Барилга байгууламжийг барихдаа ургамлын үет хөрсийг зайлуулах, талбайг тэгшлэх, түр замын шороон далан барих, барилгын суурийн нүх ухах, газар доорхи инженерийн шугам сүлжээний ажил гүйцэтгэхэд хийгдэх газар ухах, шороог зөөх, асгах, түрэх, овоолох, тараах, нягтруулах, нүхийг буцаан булах зэрэг үйл ажиллагааг газар шорооны ажил гэнэ.
Буурь, хөрс, суурийн үндсэн ойлголт
Барилга байгууламж нь өөрийнхөө конструкцийн жинг оруулаад өөртөө ирж байгаа бүхий л ачааллыг буурьт шилжүүлдэг.
Буурь: Байгууламжийн ачааг хүлээж авч байгаа хөрсийг буурь гэнэ.
Байгалийн буурь: Суурийн доорхи хөрс байгалийн байдалдаа байж суурийн тогтворыг хангаж байвал байгалийн буурь гэнэ.
Зохиомол буурь: Хэрэв хөрс байгалийн байдалдаа ачаа даах чадвар нь сул байвал түүнийг зохиомлоор сайжруулах замаар бэхжүүлж, механик үйлчилгээ үзүүлсэн тохиолдолд зохиомол буурь гэнэ.
Суурь: Барилгын ачааг хүлээн авч буурьт дамжуулах үүрэгтэй барилгын бүтээцийг суурь гэнэ.
Хөрс: Газрын хэвлийн өнгөн хэсгийн сийрэг буюу хадан бүрхүүлийг хөрс гэнэ. Хөрс нь байгальд хатуу, шингэн, хийн төлөвт орших элементүүдийг агуулдаг ба эдгээр нь хоорондоо маш нягт харилцан үйлчилгээтэй бүтээцийг тогтооно. Хөрсний нягт, сийрэгжилт, наалдамхай байдал, чийгшил, барьцалдалт, байгалийн нуралтын өнцөг, эргийн налалт зэргээр хөрсний шинж чанарыг тодорхойлно.
Хөрсний шинж чанараас хамааруулан эргийн налууг тодорхойлох нь:
Хөрсний нэр |
Эргийн налуу |
||
1.5м |
1.5м-3.0м |
3.0м-5.0м |
|
Хэвийн чийгшилтэй асгаасан хөрс |
1:0,25 |
1:1,0 |
1:1,25 |
Элсэн буюу хайрган хөрс |
1:0,5 |
1:1,0 |
1:1,0 |
Элсэрхэг хөрс |
1:1,25 |
1:0,67 |
1:0,85 |
Шаварлаг хөрс |
1:0,0 |
1:0,5 |
1:0,75 |
Шавар |
1:0,0 |
1:0,25 |
1:0,5 |
Хэмэрлэг |
1:0,0 |
1:0,5 |
1:0,5 |
Хөрсний төвөгшилтэй нөхцөлд газар шорооны ажлыг гүйцэтгэх аргачлал:
Дараах шинж чанарыг агуулсан хөрсийг Хөрсний төвөгшилтэй нөхцөлд хамааруулна.
