Борлуулалт хийдэг компанийн удирдлагын гол анхаарал хандуулдаг чухал хэсэг нь өөрийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний давуу тал, ялгарах шинжийг зах зээлд таниулах, хоногшуулах зорилго бүхий маркетингийн бодлого, төлөвлөлт байдаг. Маркетингийн төлөвлөлтийн хүрээнд компанийн үйл ажиллагаагаа зорилго, зорилт, стратегиа тодорхойлон төлөвлөгөөнөөр дамжин зорилтот зах зээлд маркетингийн үйл ажиллагаа болон хэрэгждэг.

Орчин цагт маркетинг гэдэг сурталчилгаа явуулж бараа зарах ажил биш болсон бөгөөд хэрэглэгчийг ойлгож тэдэнд үнэ цэнийг бий болгож чадах брэндийг хоногшуулах болсон.

Томоохон компаниудын хувьд маркетингийн алба, маркетингийн ажилтантай бизнесийн болон стратеги төлөвлөгөөгөө гарган, зах зээлийн судалгаа шинжилгээ, төсөв төлөвлөгөөний дагуу үйл ажиллагаа явуулдаг. Харин жижиг дунд компаниудын дийлэнх нь маркетингийн менежергүй байдаг бөгөөд удирдлага нь эсвэл борлуулалтын ажилтан нь маркетингийн асуудлаа хариуцдаг тул маркетингийн нарийвчилсан төлөвлөгөө, төсөвгүй, хэрэгтэй гэж үзсэн үедээ зар сурталчилгаа явуулдаг. Зарим компаниуд бартерийн санал тавьсан хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр оновчгүй сурталчилгаа явуулж мөнгөө салхинд хийсгэх нь бий.

Барилгын материал нь өдөр тутам хэрэглэдэг хүнс, өргөн хэрэглээний бараа шиг идэвхжүүлэлт хийнгүүт борлуулалт өсдөггүй, том зах зээлийн брэндүүд шиг маркетинг хийх нь зохимжгүй, тухайн материал хэрэгтэй болсон тэр үед мэдээлэл авч хоногшсон материалыг сонгон худалдан авдаг онцлогтой.

Ихэнх компаниудын хувьд том төслийн ханган нийлүүлэлт хийхээрээ борлуулалтдаа сэтгэл ханаж, маркетингаа орхигдуулснаас төсөл дуусахад борлуулалт зах зээлээс мартагдаж, борлуулалт нь огцом буурч хүнд байдалд орсон жишээ олон.

Байгууллага урт хугацаанд тогтвортой ажиллах, найдвартай борлуулалттай байхын тулд  зорилтот зах зээлдээ тогтмол давтамжтай хоногшуулах маркетингийг хийснээр илүү үр дүнтэй байдаг.  

Барилгын салбарын маркетинг, зах зээл зорилтот хэрэглэгчид нь бусад салбараас эрс ялгаатай, хүргэх суваг үйл ажиллагаа нь ч өөр байдаг. Жижиг дунд компанийн хувьд одоо цагт урт хугацааны судалгаа шинжилгээ, төлөвлөгөө гаргахаас илүү тухайн үеийн нөхцөл байдалдаа тохируулан зорилгодоо чиглэсэн маркетингийн төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэн ажиллах нь цаг, зардал хэмнэх болжээ.

Хэрэглэгчид цахим төхөөрөмж, интернетээр бүрэн хангагдсан, бүтээгдэхүүн үйлчилгээг цахимаар хайх, сошиал медиа болон платформ хэрэглээ өндөр болсон энэ үед маркетингийн үйл ажиллагаа, процессыг цахимжуулсанаар үр дүн өндөр болж байна.

Барилгын материалын үйлдвэрлэл, худалдаа эрхлэгч жижиг дунд компаниуддаа зориулан барилгын зах зээлд хэрхэн маркетинг хийх талаар анхан шатны дараах 9 зөвлөмжийг хүргэж байна.

