“Суварга бүтээх нь тухайн газар орны муу мундрыг арилгаж, хамаг амьтныг энх жаргалтай байлгах тусын тулд бүтээж буй их сайн буян юм” хэмээн бурхны номд өгүүлжээ. Харин өнөө цагт энэ үйл хэргийг эрүүл мэндийн төв, цэцэрлэг сургууль тэргүүтэй хүний нэн чухал хэрэгцээнд чиглэсэн бүтээн байгуулалттай дүйцүүлэх ярилцах болжээ. Манай сурвалжлах баг хүн бүхэн сүслэн залбирч, эрүүл энхийн баяр ерөөлөө өргөх нэгэн “суваргын” тухай сурвалжлахаар Улаанбаатараас 1855 км, аймгийн төвөөсөө 385 км алслагдсан Ховд аймгийн Булган суманд ирээд байна. Эрүүл мэндийн суваргын учрыг тайлбаас… 

Ховд аймгийн Булган сумын Торгууд ястны өлгий, соёлын биет болон биет бус өвийг тээж яваа, ажил хөдөлмөрч зон олон гэдгээрээ алдартай. Түүнийхээ хэрээр өдрөөс өдөрт өнгөжиж, хөгжил дэвшилтэй хөл нийлүүлэн алхахаар хичээж буй. Гэвч төвөөс алслагдмал байрлалтай, сумын хүн ам их учир тус суманд шийдвэрлэх, шинэчлэх шаардлагатай олон асуудал бий. Үүний нэг нь анхан шатны эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний хүртээмжтэй байдал юм. 

Тус суманд Үенч, Алтай, Булган гэсэн гурван сумын иргэдэд үйлчилгээ үзүүлдэг сум дундын нэгдсэн эмнэлэг үйл ажиллагаа явуулдаг боловч эмнэлгийн тусламж үйлчилгээний шатлал, чиг үүрэг нь өөр учраас анхан шатны эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ болон нийгмийн эрүүл мэндийн үйлчилгээг Булган сумын иргэд өрхийн эмнэлгээр дамжуулан авдаг байна. Энэ талаар тус сумын Өрхийн эмнэлгийн дарга А.Түмэнбаяр “Манай өрхийн эмнэлэг анх 1999 онд сумын нэгдсэн эмнэлгээс тусдаа гарч үүсгэн байгуулагдаад 2000 оноос 13 хүний бүрэлдэхүүнтэйгээр үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Одоогийн ашиглаж буй байрандаа 22 жилийн турш эмчилгээ үйлчилгээ явуулж ирсэн. Дөрвөн багийн 10 мянга гаруй хүнд үйлчилдэг учраас ажиллах нөхцөл, хүрэлцээний хувьд маш хангалтгүй. Одоогийн байр нийт 4 өрөөтэй. Нэг өрөөнд 3-4 хүн сууж ажлаа хийдэг. Өвчтөндөө үзлэг эмчилгээ хийх, хувийн нууцыг нь хадгалах боломжгүй гэх мэт олон асуудал бий. Ковидын үед бүр ч бэрхшээлтэй байсан. 

Ганцхан хаалгатай хуучны барилга учраас халдвартай болон эрүүл хүмүүс, эмнэлгийн ажилчид бүгд л нэг хаалгаар орж гарч, эмч ажилчид ч олон удаа өвдсөн. Нөхцөл байдал хүндрэх үеэр бид спорт ордныг эмнэлгийн зориулалтаар ашиглаж байсан” хэмээгээд шинээр ашиглалтад орж буй эмнэлгээ догдлон хүлээж буйгаа хуваалцсан юм.  

Ховд аймгийн Булган сумын өрхийн эмнэлэгийн одоогийн нөхцөл байдал 

Харин тус суманд тулгамдаад буй уг асуудлыг шийдвэрлэж, иргэдийн эрүүл мэндийн эрхийг хамгаалахаар NCD групп 20 жилийнхээ ойн хүрээнд нийгмийн хариуцлагаа ухамсарлан өөрсдийн 100% хөрөнгө оруулалтаар буюу 1 тэрбум орчим төгрөгөөр 234м2 бүхий 16 өрөөтэй эрүүл ахуйн шаардлага бүрэн хангасан стандартын дагуух Өрхийн эрүүл мэндийн төвийг бүтээн байгуулж ард иргэдэд хүлээлгэн өгөхөд бэлэн болоод байна. Ингэснээр эрүүл мэндийн  чанартай үйлчилгээг иргэдэд улам ойртуулах, хөгжлийг хөдөө орон нутагруу ойртуулж байгаа нэг хэлбэр юм.

Ховд аймгийн Булган сумын нутагт шинээр бүтээн байгуулж буй өрхийн эмнэлгийн гадна болон дотор тохижилтын зураг 

Тус группийн 20 жилийн ой энэ онд тохиож байгаа. NCD GROUP нь барилга бүтээн байгуулалт, үл хөдлөх хөрөнгийн салбарт 2002 оноос хойш өнөөг хүртэл 20 жилийн түүхийг бичилцэхийн зэрэгцээ салбартаа тэргүүлэгч, манлайлагч компани болтлоо өргөжин тэлж, салбартаа жишиг болохуйц 10 орон сууцны иж бүрэн хотхон хороолол, 5 худалдаа үйлчилгээний цогцолбор барилга бүтээн байгуулж 3000 гаруй айлыг орон сууцаар ханган, 2000  гаруй  хүнийг ажлын байраар тогтмол хангахын зэрэгцээ 360 гаруй чадварлаг мэргэжилтэн, архитектор, инженер техникийн ажилтнуудаар багаа бүрдүүлэн ажиллаж байна.

NCD группийн хувьд бүтээн байгуулалт хийхээс гадна  Хамрын хийд орчим, Баянголын ам,  хэрэгжүүлж буй төслүүдийн талбай, өөрсдийн мод үржүүлгийн газар зэрэгт 350,000 гаруй мянган мод тарьж ногоон хөгжлийн бодлогыг түүчээлээд зогсохгүй Богд Хан уул, Туул гол орчмын хүн амын суурьшлын бүсийг бүхэлд нь гамшгийн эрсдэлээс хамгаалах үерийн усны хамгаалалтын далан, Төв аймгийн Баян суманд 65 хүүхдийн багтаамжтай “Дэлбээ” цэцэрлэг зэргийг бүтээн байгуулж, нийгэмд чиглэсэн олон тооны бодитой хөрөнгө оруулалтыг хийж ирсэн байна. Мөн энэ жил 20 жилийн ойн хүрээнд архитекторын соёлын өв Сэлэнгэ аймгийн Амарбаясгалант хийдийн Цогчин дуганы  гадар, дотор гэрэлтүүлэг, монтажыг шинэчлэх, гадна тохижилтийн ажлыг гүйцэтгэж байгаа юм. 

Суварганд өглөө болгон тахил өргөж, хүндэтгэн тойрч маани тарни хөгжөөсөн хүн цаглашгүй их буян хураадаг гэдэг. Харин 10,000 гаруй хүний цаашилбал үе үеийн булганчуудын эрүүл мэнд, амь насыг аврах Эрүүл мэндийн төвийг сүндэрлүүлж буй NCD групп суварга бүтээсний дайтай буян хурааж буй биз ээ. Цаашид ч нийгмийн хариуцлагын хүрээнд олон олон компаниуд боловсрол, эрүүл мэнд, байгаль орчны суваргыг бүтээн байгуулж, буян бум түмээр арвижих болтугай.