Үүнд:
- Хөрсний усны түвшин хөлдөлтийн гүнээс дээш
- Сийрэг, суумтгай бүтэцтэй
- Хөлдөх үед хүчтэй болон дунд, сул овойлтын хүч үйлчилнэ
- Олон жилийн цэвдэгтэй хөрс
№ |
Хөрсний төвөгшилтэй нөхцөл |
Хөрсний нөхцөлийг сайжруулах аргачлал |
1 |
Хөрсний усыг зайлуулах ба түвшнийг доошлуулах |
● Задгайгаар ба битүү байдлаар усыг урсгаж зайлуулах ● Урсацын дээд талаар худаглан цооноглон зүүт шүүрүүл тавьж соруулах |
2 |
Сийрэг, суумтгай бүтэцтэй хөрсийг зохиомлоор сайжруулах |
● Суурийн улны хөрсийг сайн чанарын хөрсөөр солих ● Усанд ханасан хөрсөн дээр хуурай хөрсөөр асгаас хийх ● Даралтын нөлөөгөөр сул хөрс шахагдаж гарахаас хамгаалж хаалт хийх ● Хөрсийг арматурчилж бэхжүүлэх ● Гадаргуугийн нягтруулалт хийх ● Гүний нягтруулалт хийх ● Шороон болон элсэн шон хийх ● Дулаанаар бэхжүүлэх, хатаах ● Силикатын уусмалаар бэхжүүлэх ● Цементийн уусмалаар бэхжүүлэх ● Давирхайн уусмалаар бэхжүүлэх ● Шавар ба битумын шингэнээр бэхжүүлэх |
3 |
Хөлдөх үед хүчтэй болон дунд, сул овойлтын хүч үйлчилдэг хөрсийг хамгаалах |
· Хөрсийг хатаах · Суурь дээр ирэх ачааг нэмэгдүүлэх · Суурийн завсрын овойлт үүсгэхгүй материалаар буцааж чигжих |
4 |
Олон жилийн цэвдэгтэй хөрсийг хамгаалах |
· Цэвдэгийг гэсэхээс хамгаалах · Цэвдэгийг гэсгээж дахин хөлдөхөөс хам гаалах · Цэвдэг хөрсийг солих · Суурийн төрлийг сонгох |
Гүн суурийн газар шорооны ажлыг гүйцэтгэх аргачлал:
Гүн суурийн газар шорооны ажил гэдэг нь:
5.90 метрээс гүн ухалттай суурийн газар шорооны ажлыг хэлнэ.
Түр хаалт, бэхэлгээ хийж хөрсийг нуралтаас хамгаалан ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлнэ.
Талбайн онцлог, гүнээс хамаарч суурийн нүхийг шаталж ухна.
ХАБЭА-н нарийвчилсан зааварчилгааг дагаж мөрдөх шаардлагатай.
Газар шорооны ажил гүйцэтгэх ажилбаруудын дараалал:
|
|
|
№ |
Ажлын дараалал |
Тайлбар |
1.1 |
Талбайн зохион байгуулалтын зураг гаргах |
Газар шорооны ажил эхлэхээс өмнө тухайн төслийн талбай хариуцсан компани нь заавал талбайн зохион байгуулалтын зураг, ажил гүйцэтгэх зургийг боловсруулж холбогдох албан тушаалтнаар баталгаажуулж, баримтжуулсан байна. |
1.2 |
Хөрсний шинж чанараас хамаарч эргийн налууг тодорхойлох |
|
1.3 |
Талбайг чөлөөлөх, зай талбайн хэмжилт хийх |
|
1.4 |
Ажил гүйцэтгэх тоног төхөөрөмж, техникийн судалгаа хийх, сонгох |
|
1.5 |
Газар доорхи инженерийн шугам сүлжээг шалгах, шилжүүлэх |
|
1.6 |
Ажил гүйцэтгэх зураг боловсруулах |
|
|||||
№ |
Технологийн дараалал |
Технологийн шаардлага |
Гүйцэтгэх аргачлал |
Хэмжин шалгах |
Хүлцэх алдаа |
2.1 |
Тэг тэнхлэг, улаан шугам татах |