1.   Зорилго

Алсын хараа, зорилго гэж гаргачхаад байгууллагын ажилтан, удирдлага нь ч мэддэггүй байх тохиолдол элбэг байдаг. Иймд товч тодорхой маркетингийн зорилгоо тодорхойлох хэрэгтэй. Компанийн брэнд, бүтээгдэхүүний мэдээллээ зорилтот хэрэглэгчдэд хүргэж хоногшуулах гэж ч болно.

2.    Зорилт

Зорилт нь хэмжигдэхүйц, хүрэхүйц байвал дүгнэхэд амар байх болно. Жишээлбэл, Борлуулалтын орлогыг 50 хувиар нэмэгдүүлэх, бүтээгдэхүүн үйлчилгээний бүрэн мэдээллийг салбарын 10000 хүнд хүргэх гэх мэтээр компанийн онцлог, маркетингийн цар хүрээнээс хамаарч зорилго, зорилтоо тодорхойлно.

 3.   Зах зээл

Монгол улсын эдийн засгийн өсөлтийн нөлөөгөөр бүтээн байгуулалтын ажлууд нэмэгдэж сүүлийн 10 жилд нийт барилга угсралт их засварын ажлын хэмжээ 10 дахин өсч 4.7 их төгрөгт хүрснээр  энэ салбар дахь бизнес эрхлэгчдийн тоо, өрсөлдөөн улам нэмэгдэж байна.

Барилгын төсөвт өртгийн 40 гаруй хувийг барилгын материал эзэлдэг гэхээр энэ зах зээл нилээд том юм. Гэвч ихэнх барилгын материал БНХАУ-аас Замын-Үүд боомтоор гаальтай машинаар гаальд мэдүүлэхгүй орж ирдэг учир гаалийн статистик мэдээлэл бодит бус гарна.

Монгол улсад барилга салбарт тусгай зөвшөөрөлтэй үйл ажиллагаа явуулж байгаа барилга угсралтын 5200 гаруй, зураг төслийн 730, барилгын материалын үйлдвэрлэлийн 750, нийтийн аж ахуйн 150 ААН бүртгэлтэй үйл ажиллагаа явуулж байна.

Түүнчлэн Улаанбаатар хотод нийт орон сууцны 506 төсөл хэрэгжиж байгаа бөгөөд үүнээс 379 төслийн 64728 айлын орон сууцны, 127 төслийн 3608 айлын амины орон сууц, хаусны төсөл хэрэгжиж байна.

Борлуулж буй бүтээгдэхүүний зах зээлийн багтаамж, нийлүүлэгчдийн зах зээлд эзэлж буй хэмжээ зэргийг гаргаж өөрийн эзлэх байр суурийг тодорхойлохыг хичээгээрэй.

Барилгын материал нь эрх зүйн зохицуулалттай байдаг тул салбарын хууль, норм дүрэм, стандарт болон төрөөс барилгын салбарын талаар баримтлах бодлого, төлөвлөгөө зэрэг бодлогын бичиг баримтуудтай танилцаж өөрийн бүтээгдэхүүн, үйл ажиллагааны тухай хэрхэн тусгагдсан мэдээллийг үзэж судлах хэрэгтэй.

 4.   Зорилтот худалдан авагч

Барилгын салбарт нийтдээ 95 гаруй мянган хүн ажиллаж байгаа бөгөөд 32 мянга нь инженер техникийн ажилтан байна. Үүнээс томоохон  худалдан авах шийдвэр гаргадаг нь ҮХХ-ийн төсөл хэрэгжүүлэгчид, барилгын гүйцэтгэгчид, зураг төсөл зохиогчид ба багахан хэсгийг хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчид эзэлдэг.

Идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж байгаа салбарын компаниудын шийдвэр гаргах удирдах ажилтнуудын дундаж нас 32-45 насныхан байна. Томоохон олон жил болсон барилгын компаниудын дийлэнх үүсгэн байгуулагчид нь эрх мэдлээ хүүхдүүддээ шилжүүлж бизнесээ залгамжлуулах болжээ.

Худалдан авах шийдвэр гаргагч бол жирийн иргэд биш мэргэжлийн хүмүүс байдаг гэдгийг маш сайн санах хэрэгтэй. Хүн амьдралдаа олон байшин барьдаггүй, байшин барихдаа авах материалаа барилга барих мэргэжлийн хүнээр сонгуулж авдаг тул хэзээ нэгэн цагт байшин барих хүнд мэдээлэл хүргэх нь төдийлөн оновчтой биш юм.

