Ерөнхий сайд барилгын салбарынхантай уулзахад нэн тэргүүнд сөхөгдсөн асуудлын нэг нь барилгын материалын үнийн тухай байлаа. Учир нь энэ жилээс 100 мянган айлын орон сууц хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж эхлэхтэй зэрэгцэн барилгын салбар нэлээд хөдөлгөөнд орно. Тиймээс энд үүсэх эрэлтээс шалтгаалан барилгын материалын үнэд өөрчлөлт орох нь тодорхой болж байгаа аж.

Барилга угсралтын үйл ажиллагаа явуулдаг хэд, хэдэн компанийн удирдлагатай уулзахад дээрх шалтгааныг тоочиж байлаа. Монголын барилгын материалын үйлдвэрлэлийн холбооны тэргүүн З.Түмэнжаргал "Үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжих, тэр дундаа гол нэрийн бүтээгдэхүүний түүхий эдийн нийлүүлэлтэд анхаармаар байна. Мөн үндэсний үйлдвэрүүддээ татварын хөнгөлөлт үзүүлэх хэрэгтэй. Болж өгвөл барилгын материалын импортын татварт хөнгөлөлт үзүүлмээр байна" хэмээн ярьж байна.

Монголын Барилгачдын холбооны ерөнхийлөгч М.Батбаатараас барилгын материалийн үнийн талаар тодрууллаа.

-Барилгын салбар нэлээд хөдөлгөөнд орж байна. Энэ үед барилгын материалын зах зээлд хүндрэл гарах байх. Тийм үү?
-Үнэхээр энд асуудал байгаа. Гэхдээ Ерөнхий сайдын хэлсэн үгэнд "Барилгын салбарт төрийн зохицуулалт хэрэгтэй" гэдэг өгүүлбэр байсан. Үүнийг би нэлээд талархан хүлээн авч байгаа. Засгийн газраас Хөдөө аж ахуйн бирж байгуулна гэж байсан. Энэ нь хөдөө аж ахуйн бараа, түүхий эдийн зах зээлийг төрөөс зохицуулах гэж оролдоод байгаа хэрэг шүү дээ. Үүнтэй адилхан барилгын материалын хангамжийн асуудалд төрийн зохицуулалт орох нь зөв болов уу. Барилгын материалын худалдааны сүлжээ байгуулаад урд хөршөөс оруулж ирэх бараанд анхаардаг болчихвол зүгээр байгаа юм.

-Үйлдвэрлэлээ дорвитойхон хөгжүүлэхээс өөр замгүй болж байх шиг?
-Монголын зах зээлд 100 мянган айлын орон сууц гээд бага зэрэг зах зээл гарч байгаа болохоос ер нь жоохон шүү дээ. Бод л доо, дотооддоо яндан, хоолойн үйлдвэр байгуулчихаад 10 мянган тонн яндан үйлдвэрлэчихлээ. Тэгээд мянгыг нь дотооддоо нийлүүлэхэд л худалдаа нь бүрэн зогсоно шүү дээ. Зах зээл нь бүрэн ханачихаж байгаа хэрэг. Тиймээс гадаадад бүтээгдэхүүнээ гаргадаг чиг баримжаатай үйлдвэр байгуулахгүй бол хэцүү л дээ. Харин том үйлдвэр ярихын оронд барилгын материалын үйлдвэрлэл эрхэлдэг жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлчих хэрэгтэй байна.

-Бид барилгын голлох материалуудаа гаднаас авч байгаа. Тухайлбал, төмөрлөгийн үйлдвэртэй ч төмрөө гаднаас авдаг. Гэтэл өнөөдөр үнэ нь өсөх хандлагатай байгаа гэсэн?
-Цемент, төмрийн ган хийц, дулаалгын материалуудын хувьд асуудал байгаа. Гэхдээ Дархан хотын төмөрлөгийн үйлдвэр, Хөтөлийн цементийн үйлдвэр хүчрэхгүй л байгаа юм шүү дээ. Түүнээс биш дотоодын зах зээлээ бүрэн хангахыг зорьж байгаа. Удахгүй Сайншандад гангийн үйлдвэр бий болох байх. Мөн саяхнаас Хөтөлийн цемент, шохойн үйлдвэрийг өргөтгөж байгаа. Тэгэхээр удахгүй цемент, төмрийн зах зээл өргөжих байх. 100 мянган айлын орон сууц хөтөлбөр өөрөө 10 жилийн хугацаанд хэрэгжинэ. Тэгэхээр эхний гурван жилд дэд бүтэц, үйлдвэрлэлээ хөгжүүлж амжих байх.

