Байршил: Орос, Москва

Он цаг: 1555-1561

Зориулалт: Сүм

Өндөр: 47.5 м

Архитектор: Barma Postnik Yakovlew(Барма Постник Яковлев)

Тайлбар: Төв шовх орой ба түүнийг тойрсон 4 бөмбөгөр орой болон тэдгээрийн хооронд жижиг 4 бөмбөгөр оройг оролцуулаад нийт 9 оройтой.  Олон удаа гал түймэрт өртөж байсан бөгөөд сэргээн засварлаж байснаар өнөөгийн өнгө төрх нь бий болжээ. Гэгээн Васили зөнчийг нас барсаны дараа нь 1588 онд сүмийн хойд хэсэгт оршуулж сүм нэмж барьжээ.

Гэгээн Василий сүм бол Москвагийн хамгийн алдартай архитектурын бүтээл юм. "Покровскийн сүм" эсвэл "Ариун гэгээн залбиралыг хүргэх сүм" гэж нэрлэгддэг бөгөөд энэ нь Оросын хамгийн алдартай барилга юм. Энэхүү сүм нь оросуудын хувьд Эйфелийн цамхагтай ижил утгатай бөгөөд тэдний өнгөрсөн, одоо, ирээдүйн нэр хүндтэй бэлэг тэмдэг юм.

Түүх ба баримтууд

Тус сүм нь Улаан талбай дээр, цагаан хаалган дуган руу харан байрласан байдаг байна. Гэгээн Василий сүмийн түүх нь 1555 онд IV Иван ("Галзуу Иван")-ын Монголын эзэнт гүрнээс Европын газар нутаг дээр үлдсэн сүүлчийн хэсэг болох Казань хотыг эзэлсэн ялалтын баярыг тэмдэглэн барих зарлигаар сүмийг барих ажил эхэлж байжээ.

Гэгээн Василийн сүм баригдаж дуусмац Галзуу иваны тушаалаар барилгачны нүдийг сохолсон ба энэ нь дахин ийм гайхалтай сүм бариулахгүйн тулд хийсэн хэрэг гэж түүхчид нотолдог байна. Эхэндээ сүмийн хажуу хана нь модон байсан боловч II Екатеринагийн  хаанчлалын үед модон ханыг одоо үед байгаа чулуугаар сэргээн босгож, эргэлдэж буй мэт өнгө, хийцээр будаж сайжруулжээ.

Большевикууд засгийн эрхэнд гарах үедээ сүмийн үйл ажиллагааг  хааж, хонхнуудыг нь хайлуулж, хамба ламынх нь амийг егүүтгэж байсан байна. Гэгээн Василийн сүмтэй  холбоотой эдгээр зовлон гунигт түүхүүдийг үл харгалзан Гэгээн Василийн сүм нь Оросын үнэн алдартны сүмийн  сүнслэг байдал, эх оронч үзлийн билэг тэмдэг  хэвээр үлджээ.

Сүмийн тухай бас нэгэн өөр цаг үеийн түүх байдаг нь Сталин сүмийг цэргийн жагсаалд саад болж байна гэж үзсэн ба үүнээс улбаалан сүм дахин аюулд өртөв. Сүмийг нураах төлөвлөгөөг гаргасан ба нэгэн архитектор хэрэв  "сүм сүйрвэл  би шатан дээр нь хоолойгоо хэрчинэ" хэмээн сүрдүүлсэн байна.

Гайхамшигтай нь Сталин бодлоо өөрчилсөн ба, зоригт архитектор Петр Барановский Гэгээн Василий сүмийг аварсан хэргээр хоёр жилийн хорих ял авчээ.

Өнөөдөр Новгород болон Москвагийн хамгийн алдартай сургуулиудын ханан дээр 4-19-р зууны үед зурагдсан энэхүү билэг тэмдэг болсон сүмийн 400 гаруй зураг өлгөөтэй байдаг байна.  1970 онд  уг сүмийн засварын ажлыг хийх үеэр маш сайн нууцлалтай  явган зам байсныг олсон ба уг зам нь нэг нууц өрөөнөөс нөгөө нууц өрөө рүү тойрог хэлбэрийн модон шатаар хүргэж байсныг олж илрүүлжээ.

Гэгээн базилийн сүмийг үзсэн жуулчид нь зөвхөн оросоос мэдэрч болох дундад зууны үеийн аура, ид шидийн сүнслэг байдлыг бодитойгоор мэдэрдэг байна.

 Орчуулсан С.Мөнхцэцэг