Зах зээл дээр өрсөлдөгчид цөөн маркетингийн идэвх сул байсан өмнөх үед үйлчлүүлэгч зөвхөн худалдаа хийх үедээ ханддаг байсан бол орчин үед байгууллага байнгын харилцагчдаа хадгалан үлдэх, үйлчлүүлэгчдэдээ өөрийн брэндийг байнга сануулж байх хэрэгтэй болсон. Ингэж өөрсдийнхөө байгааг байнга сануулж байж үйлчлүүлэгчдийг дахин худалдан авалт хийлгэх, шинэ хэрэглэгчдийг татах нөхцөл бүрдэнэ.

 5.   Стратеги

Барилгын материал нь мэдрэмжгүй бүтээгдэхүүн тул байгууллагад чиглэсэн зорилтот хэрэглэгчид рүү төвлөрч, зөв сувгаар, тодорхой давтамжтайгаар хоногшуулах стратегийг баримтлах нь оновчтой байдаг.

Сантехникийн хоолой, тоосго, паркет, цахилгааны утас кабель жирийн хүнд байтугай салбарын хүнд ч байнга хэрэглэх зүйл биш бөгөөд барилгын төслийн тухайн үе шатанд хэрэгтэй материалын жагсаалт гаргахад санаанд нь орж ирдэг байх нь чухал ба тэр үед хэрэгтэй болсон материалаа авч хэрэглэдэг.

Бүтээгдэхүүнээс гадна байгууллагын удирдлагаа салбартаа танигдуулах нь чухал байдаг бөгөөд барилгын салбартаа танил, мэддэг хүнээсээ худалдан авалт хийх хандлага элбэг бий.

Томоохон компаниудын хувьд өөрийн онцлогоос хамааран маркетингийн стратегиа нарийвчлан гаргах бол 5P-г агуулсан (Product, price, place, people, promotion) маркетингийн стратеги боловсруулж болно.

6.   Бэлтгэл

Маркетингийн төлөвлөгөө гаргахдаа багаараа ярилцаж SWOT шинжилгээ хийж, бэлтгэл ажлыг хангах нь чухал. Хэзээ ямар сувгаар, ямар мэдээлэл сурталчилгаа түгээх нарийвчилсан төлөвлөгөөг гаргаж, бүтээгдэхүүн бүрийн зураг, мэдээлэл, техникийн тодорхойлолт, хэрэглэх заавар зөвлөгөөг нэг бүрчлэн бэлтгэх хэрэгтэй. Байгууллага брэндбүүктэй байх нь  өөрийн өнгө төрхтэй сурталчилгаа контент хийхэд дөхөмтэй байх болно.

Импортын бүтээгдэхүүн нийлүүлэгч бол тухайн брэнд үйлдвэрлэгчийн бэлтгэсэн контент мэдээлэл, видео зэргийг орчуулсан байх хэрэгтэй. Олон төрлийн бүтээгдэхүүн борлуулдаг бол онцлох бүтээгдэхүүнүүдээ сонгон контент бэлтгэж сурталчилгаандаа ашиглаж болно.

Барилгын материал худалдан авагчдийн дийлэнх нь инженер техникийн ажилтнууд байдаг тул тэдэнд гоё зураг реклам сонин биш тухайн бүтээгдэхүүний үнэн зөв мэдээлэл, техникийн үзүүлэлт чухал байдаг гэдгийг санах хэрэгтэй.

Мэдээлэл сурталчилгаа түгээх сувгуудаа тодорхойлж, суваг тус бүрд зориулсан эх бэлтгэлийг хийх хэрэгтэй. Жишээлбэл, Сэтгүүлд гаргасан рекламын зургаа жижгэрүүлээд постер болгох, томруулаад анонсонд ашиглах зэргээр алдаа их гаргаснаар явуулсан маркетингийн идэвхжүүлэлт нь үр дүн багатай болдог. Эх бэлтгэл, контент бэлтгэхдээ мэргэжлийн маркетераас зөвлөгөө авахад илүүдэхгүй.

