Шинэ оны хамгийн эхний дугаарын хүндтэй зочноор “Макс” группийн ерөнхий захирал, МБҮА ТББ-ын Ерөнхийлөгч Д.Цэрэнжигмэдийг онцлон VIP ярилцлагадаа урилаа. Шуба оёж, хуушуур зарж бизнесээ эхлүүлсэн тэрээр өдгөө Монголын тэргүүлэгч компанийн удирдагч болж, салбартаа гялалзаж яваа бизнесмен төдийгүй Монголын морин спортыг дэлхийн дэвжээнд гаргахад өөрийн хувь нэмрээ оруулсан Тод манлай уяач хүн юм.

Та ажлын гараагаа хэрхэн эхлүүлж байв? Бизнесийн замналаа бидэнтэй хуваалцаач?

Анх бизнесийн, хөдөлмөрийн амтыг эрт мэдэрсэн. Дүүгийн хамт тарваганы арьс авч элдэж, будан тарваган малгай щуба оёж зах дээр худалддаг байлаа. Энэ үед Оросууд их щуба авдаг байсан. 1992 онд бизнесийн үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж, дүү Д.Ганбаатарын хамтаар 2 гишүүнтэй хувиараа эрхлэх аж ахуй байгуулж Шинжлэх ухаан мэдээллийн төвийн ар талын Сансар луу явдаг автобусны буудал дээр хөнгөн цагаан Югослав ТҮЦ тавьж, энэ дотроо хуушуур хийн зардаг байв.

Ингээд үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж Д.Нацагдоржийн нэрэмжит Хотын нийтийн номын сангийн гуанзыг түрээслэн хоол хийж нийтэд амт чанар сайтай хоолоор үйлчилдэг болсон. Хоолны бизнес эрхлэхийн хажуугаар ганзагын наймаа эрхэлнэ. Чех, Германаас машин зөөдөг байсан. Машин зөөж яваад л мебелийн бизнест орсон доо. Германаас машин аваад 20 тонны контейнерт хийж, дээгүүр доогуур нь хоосон зай их байдаг тул энэ зайд нь машин доогуураа хатуу мебель хийж, дээгүүр нь зөөлөн буйдан, матраас ачиж ирнэ. Түрээсэлж байсан гуанзныхаа хажуугийн хоосон талбайд мебелиэ угсарч худалдаалж эхэлснээр Евро мебелийн эхлэл тавигдаж байв.

Бид 2 өөрсдөө тавилгаа угсарна, худалдан авагчийнхаа гэрт аваачин угсарч өгдөг байлаа. Энэ үед ирээдүйн ийм том компанийн захирал болно гэдгээ мэдээгүй явлаа.

Макс групп нь Герман тавилгын худалдаагаар эхэлж байсан ч өдгөө маш өргөн цар хүрээтэй ажиллах болжээ. Үүнээс хэрхэн, яаж гэж гайхширмаар асуулт төрж байна?

Макс супермаркетуудын эхлэл нь бас л машин зөөж байсантай холбоотой. Германд очоод 230Е загварын хар өнгийн Мерседес бенз авахаар 7 хоногт 2 удаа гардаг хуучин машин зарах зарын сэтгүүл аваад хаягийн дагуу очтол Метро дэлгүүрийн боссын машин байж таарсан. Уг машин нь таалагдаж худалдан авахаар тохирлоо. Ингээд захирал жолоочийгоо машинаа угаалгаад ир гэж явуулаад энэ хооронд дэлгүүртэйгээ танилцуулж, бидэнд дэлгүүрээр үйлчлүүлэх карт гаргаж өгөв.

Дараагийн машин авах гэж байснаа болиод  шууд Метрогоос хүнс ачуулж тэр нь амжилттай болсноор Макс супермаркетуудын эхлэл тавигдаж байв. Хэдэн жил тавилга зөөгөөд мебелийн дэлгүүрийнхээ захирлын итгэлийг олж авч тавилга зээлээр авдаг боллоо. Ийм 2 сайхан хүнтэй таарсныгаа аз гэж бодож явдаг. Мебелийн дэлгүүрийн захирлуудтайгаа гэр бүлийн найзууд болсон. Бизнесийн үйл ажиллагаа маань өргөжин тэлж томроход эдгээр хүмүүсийн ач тус байсан гэж бодож явдаг.

