Архитектур нь статик байх ёстой юу? Кинетик барилга байгууламжийн боломжууд
Олон архитекторууд статик буюу хөдөлгөөнгүй барилгын хэлбэр, өнгө, фасад элементүүдийг хувирган хөдөлгөөнтэй мэдрэмжийг бий болгох аргыг бүтээлдээ ашигласан байдаг. Сантьяго Калатрава, Жан Нувель, Фрэнк Гери нар бол Plastic art-ын бүтээлд тусгах стратегиар архитектурын хөдөлгөөнгүй бүтцэд динамик нөлөө үзүүлж чадсан цөөн хэдэн мастерууд юм. Гэхдээ үүнээс бусад тохиолдолд архитекторууд бүтээлд өвөрмөц гоо зүй, функцид авчрах физик кинетик бүтцийг сонгох болжээ. Энэ нийтлэлдээ аль хэдийн баригдан хүн бүхний хэрэглээнд нийцэн энгийн бүтээл болсон кинетик байгууламжийг хүргэе.
Динамик элементүүд нь жижиг хэсгүүд эсвэл бүр том хэсгүүдийн хөдөлгөөнөөр бүтээцэд орон зайн өөрчлөлтийг өгдөг. Ихэнх тохиолдолд кинетик архитектурын талаар ярихад цонхны/нарны хаалт санаанд орж магадгүй юм. Жишээлбэл, 1987 онд Жан Нувель Арабын олон улсын институтын урд талын нүүрэн талд 240 гэрэлд мэдрэмтгий, камертай төстэй 27000 диафрагмаар дамжуулан барилгад орох гэрлийн хэмжээг зохицуулдаг самбар байрлуулж байсан. Нэгэн зэрэг аналог болон өндөр хөгжилтэй технологи ашигласан уг фасад нь Арабын хээ, Машрабия гэсэн утгатай бөгөөд энэ нь зөвхөн анхаарал татаад зогсохгүй соёлын ач холбогдлыг хадгалсан.
Динамик фасадуудаас гадна бусад кинетик архитектур нь хөдөлгөөн, өөрчлөлтийг шинэ түвшинд аваачдаг. Энэ жишээнээс гадна том хэмжээний спорт эсвэл арга хэмжээний талбайд эвхэгддэг дээвэр ашиглах нь элбэг байдаг. Жишээлбэл, Атланта хотын Мерседес Бенз цэнгэлдэх хүрээлэнгийн “360 Архитектур”-ын (одоо НОК-ийн нэг хэсэг) зохион бүтээсэн дээвэр нь камерын линзийг онгойлгох механизмаас санаа аван, ETFE (этилен тетрафторэтилен) -ээр бүрсэн найман ширхэг “дэлбээ” -г цэнгэлдэхийн дээвэр дээрх зам дагуу гулсаж, төв хэсэг нь нээгдэдгээрээ онцлог шийдлийг 2017 онд ашиглалтанд оруулсан.
Нью-Йоркт орон нутгийн оффис Diller Scofidio + Renfro High Line паркийн хажууд The Shhed Art Center-ийг хөдөлгөөнт фасадыгөмнөх төслийн адил ETFE бүрхүүлээр бүтээжээ. Энэхүү барилга нь томоохон хэмжээний тоглолт, инсталляц, арга хэмжээ зохион байгуулахад зориулагдсан бэлгэдлийн орон зай болгон шийдсэн.
Үүнээс гадна бидэнд хамгийн ойр жишээ гэвэл Хөх хотод монгол гэрийн загвараас сэдэвлэн Яс гэр буюу хөдөлгөөнт гэрийг эмнэлэгийн болон тусгаарлалтын зорилгоор төлөвлөн ашиглалтанд оруулжээ. Энэ нь монгол гэрийн дугуй хэлбэрийг 2 хэсэгт хуваан шаардлагатай тохиолдолд 2 хэсгийг холбож буй ханыг сунгах, салгах, нэмэж болохоор шийдсэн эмнэлэгийн янз бүрийн нөхцөлд цаг алдалгүй авч болох арга хэмжээнд зохицсон динамик шийдэл болсон байна.
“Яс гэрийн тав тухыг хангахын тулд хөнгөн метал хийц, мембран ашиглан ачааллыг хөнгөвчлөх зорилгоор мотор дугуй хийж, мөн хаалга болгон нээгдэж болох ханаар орон зайг уян хатан ашиглаж болох боломжтой болгосон” Архитектор Гэр Ателье
Spy Glass- далайн эргийн жижигхэн байшин бөгөөд Их Британийн эргийн шугамын бэлгэдэл болсон үзүүлэх байгууламж барихыг зорин энэхүү төслийг санаачилжээ. Газар доор эргэлтийн тавцан дээр суурилуулсан бүхээгний “панорамик цонх” -ыг уламжлалт дуран шиг 180 градусын өнцгөөр эргүүлж нар, тэнгэрийн хаяа, далай чанд, Ийстборний зогсоолыг харан өдөр тутмын амьдралыг тамшаалах гайхалтай биш гэж үү.
Мөн Английн Feilden Clegg Bradley Studios үүнтэй ижил үзэл баримтлалыг ашиглан Observatory нь хувьсах, уран зургийн студи, бүтээлээ танилцуулах, олон нийттэй уулзах орон зай болох,Workshop гэсэн хоёр эргэлддэг модон байгууламжийг барьсан. Зураач эсвэл зочид нь өөрсдийн хүссэн зүг рүү байшингаа харуулах боломжтой бөгөөд эргийн ойролцоо байнга тааралдах харуулын байртай адил модон бүтээцээр хийсэн байна.
Хавьер Корвалан, Лабораторио де Аркитектура нарын хамтран бүтээсэн Кажа Обскура төсөлд байшин нь хоёр өөр хэсгээс бүрдэнэ. Доод хэсэг нь чулуу, хөрсөөр барьсан хүн амьдрах боломжтой суурийн байгууламж.Дээд талд нь кантейнэр шиг хөнгөн метал, бараг хаалттай хайрцаг байх ба үзэгдэх орчин, салхинд саад учруулахгүйгээр 25 градус хүртэл эргэлддэг.
Бүр бага масштабаар авч үзвэл энэхүү бичил номын сангийн эд ангиудын хөдөлгөөн нь ашиглалтыг хөнгөвчлөхөд тусалдаг. Atelier Kastelic Buffey-ийн Story Pod дээр өдрийн цагаар гол фасадын хоёр хана номын хавтас шиг онгойж дотогшоо хүмүүсийг угтаж авах эсвэл үүдэнд нь цугларахаар нээгддэ . Шөнөдөө хаалга түгжигдэх үед нарны зайгаар ажилладаг LED гэрлүүд нь дэнлүү шиг гэрэлтэж, тухайн газрын шөнийн амьдралд таатай гэрэлтүүлэг өгдөг.
Орчин үед нэмэгдэж буй кинетик элементүүд нь барилгуудыг байгалийн элементүүдтэй илүү уялдуулж, уян хатан чанарыг дээшлүүлж, ирээдүйн амьдралын хэв маяг, архитектурын хүлээлтийг хангаж чаддаг. Мэдээжийн хэрэг, хөдөлгөөнт элементийг барилга байгууламжид нэмэх нь өртөг нэмэгдэхэд хүргэдэг ч эдгээр нь барилга байгууламжид илүү их ач холбогдол өгч, ашиглах шинэ боломж, илүү тохь тухтай байдлыг бий болгодог.
Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд barilga.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. Манай сайт ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын эрх ашгийг хүндэтгэн үзнэ үү.