 7.   Суваг

Зорилтот худалдан авагчид, хэрэглэгчдийн салбарын мэдээлэл авдаг хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, томоохон арга хэмжээ, мэргэжлийн сошиал сүлжээ, сургалт семинараар дамжуулан мэдээлэл хүргэх нь оновчтой.  Барилгын материал барилгынхандаа л сонирхолтой болохоос жирийн иргэнд хүртээлгүй байдаг тул мэргэн бууч шиг зөв сувгаар зорилтот хэрэгчид рүүгээ мэдээлэл хүргэснээр маш их зардал мөнгө, цаг хугацааг хэмнэх болно.

Уламжлалт суваг

Цахим эринд хэрэглэгчид нүд ядраахгүй хэвлэмэл ном, сэтгүүлийг унших нь нэмэгдсэн тул сар тутмын салбарын сэтгүүлээр дамжуулан мэдээлэл сурталчилгаагаа хүргэснээр тухайн уншигчдад тод хоногшин үлддэг. Салбарын сэтгүүлд мэдээлэл байршуулна гэдэг компанийн болон байгууллагын удирдлагын нэр хүндийг өсгөж салбартаа илүү танигддаг. Сэтгүүлийг уншигчид хаядаггүй, дугаар бүрээр нь хадгалж хэрэгтэй үедээ гар дамжуулан уншдаг давуу талтай.

ТВ, сонины сурталчилгаа нь төлбөр зардал их бөгөөд зорилтот хэрэглэгчдэд төдийлөн хүрдэггүй сул талтай. FM радио хямдхан ч бас үр дүн бага байдаг.

Сошиал

Сошиал бол байх ёстой 1 талбар бөгөөд facebook page хуудсандаа бүтээгдэхүүнээ байршуулж, зөв бэлтгэсэн постер зурагтай зөвлөгөө мэдээлэл, контентийг байршуулах хэрэгтэй. Хайхад гарч ирээд, мессенжерээр асуухад шуурхай хариу өгөх нь чухал. Ажил ихтэй барилгынхан төдийлөн сошиал ухаад суугаад байдаггүй гэдгийг санах хэрэгтэй. Сошиал сувгаар мэдээлэл хүргэхдээ салбарын олон дагагчтай пейж, олон гишүүнтэй мэргэжлийн группээр дамжуулан зар биш мэргэжлийн зөвлөгөө, контентийг бэлтгэн хүргэх нь үр дүнтэй байдаг. Зарим борлуулагчид facebook дээр 1 пост тавьчхаад түүнийгээ баахан группуудээр шэйрлэж байгаа нь үр дүнгүй, цаг барсан ажил болдог.

Вэбсайт

Бүтээгдэхүүн борлуулж байгаа байгууллагын чухал суваг бол вэбсайт байдаг. Вэбсайт нь танилцуулга, бүтээгдэхүүний зураг дэлгэрэнгүй мэдээлэл, холбоо барих хүн болон байршил тодорхой, зурвас бичих боломжтой, өөрийн сошиал сувгуудыг холбосон, Google хайлтад дээгүүр гарч ирэхээр, танилцуулга брошур татаж авах боломжтой байгууллагын өнгө төрхийг илэрхийлсэн  байх шаардлагатай. Энэ шаардлагыг хангасан вэбсайттай болох бол цахим ертөнцөд барилгынхан цугладаг,  барилгын ямар ч материал хайхад хайлтын эхэнд гарч ирдэг Barilga.mn платформд дээр цахим дэлгүүрээ нээснээр цаг, зардал хэмнэх ба олон хүн хандах болно.

Олон нийтийн арга хэмжээ

Барилгын үзэсгэлэн яармаг нь салбарынхан очиж, танай компанитай нүүр тулан уулзаж, бүтээгдэхүүнийг гараар барьж, нүдээр үзэж, хоорондоо танилцаж ажил хэргийн харилцаа бий болдог.

Салбарын томоохон хурал семинараар дамжуулан, мөн өөрийн нэрэмжит уралдаан тэмцээн, сургалт семинар, арга хэмжээг зохион байгуулж, ивээн тэтгэж зорилтот сувгаа нэмэгдүүлж болно. 