“АНХ ХУДАЛДААНЫ БИЗНЕСҮҮДЭД ӨӨРИЙН ХӨРӨНГӨӨР ЭРГЭЛТИЙН ХӨРӨНГӨ БҮРДҮҮЛЖ БАЙЛАА” 

Өөр өөр салбарт үйл ажиллагаа явуулж, эдгээр олон компаниудаа зангидаж ажиллахад таны хувьд ямар хүндрэл бэрхшээл тулгардаг вэ? Энэ бүгдийг яаж зохион байгуулж ажилладаг вэ?

Бизнес маань үе шаттайгаар өргөжин тэлж өнөөдөр 10 гаруй охин компанитай, 2500-аад ажиллагсадтай үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Хоол үйлдвэрлэлийн салбар, хүнсний худалдаа, сүүний үйлдвэр, шилний үйлдвэр, үнээний ферм, газар тариалан, газрын тос, уул уурхай, зам, барилгын салбарт үйл ажиллагаа явуулж байна. Компанийн үйл ажиллагаа өргөжин тэлэхийн хэрээр өдөр тутмын үйл ажиллагаа нэмэгдэнэ.

Макс Группийн Ерөнхийлөгч дүү Д.Ганбаатарын хамтаар компаниудыгаа үйлдвэрлэл, уул уурхай, зам барилга үйлчилгээ гэж ангилан салгаж хариуцан удирдаж ирсэн.

Анхны барьсан барилга маань 3 дугаар хороололд “Макс төв” гэж 3 давхар барилга байсан. Анх худалдааны бизнесүүдэд өөрийн хөрөнгөөр эргэлтийн хөрөнгө бүрдүүлж байлаа.

Орон сууцны хувьд Барилгачдын талбайн зүүн талд хуучин склад байсан газрыг худалдан авч Хийморь орон сууц, Макс Тауэр оффисын барилгыг барьж байсан. Энэ том төсөлд банкнаас санхүүжилт аван орсон. Төслийг амжилттай хэрэгжиж орон сууц маань барилгын ажил дуусаагүй байхад борлуулалт дуусаж байлаа. Бизнесийн цар хүрээ өргөжин тэлж үйл ажиллагаа томроход барилгын салбарт орсон маань нөлөөлсөн гэж боддог. Үүнээс хойш олон арван төсөл хэрэгжүүлж, олон мянган айлыг орон сууцаар хангав.

Барилгын анхны төслүүдээсээ эхлээд л чанарыг эрхэмлэж ирсэн. Материалын сонголтууд дээрээ өөрсдөө орж сонгодог, аль болох чанартай материалыг хямд үнээр худалдан авч байлаа. Манай хамт олон чанарыг эрхэмлэж ажилладаг болж хэвшсэн. Охин компаниудын маань захирлууд удирдлагын ажлаа мэддэг ажилдаа чин сэтгэлээр ханддаг тухайн  цаг үедээ тохирсон шийдвэр гаргах чадвартай шилдэг удирдагчид манайд ажилладаг. Би эдгээр удирдагч нараараа бахархаж явдаг.

Боловсон хүчнээ сонгож авахдаа маш зөв сонголт хийх ёстой. Тэгээд тэр хүндээ тохирсон ажлыг нь санал болгох, итгэл хүлээлгэх, хариуцлага тооцох бүгд л тодорхой байх ёстой. Бүгд л гэрээгээр зохицуулагдана.

Таны удирдлага дор ажиллаж байсан хэд хэдэн хүмүүс баярлаж явдгаа манай сэтгүүлээр дамжуулан илэрхийлж байсан. Үүнээс таныг “хүн төвтэй” ажилладаг хүн юм болов уу гэж бодогдсон. Ер нь ямар зарчимтай ажилладаг вэ?

Ажиллаж байгаа болон ажлаас гараад хувийн бизнесээ хийгээд явж байгаа хүмүүсээс “Та хоёроосоо их юм сурч авсан, Максаараа бахархаж, баярлаж явдаг” гэж байгаа Максчуудтайгаа их таарч байсан.

Захирал гээд хамт олноосоо тасраад тэр дээр байгаад байдаггүй хамт олон дотроо байж жаргал, зовлон бүгдийг нь хуваалцаад л явдаг даа. Өнгөрсөн хугацаанд манай хамт олон дотроос ажил, хөдөлмөрөөрөө шалгарч орон сууц, хашаа байшин болон урьдчилгаа төлбөрөөр шагнагдсан 300-аад ажилтан байна. Ажиллагсдынхаа нийгмийн асуудлыг шийдээд баярлаж байгааг нь харахад их сайхан байдаг.

МБҮА ТББ-ын ээлжит 4-р чуулган

Монголын барилгын үндэсний ассоциаци ТББ-ын Ерөнхийлөгчөөр хэзээнээс эхэлж сонгогдон ажиллаж байгаа вэ? Таныг яагаад Ерөнхийлөгчөөр сонгосон гэж бодож байна?