Барилгын үйлдвэрлэлд ашигладаг модон материалын үнэ сүүлийн хоёр жилийн хугацаанд байнга өсөлттэй байгаа. Энэ дагуу Чингэлтэй дүүргийн 12 дугаар хороонд байрлах модны зах руу очлоо. Худалдаачдын ярьж буйгаар модон материалын үнэ өнгөрсөн намрынхаа ханшаас хөдлөөгүй байгаа аж. Гэхдээ ирэх долоо хоногоос үнэд бага зэрэг өөрчлөлт орно хэмээж байв. Модон материалын гол бэлдэцүүд болох палк, брусын үнийг танилцуулъя. 15x15 хэмжээтэй палк 22 мянга, боодолдоо есөн ширхэгтэй гурван метрийн урттай брусыг 15 мянган төгрөгөөр худалдаалж байна. Түүнчлэн банзны хувьд өндөр үнэтэй байгааг наймаачид хүлээн зөвшөөрч байв. Тухайлбал, 2.20 метрийн урттай хоёр сантиметрийн өргөнтэй банз ширхэг нь 2500 төгрөг. Кубээр нь тооцвол бүр ч өндөр тоо гарна.

Барилгад зайлшгүй шаардлагатай металь бэлдэцүүд болох арматур, листийн үнийг судаллаа. Энэ төрлийн металь бэлдэцийг манай улсад Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр болон "Хөх ган" үйлдвэр л зах зээл дээр нийлүүлдэг. Гэхдээ дээрх үйлдвэрүүдийн хүчин чадал барилгын компаниудын хэрэгцээг хангаж чаддаггүйн улмаас ихэнх компаниуд энэ төрлийн бэлдэцээ авах гэж урд хөршийг зорьдог байна. Үнийн хувьд 1.3 саяд бараг л дөхөж байгаа аж. Урдаас орж ирэх үнэ нь нэмэгдсэн гэдэг шалтгаан хэн бүхний амыг таглана. Харин жилийн өмнө энэ үнэ 800-900 мянган төгрөгт хэлбэлзэж байжээ.

Үүний дараагаар барилгын материалын гол худалдааны төв болох 100 айл руу очлоо. Худалдаачдын ярьж байгаагаар одоо худалдаалж буй бараануудыг өнгөрсөн намар татсан тул энэ жил барилгын материалын үнэ хэрхэн өсөхийг мэдэхгүй байгаа аж. Барилгын гол материал болох цементийн үнэ одоохондоо тогтвортой байна. Гэхдээ цементийн үнэ өсөх шалтгаан нэгэнт бий болсон гэдгийг худалдаачид хэлж байна. Учир нь Эрэл, Хөтөлийн цементийн үйлдвэрүүд цементээ барилгын компаниудтай гэрээ хийгээд худалдаалдаг болсон аж.

Ингэснээр энэ зах зээл дээр Хятад цементийн нийлүүлэлт өсөх нь тодорхой аж. Өчигдөр л гэхэд 100 айлын барилгын материалын захыг бүтэн тойроход дотоодын үйлдвэрийн цемент олдсонгүй. Олдсон цөөн хэд нь наймаачдын чингэлэгт үлдсэн "жоор" болж таарав. Дулаалгын материалын зах зээл дээр Монголчууд цэвэр урд хөршөөс хамааралтай. Хэдийгээр барилгын салбарын технологийн үзэсгэлэн дээр "Монгол хонины ноосоор хийсэн дулаалгын материал " гэх зэргээр сүржин танилцуулдаг ч өнөөдөр хэн ч түүнийг нь ашиглаагүй л байна.

Барилгын гол дулаалгын материал болох шилэн хөвөнгийн үнэ огцом өсч эхэлжээ. Жишээлбэл, 18 метрийн урттай шилэн хөвөн нэг боодол нь 18 мянга, 24 метр урттай нь 26 мянга, хүрсэн нь өнгөрсөн намрынхаас даруй 8-10 мянган төгрөгөөр, өнгөрсөн долоо хоногийнхоос 3-5 мянган төгрөгөөр нэмэгдсэн байна.