Барилгын материалын үнийн өсөлтөд юу нөлөөлөв?
Жил бүрийн хавар барилгын ажил эхлэхтэй зэрэгцээд барилгын гол материалуудын үнэ өсдөг жамтай болжээ. Энэ жилийн хувьд бүүр ч Ковид-19 цар тахлаас үүдэлтэй олон дахин хөл хорионд орж, үйлдвэрлэл тогтвортой явагдахгүй байсаар хомсдол бий болж, үнийн өсөлтийн давалгаа явагдаж бүтээн байгуулалтын ажилд хүндрэл учраад эхэллээ. 2020 оны сүүлээс нэмэгдсэн арматурын үнэ өнөөг хүртэл өссөөр 4 дүгээр сарын байдлаар нэг тонн арматурын үнэ 2,3 -2,4 сая төгрөгт хүрсэн. Ууттай цементийн нэг тонны үнэ өнгөрсөн 2020 онд 320 мянган төгрөг хүрсэн, өнөөгийн байдлаар 44 барилгын материалын захад 215,000-220,000 төгрөг байгаа ба барилгын материалын нийт өртгийн тал орчим хувийг эзэлж байгаа энэ хоёр үндсэн материалын үнэ өндөр байгаа нь бетон зуурмаг, бетон, төмөр бетон хийц эдлэл зэргийн үнэд нөлөөлж, үүнтэй зэрэгцээд одоогийн байдлаар дулаалгын материал, модон материал, металл хийцийн үнэ өссөн байдалтай байна. Үнэ өсөхөд дараах шалтгаанууд нөлөөлсөн гэж мэргэжилтнүүд үзэж байна.
Үүнд:
●Дэлхий нийтээр тархаад буй "COVID-19"-ийн цар тахлаас үүдэн манай улсад бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт дөрвөн удаа ч шилжиж үйлдвэрлэгчид хэвийн тогтвортой ажиллах нөхцөл хангагдахгүй байсаар, түүхий эдийн татан авалт хийж чадахгүй, санхүүгийн хүндрэл бэрхшээлтэй тулгарсаар байгаад бүтээн байгуулалтын улиралтай золголоо.
●Дэлхийн зах зээлд түүхий эдүүд, импортоор оруулж байгаа материал, бүтээгдэхүүний үнэ өссөн, олдоц ховордсон, импортлогч БНХАУ-ын хил хорио, хязгаарлалтаас болж нийлүүлэлт багасч, тээвэрлэлт хүндэрч үнэ нь өссөн.
●Дотоодын жижиг үйлдвэрүүд БНХАУ-ын техник, технологиор үйлдвэрлэл явуулдаг ч ажиллах хүчний хомсдолтой, тоног төхөөрөмж, технологийн хоцрогдолтой байна.
●Ковид-19 цар тахлаас болж шаардлагатай гадаад мэргэжилтнүүд нь ирж чадаагүйгээс дотоодын жижиг үйлдвэрүүдийн ихэнх нь 2020-2021 онд үйлдвэрлэл явуулаагүй;
●Импортын нөөц бүрдүүлээгүйгээс дотоодын зах зээлд материалын хомсдол бий болсон зэрэг шалтгаантай байна.
Монголын барилгын материал үйлдвэрлэгчдийн холбооноос Барилгын материалын гол 12 нэр төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, нөөцийн судалгааг 2021 оны 02 дугаар сарын 23 -ний байдлаар гаргасан ба энэ судалгаанаас үндсэн материалуудын нөөцийн талаарх мэдээллээс хүргэж байна.
Манай улсын хэмжээнд барилгын материалын 700 гаруй үйлдвэр байна. Үүнээс 300 гаруй цонх хаалганы үйлдвэр, бетон зуурмаг-146, элс хайрга-100, бетон эдлэл-30, керамик-89, дулаан тусгаарлах материал-61 үйлдвэр ажиллаж байна.
Цемент: 2021 оны 02 дугаар сарын 23 -нйи байдлаар цементийн үйлдвэрүүд дээр байгаа бэлэн цементийн нөөц 90 орчим мян.тонн ба клинкерийн нөөц 166 мян.тонн буюу цементэд шилжүүлбэл -177 мянга, бэлэн цементтэй нийлээд 267 мян. тонн нөөцтэй байна. Мак цемент 2-р сарын 01 -нээс зуухаа галлаж 35,0 тонн клинкер үйдвэрлэсэн. Хөтөлийн цементийн үйлдвэр нөөц клинкерээсээ 14,0 мян. тонныг тээрэмдэж силосоо дүүргэсэн. 2021 онд үйлдвэрүүд 2260,0 мян тонн цемент үйлдвэрлэхээр төлөвлөж байгаа нь өнгөрсөн жилээс 760,0 мян. тонноор илүү байна.
