Эрчим хүчний хэмнэлттэй цонх, шилэн хийц үйлдвэрлэгчдийн нэгдсэн холбооны Ерөнхийлөгч, МУ-ын Зөвлөх инженер Л.Гантөмөр

Барилгын цонх нь барилгын нэгэн чухал хашлага бүтээцүүдийн нэг бөгөөд барилгын дулаан хамгаалалтын мөн л нэгэн чухал бүрдэл хэсэг юм.

Гэтэл өнөөдөр үйлдвэрлэгдэж, барилгад суугдсан байгаа бүх цонх нь шилэлгээгээрээ, мөн барилгын хана, цонхны уулзварын заадлын хэсгээрээ тус тус дулаан алдагдалтай байгааг саяхан хийгдсэн судалгааны дүн харуулж  байна

Иймд барилгын цонхны дээрх 2 төрлийн дулааны алдагдлыг арилгах, улмаар эрчим хүчний хэмнэлттэй бүтээгдэхүүн, шийдлүүдийг нэвтрүүлж, өнөөдөр хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа холбогдох БНбД, стандартуудын хүрээнд цонхны үйлдвэрлэлт, угсралт, суурилуулалтын ажлуудыг хийж гүйцэтгэх зайлшгүй шаардлага тавигдаж байна.

Цонхны үйлдвэрийн салбарт өнөөдөр хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа холбогдох БНбД , стандартуудын хүрээнд барилгын цонхны дулаан байх нь үндсэн 2 хүчин зүйлээс шалтгаалдаг. Үүнд: 

Нэгдүгээрт: Цонхны дулаан техникийн үзүүлэлт нь холбогдох норм дүрмийн шаардлагыг хэрхэн хангаж байгаа талаарх ойлголт юм. Энд 2011 онд батлагдаж гарсан MNS4753-2011 “Наамал шилэн багц” стандарт, 2020 онд шинэчлэн найруулагдаж гарсан БНбД 25.01.20 “Барилгын дулаан хамгаалалт” норм дүрэм зэрэг техникийн баримт, бичгүүдийн хүрээнд цонхны дулаан техникийн үзүүлэлт нь зохих шаардлагыг хангасан  байх ёстой юм.  Өнөөдөр энэ үзүүлэлтийг 130-210 хувиар хангах боломж, шийдэл нөхцөлүүд нь манайд аль хэдийн бий болсон байна.

Хоёрдугаар: Барилгын хана, цонх хоорондын уулзвар заадлын дулаан тусгаарлалтыг цогц шийдэх шийдлийн талаарх ойлголт юм. Энэхүү цогц шийдэлд 2 чухал хүчин зүйлийг  онцгойлон авч үздэг. 

Эхний  хүчин зүйл: Барилгын хана цонх хоорондын уулзварын заадлын дулаалга болон бусад тусгаарлалтыг зохих стандартын дагуу хийж гүйцэтгэх явдал юм. 

Дараах хүчин зүйл: Цонхыг барилгын хананд угсарч суулгахдаа тухайн хананы хүйтний хугарлын цэг буюу барилгын дулаалгын үед цонх суулгах шийдэл юм. Өөрөөр хэлбэл энэ шийдлийн ач холбогдол нь цонх, барилгын хананы уулзварын хэсэгт дулааны гүүр үүсгэхгүй байх явдал юм. 

Хоёр үет бүтэцтэй барилгын хананд цонхыг угсарч суулгахдаа барилгын дулаан тусгаарлалтын үед буюу барилгын хананы гадна талд суулгах шийдлийг ОХУ болон Европын холбооны улсуудад өргөн хэрэглэж байна. 

2 үет бүтэцтэй барилгын хананд цонх суулгах шийдэл

Энэ шийдлийг Монголд нэвтрүүлэхэд нэлээн хүндрэлтэй, өртөг өндөр болох төлөвтэй.

Энэхүү барилгын хана, цонх хоорондын уулзвар, түүний заадлын дулаалгын цогц шийдлийг бүрдүүлж буй дээрх 2 чухал хүчин зүйлүүдийг өөртөө шингээсэн нэгэн өвөрмөц монгол шийдлийг бид боловсруулсан юм. 

Бидний бодож боловсруулсан шинэ шийдэл нь ямарч бүтэцтэй барилгын хананд цонхыг барилгын дулаалгын үед буюу хүйтний хугарлын цэгт хялбар аргаар угсарч суулгах, мөн барилгын хана, цонх хоорондын уулзварын заадлын дулаалгыг ердийнхөөсөө нэг дахин нэмэгдүүлэх боломжтой зэрэг олон давуу талуудыг бий болгож байгаагаараа онцлогтой. 

Энэхүү шийдлээ бид “барилгын хананд цонх угсарч, суурилуулах давхар суулгалтын арга гэж нэрлэсэн байгаа. 

Цонхны угсралт, дулаалгын энэхүү арга нь үндсэндээ 2 хэсгээс бүрдсэн цонх суугдаж байгаа учраас давхар суулгалт гэж нэрлэгдсэн. Энэ нь нүүрэн хэсэг  ба үндсэн хэсгээс бүрддэг юм.

