Монголын шашин төрийг хослон баригч богдууд ногоон,цагаан, шар,зуны гэсэн дөрвөн ордонтой байжээ. Дашчойлон хийдийн ойролцоо байсан төрийн шар ордон шатсан тул VIII богд Жавзандамба (1869-1924) Туул голын хөвөөнд ногоон ордны уран барилгын цогцолбор Билгийг хөгжүүлж бадруулагч сүмийг 1893 оноос бариулж,1906 онд дуусгажээ. Оросын III  Николай хаанаас  VIII Богдод бэлэглэсэн барилгын зураг төслөөр 1905 онд өвлийн ордон хэмээх европ маягийн хоёр давхар цагаан байшин бариулжээ. Энэ байшинд Богд хатан Дондогдуламтайгаа 20 гаруй жил амьдарчээ. Ногоон ордныг 1926 оноос музей болгосон нь одоо ч тэр хэвээрээ. харин цагаан ордныг одоогийн 1-р цахилгаан станцын буурь байгаа газарт V Богдын байгуулжээ. Энэ ордон барилга архитектурын хувьд хосгүй уран байсан гэдэг. Дээрх дөрвөн ордноос одоо хоёр нь л бий. Нэг нь Богд хааны ордон музей гэдгийг хүн бүр мэднэ. харин нөгөөх нь Монголын үүх түүхийг өөртөө шингээгээд газрын хөрснөөс арчигдахын даваан дээр байна.

ХААНЫ ОРДОН ОРОН ГЭРГҮЙЧҮҮДИЙН ОРОМЖ БОЛОВ

Нийслэлийн Хан-уул дүүргийн 11-р хорооны нутагт орших Удирдлагын акедемийн баруун талд нэгэн балгас гэхээр болсон байшин бий. Түүний эргэн тойронд таваас дээш давхар орчин үеийн барилга сүндэрлэжээ. Шавар нь ховхорч шургааг нь цухуйсан хөөрхий байшинг тэрхүү өнгө гоёмсог өндөр барилгууд хялайх мэт. Уг нь энэ байшин цагтаа ойр хавьдаа байтугай Монгол Улсдаа хамгийн гоё чамин барилгуудын нэг байжээ. Энэ бол VIII Богд Жавзандамбын зуны ордон (Сэрүүн лаврин, Хайсантайн, Хайлаастайн лаврин ч гэдэг). 1837 онд Туулын захад Богдынзуны ордон буюу Гунгаадэжидлэн сүмийг барьж,VIII Богд 1890 оны үеэс энд зусах болжээ. Тухайн үед энд 10 гаруй барилгаас бүрдсэн цогцолбор байгуулсанаас эдүгээ зуны ордон өөр хоёр байшингийн хамт үлдсэн байна. 1924 онд МАХН-ын IV их хурлын шийдвэрээр зуны ордныг ойр хавийн газар, байшинтай нь тэр үед өргөтгөн байгуулсан намын төв сургуулийн өмч болгосон байна.

Богдын сэрүүн ордон урагшаа харсан тагттай,европ маягийн хоёр давхар байшин, мөргөлийн сүм, торгон цэрэг бараа бологсдын байр зэрэг төвд, монгол хэлбэрийн барилгуудаас бүрддэг байж. Эдгээрээс одоо хоёр байшин л үлдсэн. Богд энэ ордныхоо тагтан дээрээс мөргөлчдөд гэгээн дүрээ харуулдаг байсан гэнэ. хамаг юм эзэнгүйдэж,хаа сайгүй хүмүүс дураараа дургиж байсан 1990 оны үед уг ордныг орон гэргүй гурав дөрвөн айл эзэгнэж,дээврийг нь цоолон яндан гарган,дотор нь пийшин барин гал түлж,хананд нь хадаас хадан угаасан хувцсаа тохох зэргээр дотоод заслыг нь эвдэн бусниулж,анхны төрхийг нь алдагдуулж эхэлсэн байна. Энэ талаар Богд хааны ордон музейн захирал О.мэндс айхан "Хаан бол тухайн улсын тэргүүн. Тэр хүнээр дамжуулж улсын түүх гарч ирнэ. ХХ зууны Монголын тухай мэдээллийн төв нь Богдын ордон музей байх ёстой. Богдын ордныг сэргээн засахын өмнө маш том судалгаа хийх хэрэгтэй. Сүүлийн үед дэлхийн улс орнууд үндэс угсаагаа эрж хайж эхэллээ. Богдын зуны ордныг яаралтай сэргээн засах ёстой. 1920-иод оны үед цалин тавихын тулд Богдын ордны зарим эд юмс, үзмэрийг зарсан юм билээ" гэж өгүүлэв.

НИЙСЛЭЛ ӨМЧӨӨ ХАМГААЛЖ ЧАДАХГҮЙ БАЙНА.

Засгийн газар 2008 оны тавдугаар сарын 14-нд 175 дугаар тогтоол гаргаж, "Монгол Улсын түүх, соёлын үл хөдлөх дурсгалын жагсаалтыг"-ыг дөрөв дэх удаагаа шинэчлэн батлав. Уг жагсаалтад Улаанбаатар хотын нутаг дэвсгэрт орших түүх, соёлын үл хөдлөх дурсгалыг он цаг,ач холбогдол, онцлог , дахин давтагдашгүй гэх мэт үзүүлэлтүүдийг харгалзан улсынболон нийслэлийн хамгаалалтад авчээ. Эл тогтоолын дагуу Богд хааны зуны ордныг нийслэлийн хамгаалалтад авсан байна. Үүний дараа нийслэлийн ЗДТГ Богдын зуны ордныг сая нэг анзаарч, хааны ордонд 20-иод жил тухалсан хүмүүсийг Соёл, урлагын газартай хамтарн нүүлгэжээ. Ингэхдээ нийслэлийн ЗДТГ тэдэнд газар олгож "Монголын ардын уламжлалт урлагийг хөгжүүлэх төв" төрийн бус байгууллага гэр, хашааны банз авч өгсөн байна........ ............үргэлжлэлийг удахгүй