Арматур: Импортлогч 4-5 томоохон компаниудад нийлбэр дүнгээр 24 орчим мянган тонн нөөцтэй байгаа болон дотоодын жижиг 10 гаруй үйлдвэрлэгчдээс Дарханы төмөрлөг ганцаараа ажиллан үлдэгдэл 10,0 тонн нөөцтэй байгаа нь импортын үлдэгдэлтэй нийлээд 34.0 мян. тн байна. Энэ нь барилга угсралын ажлын 1,3 сарын хэрэглээ юм. Жилдээ 250,0 мянга орчим тонн импортоор нийлүүлж дотоодын хэрэгцээг хангана.
Хөнгөн бетон блок: 10 гаруй үйлдвэр ажиллаж байгаагаас зөвхөн “МАК евроблок”-ын үйлдвэр 10.мян шоо метр гулдмайн нөөцтэй байгаа нь хангалтгүй. Бусад 10 гаруй үйлдвэрүүд нэмэгдэн тасралтгүй 3 ээлжээр ажиллаж байж дотоодын эрэлт хэрэгцээг хангах бүрэн боломжтой.
Бетон зуурмаг: 100 гаруй тусгай зөвшөөрөлтэй үйлдвэрүүд улсын хэмжээнд ажиллаж байгаа бөгөөд Цементийн нөөц ажил эхлэх эхний сард хүрэлцээтэй, дүүргэгчийн 7-14 хоногийн нөөц үйлдвэр дээрээ байгаа тул бетон зуурмагаар тасралтгүй хангах боломжтой.
Барилгын дулаалгын материал: Базальт хөвөнгийн нэг үйлдвэр тасралтгүй ажиллаж 1,5 мян тонн буюу 7 хоногийн байнгын нөөцтэйгээр тасралтгүй 3 ээлжээр ажиллаж дотоодын эрэлт хэрэгцээний 25-30 хувийг хангах боломжтой. Импортоор ижил төрлийн хөвөн 2,5 мян тонн нийлүүлэгдэж байж дотоодын хэрэглээг хангана. Хөөсөнцөр дулаалгын хавтангийн 10 гаруй үйлдвэр ажиллаж дотоодын хэрэгцээг бүрэн хангаж байгаа 4-5 үйлдвэр дээр 8,5 мянган тонн нөөц байгаа нь захиалгын эхний сарыг хангах нөөц байна. Нэг ээлжээр ажиллаж дотоодын эрэлт хэрэгцээг бүрэн хангах боломжтой байна.
Барилгын материалын үнийн өсөлтийн шалтгаан, үйлдвэрлэгч нарт тохиолдож байгаа хүндрэл бэрхшээл, цаашид авах арга хэмжээний талаар салбарын яамны мэргэжилтэн, үйлдвэрлэгч, борлуулагч нарын төлөөллөөс авсан тодруулгыг хүргэж байна.
БХБЯ-ны ББМҮБХЗГ-ын Барилгын материалын үйлдвэрлэлийн хэлтсийн дарга Д.Батзориг1. Барилгын зарим материалын үнэ өсөхөд нөлөөлсөн гол шалтгаанууд юу байв?
Коронавируст халдвар /Ковид-19/-ын цар тахлын дараах эдийн засгийн өсөлтөөс шалтгаалан бүтээн байгуулалтын ажлууд идэвхжиж байгаатай холбогдуулан барилгын зарим нэр төрлийн материалын түүхий эдийн үнэ огцом өсөөд байна. Тухайлбал арматурын гол түүхий эд болох төмрийн хүдэр, коксжих нүүрсний үнийн савалгаа үүсч, арматурын Монгол Улсад худалдаалагдах үнэ огцом нэмэгдсээр байна.
Мөн долларын ханш өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 67 доллараар юанийн ханш өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 44-р нэмэгдсэн, мөн хөл хорионы улмаас хил хаагдсантай холбогдуулан Эрээн, Замын-Үүд хоорондох тээврийн үнийн өсөлт, бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн түүхий эд тасалдах зэрэг олон хүчин зүйлүүд нөлөөлж байна.