-Барилга байгууламжийн тэг тэнхлэгийг зураг төсөлд заасны дагуу геодезийн тэмдэглэгээ /улаан шугам/-тэй уялдуулан тухайн барилгын ажлын талбайд барилгын геодези, зураг зүйн ажил эрхлэх эрх бүхий хуулийн этгээд тогтооно. /Барилгын тухай хуулийн 16.2-р заалт/ -Цэг бүрийг тодорхойлох |
-Захын цэгийн байршлыг олохдоо геодезийн байнгын тэмдэгт буюу харьцуулан авах цэгээс хэмжилт авч улмаар дараагийн цэгүүдийн байршлыг нарийвчлалтай тогтоон гадаслана. /Зураг 1/ -Тусгай зөвшөөрөлтэй компаниар гүйцэтгүүлэх |
-Тодорхойлсон цэгүүдийг диагональдаж тэнхлэг хоорондын зай хэмжээг шалгах -Х,У тэнхлэгүүдийн огтлолцлын цэгт теодолитыг байрлуулж, Х тэнхлэгт 0,00-т тохируулан, У тэнхлэгийн дагуу 90 градус эргүүлэхэд геодезийн компанийн тодорхойлсон цэгтэй таарч байна. |
0,00мм |
2.2 |
Өндөржилт |
Геодезийн тулгуур цэг /өндөржилт/ реперийг ашиглана. |
-0,000 түвшнийг барилга барих талбайн ойролцоо хөдөлгөөнгүй биет /барилгын хана, зам, газарт хөдөлгөөнгүй бэхэлсэн хашаа/-д тэмдэглэж 0,000 түвшнээс /репер/ дамжуулж ажлын зурагт заасан өндрийг тэмдэглэнэ. |
Хэмжилтийн багаж нивелир ашиглах |
0,00мм |
2.3 |
Баталгаажуулах |
-Барилга архитектурын зурагтай тулгаж харах -Захиалагчийн хяналтын инженер |
-Гадаслах -Бетондох -Зориулалтын бетон хавтан дээр тэмдэглэгээ хийх /Зураг 2/ |
-Талбайн инженер, геодезийн хэмжилтийн инженертэй хамтарсан шалгалт хийх -Зай хэмжээ шалгах |
|
2.4 |
Үндсэн тэнхлэгийг шилжүүлэх |
-Тэг тэнхлэгийг алдаагүй шилжүүлэх -Тэг тэнхлэгийг барилга угсралтын ажлын үед геодезийн тэмдэгтүүдийн байрлалыг өөрчлөгдөхгүй байх нөхцөлийг хангах |
-Барилгын үндсэн тэнхлэгийн цэгүүдийн газар шорооны ажлын бүсээс шилжүүлэхдээ барилгын гадна х,у тэнхлэгийн шулууны дагуу тус бүр 3 цэг шилжүүлэх /Зураг 3/ |
Геодезийн цэгээс шилжүүлсэн цэгийг теодолит ашиглан шалгах |
0,00мм |
2.5 |
Цэг хадгалж хамгаалах |
-Хашлага -Анхааруулах тэмдэг -Шилжүүлсэн цэгийг гадсанд тэмдэглэж бетон цутгаж хамгаална
|
-Шилжүүлсэн цэгийн гадна анхааруулах тэмдэг тавьж, ахлах инженер, талбайн инженер, мастер нар хадгалж хамгаална. -Хатуу цэгүүдийг хөдөлгөж болохгүйг нийт ажилчдад анхааруулна. |
-Тэмдэгтийн хамгаалалтыг талбайн инженер хариуцан хийлгэж ахлах инженер хамгаалалтыг шалгаж батална. |
|
2.6 |
Зурвас татах |
-Хөрсний шинж чанараас хамаарч эргийн налууг тооцож зурвас татах -Краны суурийг тооцсон байх |
-Суурийн ирмэгээс эргийн налууг тодорхойлж, гадас зоож, зоосон гадас хооронд чиг утас татаж утасны дагуу шохой, замаска, туузаар зурвас тэмдэглэнэ. /Зураг 4/ |
|
|
Шаардлагатай баримт бичиг, ил далд ажлын акт |
|||||
1 |
Улаан шугам татсан акт |
|
|||
2 |
Гүйцэтгэсэн ажлын маягт |
|
Зураг 2.
