Монголын барилгын гүйцэтгэгч байгууллагуудын холбоо /МБГБХ/ болон “Барилга МН” хамтран 11 сарын 10 - нд “Барилгын салбарт тулгамдаж буй хүний нөөцийн асуудал” сэдвийн хүрээнд уулзалт, хэлэлцүүлгийг зохион байгууллаа. Уулзалтад БХБЯ, БХТ, МБҮА, МБГБХ, Батс-Өргөө ХХК,  MSDI ProHRC-Хүний нөөцийн зөвлөх компани, Барилга МН - ны төлөөлөл оролцож, санал солилцлоо. Хэлэлцүүлгийн эхэнд зочид салбарын хүний нөөцтэй холбоотой ямар ажлууд хийгдэж байгаа, өнөөгийн нөхцөл байдлын талаар товч танилцуулга хийсэн юм. 

2021 оны статистик мэдээгээр барилгын салбар хамгийн өндөр ажиллах хүчний хомстолд орсон үзүүлэлттэй гараад байгаа юм. Түүнчлэн 2020 оны байдлаар барилгын салбарт 73.6 мянган хүн ажилладаг ба үүний 40.0 мянга орчим нь барилга угсралтын ажилчид байна. Эдгээр хүмүүсийн тал хувь албан бусаар хөдөлмөр эрхэлж байгаа буюу хэнд ч харьяалагдахгүй ажилладаг байна. Өнөөгийн байдлаас харахад барилгын компаниуд нь ажилтангүй харин төрөлжсөн бригадуудтай тохиролцон ажиллаж байгаа нь нууц биш. Тэдгээр  бригадууд нь мэргэжлийн бус хүмүүсээр багаа бүрдүүлж, энэ нь цаашлаад барилгын чанартай холбогдох асуудал болж байна. Үүнээс гадна хэд хэдэн асуудлууд бий. Тухайлбал,

• Барилгын салбарын хүний нөөцийн бодлого чиглэл салангид байгаа бөгөөд Барилгын мэргэжлийн дээд боловсрол нь БСШУЯ, мэргэжилтэй ажилчид нь ХНХЯ-нд, зөвхөн ИТА-ийн мэргэшсэн, зөвлөх инженерийн сургалт нь БХБЯ-д харьяалагдаж байна. 
• 2019 онд Барилгын салбарын нэгдсэн бүртгэл, мэдээллийн сантай болж, тусгай зөвшөөрлөөр үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгж, тэдгээрийн ажиллах хүчин гэх мэт мэдээллийг нэг дороос авах боломж бүрдэж нэлээд цэгцэрсэн ч мэргэжилтэй ажилтан, туслах ажилтны нэгдсэн бүртгэлгүй
• Барилга дээр ажиллаж байгаа ажилтнуудын 50 - аас дээш хувь нь албан бус бүртгэлгүйгээр хөдөлмөр эрхэлж байгаа бөгөөд илүү цалин амласан газар руу явж, тогтвор суурьшилтай ажилладаггүй. 
• Мэргэжилтэй ажилчдыг нэгтгэсэн хэд хэдэн систем төрийн бус байгууллага, холбоод дээр хийгдсэн боловч идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулдаггүйгээс зогсонги байдалд орсон. Одоо үргэлжүүлэн хийе гэсэн ч технологийн хувьд хоцрогдсон байгаа юм.  
• Бригад, ажилчдын эрх ашгийг хамгаалсан байгууллага байхгүй 

“Салбарын ажиллах хүч, мэргэжилтний бүртгэл, судалгааг хийх ажлыг зохион байгуулах үүрэг бүхий ажлын хэсэг байгуулагдсан”

БХБЯ - нд барилга, хот байгуулалтын салбарын инженер, техникийн болон гүйцэтгэх, туслах ажилтны бүртгэл, судалгааны ажлууд хийгдэж байгаа юм. Энэ хүрээнд салбарын хүний нөөцийн бүртгэл, эрэлт, нийлүүлэлт, хомстол, давтан сургалт, хөгжил, тогтвортой хөдөлмөр эрхлэлтийн чиглэлээр холбогдох арга хэмжээг авч байна. 

Бүртгэлийн тухайд өнөөдрийн байдлаар инженер, техникийн ажилтнуудыг барилгын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл олгохтой холбогдуулан бүртгэлд хамруулж, мэдээллийн сан үүсгэсэн. Гэвч барилгын салбарын гол ажлыг гүйцэтгэдэг барилга угсрагч, өрлөгчин, арматурчин, гагнуурчин, мужаан, засал чимэглэлч гэх мэт ажилчидтай холбоотой мэдээллийн сан одоогоор байхгүй. Түүнчлэн барилгын салбарын эрэлт, нийлүүлэлт, ажиллах хүчний хомсдол зэрэг чиглэлээр хэд хэдэн байгууллага судалгаа хийсэн боловч нэгтгэгдэж нэг платформд ороогүй байна. 