Барилгын гол нэр төрлийн материал болох арматурын хувьд олон улсын зах зээл дээрх нэг тонн арматурын үнэ 2020 оны 10 дугаар сарын 30-ны өдрийн байдлаар 445.5 ам.доллар байсан бол 2021 оны 04 дүгээр сарын 14-ний өдрийн байдлаар 636 ам.долларт хүрч 40 орчим хувиар өссөн дүнтэй байна.
Мөн металл хийц эдлэл болох двухтавр, швеллер, квадрат, булан төмөр зэрэг бүтээгдэхүүний үнэ төмрийн хүдэр, коксжих нүүрсний үнийн савалгаанаас болж дэлхийн зах зээл дээр мөн өсөлттэй байна.
Бетон эдлэл болох /хучилтын нүхт хавтан, ялуу, зоорийн ханын гулдмай/-н үнийн өсөлт харьцангуй тогтвортой байна.
Мөн бетон бүтээгдэхүүн болох бетон зуурмагийн борлуулагдаж буй үнэ 2020 оны 12 дугаар сарын байдлаар /М250-М400 марк/ 172,500-202,500 төгрөг байсан бол өнөөдрийн байдлаар 167,273- 194,697 төгрөг болж буурсан дүнтэй харагдаж байна.
Цементийн хувьд OPC 42.5 /ууттай/ 1 тн цемент 2020 оны 12 дугаар сарын байдлаар үйлдвэрүүдийн дундаж үнэ 179,420 төгрөг байсан бол 2021 оны 4 дүгээр сарын байдлаар 183,955 төгрөг буюу 4500 орчим мян/тн-р нэмэгдсэн байгаа ч бүтээгдэхүүний нөөцийн хувьд хангалттай, дотоодод үнэ нэмэгдэхээргүй байна.
Дүүргэлтийн материал болох тоосго, автоклавын хөнгөн бетоны хувьд өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад үнийн өсөлтгүй байна.
Хуурай хольц болох хөөсөнцөрийн цавуу нь 8500₮ байсан бол 8800₮ болж нэмэгдсэн, цагаан замаска нь 2020 оны 12 дугаар сард 6600₮ байсан бол 2021 оны 4 дүгээр сарын байдлаар 6250₮, плитаны цавуу нь 8500₮ байсан бол 8125₮ төгрөг болж буурсан үзүүлэлттэй байна.
Модон материал болох брус 2020 оны 12 дугаар сарын байдлаар 40,000₮ байсан бол 2021 оны 4 дүгээр сарын байдлаар 51500₮ болж өссөн, Палк 48,000₮ байсан бол 71,250₮ болж, Банз 430,000₮ байсан бол 537,500₮ төгрөг байна.
Дулаалгын материалын болох хөөсөн полистрол EPS хавтан (24-25 кг/м3) 2020 оны 12 дугаар сард 128.850₮ байсан бол 2021 оны 4 дүгээр сарын байдлаар 134.409₮ болж өссөн дүнтэй харагдаж байна.
2. Материалын үнэ өсөх нь орон сууцын мкв-ийн үнэ өсөх шалтгаан болж байна уу?
Барилга угсралтын ажлын төсөвт өртгийн 45 орчим хувийг барилгын материалын зардал эзэлж байна. Материалын үнийн өсөлт нь тухайн төсөлд ямар материал хэрэглэж байгаагаас шалтгаалан тодорхой хэмжээгээр нөлөөлж байна. Гэхдээ материалын үнийн өсөлт тасралтгүй өсөөд байдаггүй бөгөөд судалгаанаас харахад огцом буух үзүүлэлтүүд бас байдаг. Зарим төсөл хэрэгжүүлж буй байгууллагууд тодорхой хэмжээний материалын өсөлтийг далимдуулан орон сууцны борлуулалтын үнийг хэт их өсгөх хандлага бас ажиглагдаж байна.
3. Энэ тал дээр салбарын яамын зүгээс ямар арга хэмжээ авч, ямар ажлуудыг зохион байгуулж байна вэ?