Хэмжин шалгах Шилжүүлсэн цэгийг хадгалж хамгаалах
Зураг 3. Тэнхлэг шилжүүлэх
Зураг 4. Зурвас татах
|
|||||
№ |
Технологи |
Технологийн шаардлага |
Гүйцэтгэх аргачлал |
Хэмжин шалгах |
Хүлцэх алдаа |
3.1 |
Хөрсний ус зайлуулах ба түвшин доошлуулах |
-Үер уснаас хамгаалах -Хөрсний усны түвшнийг буулгах |
-Гадаргуун уснаас хамгаалж шуудуу татах, далан босгох -Ус татрах улирлыг сонгох -Задгайгаар урсгах, шүүрүүлэх -Урсах чиглэлийг өөрчлөх -Цооног гаргаж соруулах /Зураг 5/ -Худгийн аргаар соруулах |
|
|
3.2 |
Ургамлын үет хөрсийг хуулах |
-Ургамлын үет хөрсийг талбайгаас чөлөөлөх -Зурвас татаж тодруулах -Бут модыг шилжүүлэх |
-Барилгын талбайд байх мод, бут зэрэг зүйлсийг гар аргаар болон механизмаар чөлөөлж ургамлын үет хөрсийг хуулна. |
|
|
3.3 |
Баганан болон шугаман суурь ухах |
-Барилгын бүтээцийн зургийн дагуу суурийн нүхийг ухах -Хөрсний шинж чанараас хамааруулж ухах аргачлалыг сонгох -Ухмалыг ажлыг механизмаар гүйцэтгэхдээ төслийн түвшингээс 100-200мм дээгүүр түвшинд ухна. Үлдсэн 100-200мм-г гараар ухна. |
-Баганан болон шугаман суурийн нүхийг бага оврын механизмаар ухах нь тохиромжтой. Баганан суурь суух гүн бага үед суурь тус бүрийг салган ухах -БУА-н талбайд ажиллаж буй ажилчид суурийн ажил гүйцэтгэхдээ чөлөөтэй зорчиж байх шаардлагын үүднээс хөрсний шинж чанараас хамааруулан ухлагын хажуу ба барьж буй барилга хоорондох зай 0.6м-ээс багагүй байна. -Механизмаар ухмалын ажлыг гүйцэтгэхдээ төслийн түвшингөөс 100-200мм дутуу ухаж үлдсэн хэсгийг гараар ухах, засах. -Ухмалын ажлыг хийж гүйцэтгэх явцад түвшний хэмжилтийг тогтмол хийнэ. /Зураг 6/ |
Нивелир ашиглан түвшнийг шалгана |
50мм |
3.4 |
Нил /хавтан/ суурийн нүх ухах |
-Барилгын бүтээцийн зургийн дагуу суурийн нүхийг ухах -Хөрсний шинж чанар, суурь суух гүнээс хамааруулж ухах аргачлалыг сонгох -Механизмын ажиллах схем байгуулалтын зураг гаргах -Ухмалын ажлыг хийж гүйцэтгэх явцад түвшний хэмжилтийг тогтмол хийнэ. |
-Суурийн гүн нь экскаваторын ухах хязгаарын гүнээс хэтэрсэн тохиолдолд хоёр шатлалаар ухна. -Механизмаар ухмалын ажлыг гүйцэтгэхдээ төслийн түвшингөөс 100-200мм дутуу ухаж үлдсэн хэсгийг гараар ухаж, засах /Зураг 7/ |
Нивелир ашиглан түвшнийг шалгана |
50мм |
3.5 |
Лифтний суурь ухах /суурийн түвшингөөс доош суух лифт, тоног төхөөрөмж, ус цуглуулах худаг зэргийн хүнхээлийн ухмалын ажил |
-Ажлын зураг төсөлд заасны дагуу ухмалын ажлыг гүйцэтгэх |
-Суурийн түвшингөөс доош суух лифт, тоног төхөөрөмж, ус цуглуулах худаг зэргийн хүнхээлийн ухмалын ажлыг гүйцэтгэхдээ тэгшилсэн гадаргууд нарийн хэмжээ тавьж бага оврын механизмаар ухна. -Гар засвар хийж, тэгшилнэ -Суурийн бетон зуурмаг цутгахын өмнө усыг соруулах -Бага хэмжээний устай үед бетон зуурмагийг нэг талаас нь хөөж цутгана. |
Нивелир ашиглан түвшнийг шалгана |
|
Шаардлагатай баримт бичиг, ил далд ажлын акт |
|||||
1 |
Маягт хөтөлж, фото зургаар баталгаажуулах |
Үндэсний бүтээн байгуулалтын
корпорациас боловсруулан гаргасан Барилгын ажлын технологийн зааварчилгааны
“Газар шороо, суурийн ажил” номноос түүвэрлэн
оруулав.
Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд barilga.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. Манай сайт ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын эрх ашгийг хүндэтгэн үзнэ үү.