Нүүрэн хэсэг: Энэхүү нүүрэн хэсэг нь үндсэн 3 үүргийг гүйцэтгэнэ. Үүнд:

•    Барилгын ханан дахь хүйтний хугарлын цэг буюу хананы 0 градусын урсгалыг цонхны хүрээ  рүү чиглүүлэх үүргийг гүйцэтгэнэ.

•    Барилгынхаа ханандаа цонхноос түрүүлж суугдаж байгаа учраас энэхүү нүүрэн хэсэг нь цонх тулж суух дөрвөлжийн үүргийг гүйцэтгэнэ.

•    Нүүрэн хэсэг нь цонхныхоо нэгэн бүрдэл хэсэг болж харагддаг.

Үндсэн хэсэг: Энэ нь тухайн барилгад угсрагдаж суугдах цонх байх юм.

Хуванцар цонх хаалганы, давхар суулгалтын шийдэл

“Барилгын хананд  цонх угсарч суурилуулах давхар суулгалтын арга”-ын ач холбогдол, түүний давуу талууд

1. Энэхүү арга нь цонхыг барилгын хананы хүйтний хугарлын цэгт буюу барилгын дулаалгын үед угсарч суурилуулах үндсэн зорилтынхоо 80-90 хувийг хангасан. Үүний үр дүнд барилгын хашлага бүтээцүүдийн хоорондох холбоос, залгаас уулзварт дулааны гүүр үүсэхгүй байх нөхцөлийг хангаж чадсан.

2. Давхар суулгалтын энэхүү арга нь ОХУ болон Европын зарим аргуудад хэрэглэж байгаа шийдлүүдээс илүү хялбар, илүү хямд шийдэл гэдгээрээ барилгын салбарт богино хугацаанд нэвтрүүлэх боломжтой.     

3. Энэхүү аргаар суугдаж байгаа цонхны суулгалт өргөн нь 12-14см өргөн болж байгаа учраас барилын хана, цонх хоорондох заадлын дулаалга ердийнхөөс нэг дахин илүү болж байгаа юм. 

4. Давхар суулгалтын энэхүү аргаар суугдаж байгаа нүүрэн хэсэг нь тухайн хананыхаа цонх тулж суугдах дөрвөлж болж байгаа учраас заадлын дуу, чимээ тусгаарлалтыг эрс нэмэгдүүлэх, мөн заадлын дулаалгын үеийг байгалийн бүхий л хүчин зүйлээс найдвартай хамгаалах “хана” болж өгдөг.

5. Давхар суулгалтын энэхүү арга нь цонх суух нүхний хэмжээнүүдийн хоорондох зөрүү алдааг 6-8см-ээр тохируулж /засаж/ цонхоо суулгах боломжтой шийдэл юм. Энэ нь өрлөгийн алдаанаас үүдсэн цонх суух нүхний хэмжээсийн зөрүүтэй холбоотой асуудлыг захиалагч нарт тодорхой хүндрэл өгөхгүйгээр шийдэх боломжтой. 

Давхар суулгалт 

6. Давхар суулгалтын энэхүү арга нь барилгын цонхны гадна талаас харагдах байдал буюу гадна хүрээ рам нь гадна амлагаанаас цухуйж харагдах байдал нь 6-7 см-ээр нэмэгдэж байгаа. Энэ нь мэдээж барилгын цонхны ерөнхий харагдах байдалд эрс өөрчлөлтийг бий болгож, тухайн барилгыг илүү үзэмжтэй, илүү тансаг харагдуулдаг. 

7. Энэхүү давхар суулгалтын аргыг хэрэгжүүлснээр цонхны үйлдвэрлэлийн салбарт илүү өргөн, илүү өндөр, илүү олон дулаан тусгаарлах таславчтай, илүү өндөр үнэтэй хуванцар цонхны бэлдэц материал шаардлагагүй болж байгаа болно. 

8. Энэхүү шинэ аргыг хэрэглэхдээ Монголд үйлдвэрлэсэн цонхны хуванцар бэлдэц материалыг ашиглаж,түүндээ дулаан тусгаарлах дөрвөн таславчтай 60 мм-ийн өргөнтэй цонхны хуванцар материал ашиглаж байгаа учраас цонхны нийт дулаан техникийн үзүүлэлтийг бууруулахгүйгээр цонхныхоо үндсэн үнийг хямдруулах бүрэн боломжтой болох юм.

Энгийн суулгалт /Гадна талаасаа харагдах байдал, харьцуулалт/

Барилгын хананд цонх угсарч суурилуулах давхар суулгалтын энэхүү шинэ аргаа  бид МУ-ын Оюуны өмчийн газарт 2019 оны 06 дугаар сарын 17-ны өдөр  бүртгүүлж, 10-0004976 тоот улсын бүртгэлийн дугаартай “Шинэ бүтээлийн патент”-ийг хүлээж авсан байгаа. 

Шинэ бүтээлийн патент 

Эрчим хүчний хэмнэлттэй цонх, шилэн хийц үйлдвэрлэгчийн нэгдсэн холбоо

Утас: 99116780

Мэйл: gantomor_l@yahoo.com