БХБС-ын 2021 оны 11 дүгээр тушаалаар байгуулагдсан “Дэлхий нийтэд тархаад буй Коронавируст халдвар /ковид-19/-ын цар тахлаас шалтгаалан барилгын салбарт тулгамдаж буй асуудлуудыг шуурхай шийдвэрлэх үүрэг бүхий ажлын хэсэг” байгуулан ажиллаж байна. Тус ажлын хэсэг нь өнөөдрийн байдлаар 7 удаагийн өргөтгөсөн хурал зохион байгуулж, холбогдох төлөвлөгөөг гарган ажиллаж байна. Өнгөрсөн 12 дугаар сараас эхлэн барилгын материалын гол нэр төрлийн материалуудын үнэ, дотоод нөөц, ханган нийлүүлэлтийн талаар тогтмол судалгааг хийж байгаа бөгөөд цаашлаад олон нийтэд энэхүү судалгааг нээлттэй байлгах чиглэлээр ажиллаж байна.
Зах зээл дээрх үнийн огцом өсөлт бий болж байгаа ган туйвангийн үнийн өсөлтийн асуудлаар 2 сарын өмнөөс эхэлж тооцоо судалгааг гарган Засгийн газрын хуралд танилцуулан холбогдох арга хэмжээний талаарх саналуудаа танилцуулсан.
Барилгын үйлдвэрлэлд хэрэглэх Барилгын материалын ханган нийлүүлэлтийг чиглэлээр Засгийн газрын үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөний 3.7.13-д “Барилгын үйлдвэрлэлд хэрэглэгдэх цемент, арматур, хавтгай шил зэрэг үндсэн нэр төрлийн материалыг эх орны эрдэс, түүхий эдээр дотооддоо үйлдвэрлэх замаар импортыг бууруулах бодлогыг хэрэгжүүлнэ.” гэж, мөн Монгол Улсын Засгийн газрын 2019 оны 70 дугаар тогтоолоор баталсан “Төрөөс барилгын салбарын талаар баримтлах бодлого” /2019-2029/-ын хүрээнд Барилга, хот байгуулалтын сайдын мөн оны 67 дугаар тушаалаар баталсан “Төрөөс барилгын салбарын талаар баримтлах бодлогыг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө”-ний 5.1-д “Барилгын материалын үйлдвэрлэлийн жилийн дундаж өсөлтийг нэмэгдүүлж, үндсэн нэр төрлийн материалаар дотоодын хэрэгцээг хангах” гэж тус тус заасны дагуу зорилтуудыг тавин ажиллаж байна.
Мөн Засгийн газрын 2021 оны 42 дугаар тогтоолын хавсралтаар батлагдсан “Эрүүл мэндээ хамгаалж, эдийн засгаа сэргээх 10 (арван) их наядын цогц төлөвлөгөө”-ний 2.18-д “Барилгын материал, түүхий эд, газар тариалангийн тоног төхөөрөмжийн улс хоорондын тээвэр зохицуулалтыг халдвар хамгааллын дэглэм дор шуурхай зохион байгуулах”, Хэрэгжүүлэх арга хэмжээ: /Шаталсан түвшин хамаарахгүй/ Барилгын салбарын хэвийн үйл ажиллагааг дэмжин, тус салбарын ажилтан, албан хаагчдын орлого, цаашлаад эдийн засгийн эргэлтийг сайжруулна.” гэсэн заалтыг тусгуулан хэрэгжилтийг хангуулахаар ажиллаж байна.
Дээр дурдсан ажлын хэсгийн хүрээнд үйлдвэрлэгч, ханган нийлүүлэгч аж ахуйн нэгж, байгууллагуудтайгаа илүү ойр ажиллаж, тулгамдаж буй асуудлуудыг түргэн шуурхай шийдвэрлэн ажиллаж байна.
Өнгөрсөн жил бид цементийн хомстолд орж зах зээл дээрх 1 тн цементийн үнэ 320,000 төгрөг хүрч байсныг санаж байгаа байх, харин өнөөдрийн байдлаар дотоодын үйлдвэрлэгч нартайгаа хамтран холбогдох арга хэмжээг авч хэрэгжүүлсэний үндсэн дээр үйлдвэр дээрх 1 тн цементийн үнэ 183,955 төгрөгөөр, үйлдвэрлэгч нарын борлуулалтын цэгүүд дээрх 213,000 төгрөгөөр борлуулагдаж байна.
