худалдан авагчидтай хамгийн давтамж ихтэйгээр холбоо тогтоодог ажилтнуудад ойлголт нь гүйцэт хүрэхгүй байх тохиолдол гарна.

Бүтээгдэхүүний борлуулалт өсөх магадгүй буурах үе байдаг байх? 

Барилгын салбарын үйл ажиллагаа нь улирлаас хамаараад харилцан адилгүй ачаалалтай байдаг тул үүнээс шалтгаалан борлуулалтын үйл ажиллагаа өсөж, буурах үе байдаг. Барилгын ажлын оргил үе буюу зуны саруудад бүтээгдэхүүний борлуулалт өндөр, эрэлт ихтэй байдаг, харин хүйтний улиралд буурдаг. Манай хамт олны хувьд үйлдвэрлэж буй бүтээгдэхүүнээ харилцагч хэрэглэгчид хүргэж холбох гүүр нь болдог. Тиймээс хэрэглэгчдийн хэрэгцээ шаардлага аль цаг үед байна, ямар хэмжээтэй, ямар бүтээгдэхүүнийг хэдэн сард нийлүүлэх үү гэдэг хэрэгцээг нь тодорхойлох үүрэгтэй. Улмаар худалдан авагчдын хэрэгцээ, шаардлагад нийцсэн бүтээгдэхүүнийг зөв төлөвлөлт, оновчтой зохион байгуулалтаар хэрэглэгчдэд хүргэхийг зорин ажилладаг. Хамтран ажиллагч байгууллагууд болон МАК-ийн бусад газар нэгжүүд, туслан дэмжигчдийн оролцоотойгоор ажлын гүйцэтгэлийг хангадаг.

Мөн бүтээгдэхүүнээ гэрээт борлуулагч компани руу нийлүүлдэг. Бидэнтэй олон жил хамтран ажиллаж буй барилгын салбарын олон компаниуд бий. Түүний нэг нь салбартаа танигдсан, худалдаа үйлчилгээний бааз сууриа бий болгосон “Барилгачин групп”-тэй харилцан үр ашигтай ажиллаж, цаашид тогтвортой хамтын ажиллагаагаа хөгжүүлэх зорилготой байна.

Бүтээгдэхүүнүүдийн тээвэрлэлтэд тулгарч буй асуудлууд бий юу?  

Евроцементийг төмөр замаар тээвэрлүүлдэг тул “Улаанбаатар төмөр зам”-тай  тээвэрлэлтийн график төлөвлөгөө гарган, түүнийхээ дагуу тээвэрлэлтийг хийлгэн хамтран ажилладаг. “Улаанбаатар төмөр зам”-ын ачаа тээврийн ачаалал маш өндөр тул түүнтэй холбоотой хугацаа хоцрох асуудал гардаг. Тиймээс төмөр замын тээвэрлэлт дээр төр захиргааны байгууллага, нийлүүлэгч, тээвэрлэгч, хэрэглэгч зэргийн хамтын ажлын уялдаа маш чухал.  Харин Евровиндоор, Евровенти бүтээгдэхүүний түүхий эд материалыг европоос татдаг ба 2 сар орчмын хугацаанд ирдэг. Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгдэж бэлэн болмогц түгээлт, хүргэлтийн явц нь Улаанбаатарын ачаалал ихтэй замын сүлжээнээс шалтгаалан  хүндээр тусаж байна.

Захиалагчид бүтээгдэхүүн хэрэглэгдэх хугацаатай зэрэгцэн захиалга өгдөг нь бүтээгдэхүүний эрэлтийг өсгөх асуудал гардаг. Үүн дээр ямар зохион байгуулалттай ажиллаж байна? 

Түүхий эд материал нийлүүлэгчтэй хугацаагаа нарийн тооцож захиалагчдаа урьдчилан мэдээллэж гэрээнд тусгана. Гэрээ байгуулна гэдэг нь харилцан үүрэг хүлээлцэж байгаа эрхзүйн акт тул харилцан зөвшилцсөний үндсэн дээр үйлдвэрлэлийн болон суурилуулалтын график гарган ажилладаг. Зарим тохиолдолд цонх, хаалга намрын улиралд суурилуулагддаг гээд тэр цаг үедээ бүтээгдэхүүнээ авна хэмээн хойшлуулаад маш богино хугацаанд үйлдвэрлэж нийлүүлэх хүсэлт тавьдаг харилцагч цөөнгүй. 

Харин төсөл нь хэрэгжээд төлөвлөгөөний дагуу явагдаж буй, цонх, хаалга суурилуулах нь тодорхой гэдгээ мэдэрсэн компаниуд бүтээгдэхүүний тоо ширхгээс хамааран захиалгаа хэдэн сарын өмнөөс баталгаажуулах хэрэгтэй. Ингэснээр цаг хугацаандаа хүлээн авах боломжтой ба хугацааг нь тулган захиалах нь материал болон бүтээгдэхүүний үнийг өсгөх, чанар стандартад сөргөөр нөлөөлөх шалтгаан болдог.  

Дотоодын үйлдвэрлэлийн түүчээлэгч компанийн хувьд нийгмийн хариуцлагын хүрээнд олон ажлуудыг хийдэг. Нийгэмд хийгдсэн сүүлийн үеийн ажлуудаасаа дурдвал?