Үндэсний статистикийн хорооны мэдээллээр барилгын салбарт 2019 оны байдлаар 68,847, 2020 онд 77,279, 2021 онд 85,464 ажилтан ажиллаж байна гэжээ. Үүнээс 2019 оны байдлаар тусгай зөвшөөрөлтэй аж ахуйн нэгж байгууллагуудад бүртгэгдсэн 23,994 ИТА болон МА байна гэж БХТ-ийн судалгаа харуулж байна. Иймд 2019 оны байдлаар 44,853 хүн бүртгэлгүй туслах ба мэргэжилгүй эсхүл мэргэжилтэй ажиллах хүч байна гэсэн тооцоо гарч байгаа нь хэр бодит тоо болох нь одоогоор тодорхойгүй байна. Барилгын тухай хуулийн 21.3-т “Барилгын үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа хуулийн этгээд, ажилтан бүртгэл, мэдээллийн санд хамрагдана” гэж заасан боловч хэрэгжилт сул. 

Иймд газрын харилцаа, барилга, хот байгуулалт, нийтийн аж ахуйн салбарын ажиллах хүчний НЭГДСЭН  платформыг үүсгэж, бусад байгууллагуудад хийгдсэн бүртгэл судалгааны програмтай холбох нь зүйтэй гэж үзээд  Барилга, хот байгуулалтын яамны Төрийн нарийн бичгийн даргын 2021 оны 9 дүгээр сарын 20-ны өдрийн А/119 дүгээр тушаалаар Салбарын ажиллах хүч, мэргэжилтний бүртгэл, судалгааг хийх ажлыг зохион байгуулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийг байгуулсан. Уг ажлын хэсэг үйл ажиллагаагаа төлөвлөн ажиллаж байгаа юм. 

Барилгын салбарын нэгдсэн мэдээллийн сан инженер техникийн 33 226  ажилтан бүртгэгдсэн

2019 онд Барилгын хөгжлийн төвөөс “Барилгын салбарын нэгдсэн мэдээллийн сан” - г үйл ажиллагаанд оруулснаас хойш 1,5 орчим жил орчим болж байгаа бөгөөд энэ хугацаанд Emongolia, Боловсролын салбарын мэдээллийн сан, ХУР-ДАН системүүдтэй холбогдсон. Одоогийн байдлаар 7000 орчим тусгай компани, түүний ажиллах хүч болох инженер техникийн 33 226  ажилтан бүртгэгдсэн байгаа юм. Дараагийн ээлжинд МСҮТ- ийг төгсөгч нар болон бакалавраас доош түвшний мэргэшсэн ажилтнуудыг бүртгэж, ямар төсөл дээр ажиллаж байгаагаар нь бүртгэх бөгөөд үүний үр дүнд тухайн ажилтныг хаана ямар компанид хэрхэн ажиллаж байсныг харах боломжтой болох юм. 

Үүнээс гадна МБҮА - д Барилгын гүйцэтгэгч байгууллага болон захиалагч байгууллагуудыг хооронд нь холбох цахим системийг бий болгож, Германы олон улсын төсөл GIZ - тэй хамтран 6 сарын хугацаанд хөгжүүлэлт хийсэн бөгөөд одоогоор бүртгэлжүүлэх ажил туршилтын шатандаа явж байна. Цаашид уг мэдээллийг Барилгын салбарын нэгдсэн мэдээллийн сан болон  ХУР-ДАН системтэй холбохоор ажиллаж байгаа юм. 

Өнөөгийн нөхцөл байдлын талаар өөр өөрсдийн хийж буй ажлуудаа товч танилцуулсаны дараа хэлэлцүүлэг өрнөж,  төлөөлөн ирсэн зочид шинэ цахим бүртгэл, салбарын хүний нөөцөд тулгарч байгаа асуудалд шийдэл, саналуудаа гаргалаа. Уг хэлэлцүүлгээр туслан гүйцэтгэгч нар, мэргэжилгүй ажилтнуудыг бүртгэлжүүлэх, мөн одоогийн тогтсон байгаа бригадын тогтолцоо дээр тулгуурлан хэрхэн чанартай бүтээн байгуулалтыг бий болгох, ажилтнуудын ур чадварыг хэрхэн чанаржуулах тал дээр анхааран ажиллах хэрэгтэй гэж үзсэн юм.  

Дараагийн шатны уулзалт илүү өргөн бүрэлдэхүүнтэйгээр хийгдэх бөгөөд Барилгын хөгжлийн төв дээр зохион байгуулагдахаар боллоо.