Цаашид дотоодын үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлж импортлогч орноос үйлдвэрлэгч болон барилгын материалын экспортлогч орон болох томоохон зорилтуудыг хэрэгжүүлэх шаардлага байна гэж харж байна.
Мөн дээрх асуудлуудын хүрээнд материалын чанар аюулгүй байдлыг хангуулах, норм дүрэм стандартыг мөрдүүлэх, хяналт шалгалтыг тогтмолжуулах цаашлаад Замын-үүд хилийн боомтод “Барилгын материалын сорилт шинжилгээний түргэвчилсэн лаборатори” байгуулах ажлыг эрчимжтэй хэрэгжүүлж байна.
“Пирамид Индастри” ХХК Санхүү хариуцсан захирал Д.Рэгзэдмаа1.Хөөсөнцрийн үнэ өсөлтөд нөлөөлсөн үндсэн шалтгаанууд?
Ковид 19 цар тахлын улмаас манай орны төдийгүй олон улс орны хил хаагдаж бараа материалын татан авалтууд удааширч байна. Үүнээс үүдэлтэй тээврийн үнэ өнгөрөгч онтой харьцуулахад маш их нэмэгдсэн. Энэ нь түүхий эдийн үнэ нэмэгдэхэд асар ихээр нөлөөлж байна. Түүхий эдийн үнэ, тээврийн зардал нэмэгдсэнээс хөөсөнцөр хавтангийн үнэ төдий хэмжээнд нэмэгдэж байна
2.Үйлдвэрлэгч, борлуулагч нарт учирч байгаа хүндрэл бэрхшээлүүд, авах арга хэмжээ?
Эдийн засгийн хямрал, хил гаалийн тогтвортой бус байдал, тээвэрлэлтийн саатал, хоригуудаас шалтгаалан түүхий эд оруулж ирэх, тогтвортой үйлдвэрлэл явуулахад үйлдвэрлэгч нарт маш их хүндрэл учруулж байна. Мөн хөл хорио ч үүнд маш их нөлөөлж байна. Ялангуяа барилга бүтээн байгуулалтын ажил ид эхлэж буй энэ цагт үйлдвэрлэл, борлуулалт явуулахад олон хүндрэл гарсаар байна. Жишээ нь: Олон улсын зах зээл дээр түүхий эдийн үнийн хэт өсөлтөөс үүдэлтэй үнийн тогтворгүй байдал үүсэж үнээ тогтвортой барихад хүндрэл учирч байна. Цаашлаад тээвэрлэлт, хил гаалийн саатлаас үүдэж тогтвортой үйлдвэрлэл явуулах зэрэг олон асуудлууд үйллвэрлэгчдийн өмнө тулгарсаар байна.
3.Хөөсөнцрийн үнэ өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс хэдэн хувиар өссөн байна вэ? Энэ нь ямар сөрөг нөлөөллийг бий болгож байна?
Яг өнөөдрийн байдлаар дотоодод хөөсөнцөр хавтангийн үнэ өнгөрсөн жилийн мөн үетэй харьцуулахад 20% өссөн байна. Зарим орноос татаж буй түүхий эдийн ханш он гарснаас хойш үүнээс ч илүү хувиар өсөж маш их хэлбэлзсэн. Үнийн өсөлт зөвхөн хөөсөнцөр хавтан бус барилгын ихэнх материалд нөлөөлсөн. Энэ нь борлуулалтад сөргөөр нөлөөлөхөөс гадна зах зээлд үйл ажиллагаагаа явуулж буй олон жижиг дунд үйлдвэрлэгч, импортлогчид нарт үйл ажиллагаагаа хэвийн явуулахад сөргөөр нөлөөлж байна.
4.Цаашид үнэ өсөлтийн хандлага ямар байх төлөвтэй байна вэ? Ямар арга хэмжээ авбал зохих вэ?
6-р сараас үнэ харьцангуй тогтворжиж хэвийн байдалд орох болов уу гэж найдаж, харж байна. Өвчлөл улам их нэмэгдэж байгаа энэ хүнд цагт хэдийгээр хөл хорио үр дүнтэй алхам ч гэсэн барилга бүтээн байгуулалтын салбар бол богино хугацаанд явагддаг иймд энэ салбарт тухайлсан бодлого зохицуулалт хэрэгтэй байна. Нөгөөтэйгүүр хил гааль дээрх бараа эргэлтийн сааталыг багасгах тал дээр анхаарч ажиллах нь үнийн хэт өсөлтөд эерэг нөлөө үзүүлэх болов уу.