Инбаунд маркетинг

Инбаунд маркетинг хийхийн тулд бүхий л сувгаар орж ирсэн зорилтот хэрэглэгчдийн дата баазыг (CRM) үүсгэн мейл, утасны дугаарыг цуглуулан тэдэн рүү мэдээлэл хүргэж болно. Салбарынхан руу бүхэлд нь болон хэсэгчлэн и-мэйл, мессеж  илгээхдээ и-мэйл маркетинг, телемаркетинг  үйлчилгээ авч болно.

7.   Дотоод маркетинг

Маркетингийн аливаа үйл ажиллагаа явуулахдаа удирдлага, ажилчдадаа ойлголтыг өгөх хэрэгтэй. Хийж байгаа ажил үйлдэл бүр ямар үнэ цэнэ бүтээж байгааг мэдэрч, бид энэ маркетингийг явуулснаар ямар үр дүнд хүрэхээ мэдсэнээр үл ойлголцол бага гарч, үйлчлүүлэгчид хүрч буй сэтгэл ханамжийг нэмэгдүүлэх нь чухал юм.

Сошиал орчинд хүн бүр маркетер болсон одоо цагт байгууллагын аливаа мэдээлэл, контент постыг бусдад түгээх, коммент бичих, реакцлах гээд олон үйлдлээр хамтын маркетингийг бий болгож, бүтээгдэхүүн үйлчилгээний тухай мэдээлэл контентийг зөв сэтгэл хөдлөлтэйгөөр олон нийтэд хүргэж болно. Харин буруу зүйлээ сошиалд тавивал муу үр дагаварт хүргэх эрсдэл бийг санах хэрэгтэй. Жишээлбэл, сошиалд Хиамны үйлдвэрийн 2 ажилтан “бид шөнө ч ажилласаар байна.. .“ гээд шалан суугаад хиамаа боож байгаа зургаа тавьснаар тухайн хиамны үйлдвэрт мэргэжлийн хяналт торгууль тавьж, үйл ажиллагааг зогсоож байсан тохиолдол ч гарч байсан.

8.Үнэ цэнэ

Брэнд гэдэг лого биш танай байгууллагын хэрэглэгчид хүргэж байгаа үнэ цэнэ юм. Хэрэглэгчид бараагаа зараад болох биш байгууллагын харилцаа, бүтээгдэхүүний чанар, борлуулалтын дараах үйлчилгээ зэрэгтээ анхаарч, хэрэглэгчдээ сэтгэл ханамжтай үлдээж үнэ цэнийг бий болгох хэрэгтэй.

9. Хэрэгжүүлэлт

Сайхан төлөвлөгөө гаргаад үүнийгээ зөв хэрэгжүүлэх нь хамгийн чухал. Барилгын материал нь норм дүрэм стандарттай, техникийн үзүүлэлттэй, хэрэглэгчид нь бодит мэдээлэлд суурилан шийдвэр гаргадаг тул сурталчилгаа нь хэтрүүлэггүй үнэн зөв байх ёстой. Байгууллагын цар хүрээ, бүтээгдэхүүний онцлог, төсөвтөө тохируулан улирлын сезоноор эсвэл байнгын давтамжтай, зорилтот сувгуудаар хүргэнэ.

Маркетинг хариуцсан ажилтан байхгүй бол аутсорсинг байдлаар мэргэжлийн маркетингийн агентлаг болон барилгын маркетингаар дагнасан Барилга МН-д хандаж ажиллавал оновчтой байж болох юм. Томоохон маркетингийн идэвхжүүлэлт хийх бол маркетингийн агентлагуудын дунд тендер зарлах байдлаар төсөвтөө тааруулан саналыг авч шалгаруулж болно.

Барилгын маркетинг хийхэд компани бүр өөрийн үйл ажиллагааны онцлог, хүчин чадал, борлуулалтын хэмжээ, цар хүрээ, хүрэх зорилгодоо тохируулан салбарын сувгуудыг сонгон өөрсдөө  бүтээлч санаачилга гарган ажиллахыг зөвлөж байна.