Одоогийн байдлаар нийгмийн хариуцлагын хүрээнд боловсрол, эрүүл мэнд, спорт, орон нутгийн хамтын ажиллагааны чиглэлээр 28.2 тэрбум төгрөгийн төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлсэн байна. Сүүлийн үеийнхээс дурдвал, 2022 онд Сэлэнгэ аймгийн Ерөө суманд олон улсын стандартад нийцсэн 960 хүүхдийн эко сургуулийг 11.5 тэрбум төгрөгөөр барьж, ашиглалтад оруулсан. Шинэ сургууль 30 гаруй танхим, лаборатори, номын сан, спорт, урлаг заал, хооллох танхим, эмч, сэтгэл зүйчийн өрөө, хүүхдэд зориулсан ариун цэврийн өрөө, шүршүүр, тусгай хэрэгцээт хүүхдэд зориулсан цахилгаан шат, биеийн тамирын талбай болон гадна орчны тохижилт зэргийг багтаасан цогц бүтээн байгуулалт болсон юм. Мөн 2022-2023 оны хичээлийн жилд Монгол улсын тэргүүлэх их, дээд сургуулиудад суралцаж буй сурлага, урлаг, спортын онцгой амжилт гаргасан 11 оюутанд 38.9 сая төгрөгийн сургалтын тэтгэлэг олгосон.

Мөн 2022 онд Дорноговь аймгийн Даланжаргалан суманд нэгдсэн инженерийн шугам сүлжээнд холбогдсон, хяналтын камер, домофон систем суурилуулсан тус бүр 40 м.кв 2 өрөө бүхий 8 айлын орон сууцыг барьж, ашиглалтад оруулсан бөгөөд Төрийн албан хаагчдын нийгмийн асуудлыг шийдэхэд чиглэсэн энэхүү орон сууцны бүтээн байгуулалтад ашигласан блок, цемент, цонх, хаалга зэрэг барилгын материалуудыг “Монголын Алт” (МАК) компанийн Евро стандартын үйлдвэрүүдээс бүрэн хангаж, нийт 1 тэрбум төгрөгийн хөрөнгөөр санхүүжүүлсэн.

МАК уурхайн нөхөн сэргээлт, үйлдвэр уурхайн орчны тохижилтын ногоон байгууламжид 130 гаруй мянган  мод, бут тарьсан нь өдгөө 85 хувийн ургалттай ногоон төглүүд болсон. Энэ туршлагадаа тулгуурлан 2022 онд “Тэрбум мод” үндэсний санаачилгад нэгдэн нийт 20 төрлийн 11 мянган мод, бут тариад байна.

Ярилцлагынхаа төгсгөлд цаашид хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж буй ирээдүйгээ бидэнтэй хуваалцаач?

Сүүлийн 10 жилийн хугацаанд материал үйлдвэрлэлийн чиглэлд импортыг орлох дотоодын үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх, сайжруулах чиглэлд ажиллаж байна. Барилгын салбар, материалын үйлдвэрлэл гэдэг нь улс орны хөгжилд зайлшгүй шаардлагатай тул үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх ажлыг групп компанийн хэмжээнд хэрэгжүүлэн ажиллаж байгаа. Ялангуяа хөгжиж батлагдсан дэлхийн тэргүүлэгч технологи бизнес, зах зээлийн болон шинжлэх ухааны ололт амжилт, судалгаа дүгнэлт, арга барилаас байнга суралцах, ажил үйлчилгээндээ нэвтрүүлэхийг хичээн ажилладаг юм.Цаашид ч бид хүлэмжийн хийн ялгарал, дэлхийн дулаарал, тогтвортой байдал, ногоон хөгжилд нэмэр болохоор импортыг орлож, экспортыг нэмэгдүүлэх аж үйлдвэрийн төслүүдийг хэрэгжүүлэхээр төлөвлөн ажиллаж байна. 

Ярилцлагынхаа төгсгөлд МАК группийн хувьд, бизнесийн салбарт үлгэр дуурайлал болохуйц ажил үйлчилгээ, хөрөнгө оруулалт, бүтээн байгуулалтыг дотоод гадаад хувийн хэвшил, төрийн болон бусад талуудын оролцоотойгоор хамтран хэрэгжүүлэх боломжуудыг эрэлхийлж, ажил хэрэг болгох чиглэлээр идэвхтэй ажиллаж байдгаа дуулгахад таатай байна. МАК Евро брэнд бүтээгдэхүүнүүдийн чанар, нийлүүлэлтийн найдвартай байдал, үнэ цэнийг ойлгож тууштай хамтран ажилладаг барилга, бизнесийн салбарынхан, хүндтэй эрхэм худалдан авагч, гэрээт борлуулагч, хэрэглэгч бүрийн мөн түүнчлэн тэднээр дамжуулан итгэл хүлээлгэсэн хүн бүрийн хэрэглээ, худалдан авалт нь бидний ажлын үр дүн байдаг. Та бүхэндээ чин сэтгэлээсээ талархал илэрхийлье. 

Ц.СОЛОНГО