“Түшиг Даян Оргил” ХХК Технологич инженер С.Дашдулам1.Бетон хийц эдлэлийн үнэ өсөлтийн шалтгаан нь юу байв? Арматур төмрийн үнэ өссөн нь хийц эдлэлийн үнэ өсөхөд нөлөөлсөн үү?
2020 оны 4-р сараас эхлээд цементийн хомсдол үүсэж үнэ нь 2-3 дахин нэмэгдсэн. Бетон хийц эдлэл гэдэгт цемент хамгийн чухал түүхий эд болдог. Энэ үнийн өсөлтөөс болоод өнгөрсөн оны 7-р сараас үйлдвэрүүд тодорхой хэмжээнд үнээ нэмсэн. Гэхдээ үнэ буцаж буурсан ч хуучин байсан үнийн дүндээ очоогүй тул үйлдвэрлэгч байгууллагууд үнэ нэмэхээс өөр аргагүйд хүрсэн. Он гарсаар ч цементийн үнэ буугаагүйн дээр арматурын үнэ огцом өссөн. 2020 оны 11 сард 1тн-ыг 1,750,000 мянган төгрөгөөр авдаг байсан бол одоо 2,300,000 мянган төгрөг болтлоо өсөөд, яалт ч үгүй төмөр бетон хийцлэлд арматур их хэмжээгээр ордог тул үнэ нэмсэн. Үнийн өсөлт нь түүхий эд, материалын үнэ нэмсэнтэй шууд холбоотой. Төмрийн үнэ цаашдаа 2,600,000 мянган төгрөг өснө гэсэн судалгаа байна.
2.Түүхий эд материалын олдоц ямар байна?
Барилгын түүхий эд материалын олдоц өнгөрсөн үеийн мөн үеийнхтэй харьцуулахад одоогийн нөхцөл байдал сайн гэж хэлж болно. Харин барилга бүтээн байгуулалтын ажил явагдаад эхлэх буюу 6,7,8,9 саруудад цементийн хосмтол үүсдэг бол бусад материалиуд түүхий эдийн олдоц харьцангуй хэвийн байдаг. Өмнөх оны мөн үеийнхтэй харьцуулахад үнийн өсөлт 30-35 хувийн өсөлттэй байна.
3.Цаашид үнийг тогтвортой байлгахын тулд ямар арга хэмжээ авбал зохистой вэ?
Цаашид үнийн өсөлтийг тогвтортой байлгахын тулд арматур, цемент, хайрга гэх мэт барилгын түүхий эдийн үнэ өсөхгүй тогтвортой байвал л бетон хийц эдлэлийн үнэ тогтворжино. Ядаж гол түүхий эд болох арматур, цеменийн үнийг өсгөхгүй байхад анхаарах хэрэгтэй. Энэ 2 бүтээгдэхүүн нь үнийн дүнгээрээ хамгийн өндөр байдаг тул бусад материалуудын үнэ дагаж өсөх хандлагатай байдаг.
“Хялганат” модны захын борлуулагч Б.Эрдэнэцэнгэл: Модон материалын үнэ өнгөрсөн оны мөн үеэс 50-60% өссөн үзүүлэлттэй байна. Үүнд юу нөлөөлсөн бэ?
Энэ жилийн хувьд цар тахлаас болж олон удаагийн хөл хорио тогтоож, тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг хорьсноор тээвэрлэлтийн асуудал хүндэрч, татан авалт багасч, модон материалын нөөц багассан ба зах худалдааны төвүүд хаагдсанаас үүдэлтэй модон материалын үнэ өссөн. Модон материалын зөвшөөрөл авах нь шат дамжлага ихтэй, бичиг цаас их бүрдүүлдэг ажил ба зөвшөөрлийн тоо цөөрсөнтэй ч холбоотой. Мөн манай улсын модны нөөц багасч байгаатай холбоотой модны зөвшөөрөл багасч байгаа
Цаашид ямар хандлагатай байна?
Модны үнэ нэг хэсэгтээ буурахгүй байх талтай. Намраас тээвэрлэлт тогтворжиж, нийлүүлэлт сайжирвал үнэ бага хэмжээгээр буурах боломжтой.
Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд barilga.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. Манай сайт ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын эрх ашгийг хүндэтгэн үзнэ үү.