Би МБҮА ТББ-ын Ерөнхийлөгчөөр 2016 оны хавар сонгогдсон. Макс Өргөө компани маань анх Ассоциацийн гишүүн компани байж байгаад, улмаар би Дэд ерөнхийлөгчөөр нь ажиллаж байгаад 2016 онд МҮБА ТББ-ын бүх гишүүдийн ээлжит III Чуулганаар  Удирдах зөвлөлийн гишүүдээ сонгоод, эдгээр гишүүд дотроос намайг Ерөнхийлөгчид нэр дэвшүүлсэн. Миний хувьд Ерөнхийлөгч болно гэсэн бодол байгаагүй. Дэд ерөнхийлөгчөөрөө ажиллаад Ассоциацийн үйл ажиллагаагаа дэмжээд явна гэсэн бодол байсан боловч танхимаас залуучууд дэмжээд ингэж их итгэл найдвар хүлээлгэж байхад урам, итгэл авч бодол маань өөрчлөгдөж ажиллая, зүтгэе гэсэн бодол төрсөн. Намайг сонгох болсон шалтгаан бол МБҮА ТББ-ын гишүүд маань юу хийж бүтээсэн, ямар түүх намтартай хүн бэ гэдгийг бүгд мэддэг байсан. 

Тийм ч учраас итгэл хүлээлгэе, юу хийж чаддагийг нь үзье гэж л сонгосон болов уу гэж бодож байна.

Манай бүх гишүүд, удирдах зөвлөлийн гишүүд, Дэд ерөнхийлөгчид хийж бүтээснээрээ олондоо танигдсан, барилгын салбараа хөгжүүлье, хууль эрх зүйн хүрээнд шинэчлэл хийе, сайжруулъя гэсэн бодолтой өөрийнхөө үнэт цаг, хөрөнгө, сэтгэлээ гаргаад Монголын том том бүтээн байгуулалтуудад хамтарч, нэгдэж нэг цул болж ажиллах хүсэл тэмүүлэлтэй хамт олон байдаг. Тийм ч учраас энэ хугацаанд хийсэн бүх ажлуудыг удирдах зөвлөлийн гишүүд, ажлын алба, гүйцэтгэх захирлын хамтаар нийлээд хийж бүтээсэн.

Ерөнхийлөгчөөр ажиллах хугацаандаа ямар томоохон ажлуудыг хийж гүйцэтгэсэн бэ?

Өнгөрсөн он жилүүдэд бид гадаад, дотоод хамтын ажиллагаагаа бэхжүүлэн олон шинэлэг ажлуудыг эхлүүлсэн. МБҮА ТББ нь олон улсын хамтын ажиллагааны хүрээнд эгнээндээ барилга, бүтээн байгуулалтын салбарын 19 улс орныг багтаасан Ази ба баруун номхон далайн орнуудын Гэрээлэгчдийн ассоциациудын Олон улсын нийгэмлэг (IFAWPCA)-т 2015 онд гишүүн орноор элсэж, 2018 онд Удирдах зөвлөлийн гишүүнээр сонгогдсон.

Мөн МБҮА ТББ-ын Ерөнхийлөгчид нь өөрийн байгууллагын олон улсын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх, шинэ дэвшилтэт техник, технологийг нэвтрүүлэх, цаашлаад улс орны барилгын салбарыг хөгжүүлэх зорилтын хүрээнд CAK буюу БНСУ-ын Барилгын ассоциацитай 2018 онд “Хамтын ажиллагааны санамж бичиг”-ийг байгуулж, үүний хүрээнд Сөүл хотод байршилдаг БНСУ-ын Барилгын ассоциацид албан ёсны айлчлалыг хийж, тус ассоциацийн болон тэдний эрхэлж буй Барилгын тусгай зөвшөөрлийн үйл ажиллагаатай танилцаж, туршлага судалсан.

МБҮА ТББ-ийн Ажлын албаны бүтцэд Барилгын үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн хэлтсийг байгуулан ажиллуулсан бөгөөд 2019 оны Дэлхийн “DOING BUSINESS” статистикийн судалгаагаар Барилгын тусгай зөвшөөрөл олгох үйл ажиллагааны үзүүлэлт нь 190 орноос 29-р байранд эрэмбэлэгдэн орсон үзүүлэлт нь энэ үйл ажиллагааг сайжирсныг илтгэж байгаагийн жишээ гэж харж байна. Барилгын тусгай зөвшөөрөл олгох үйл ажиллагааг зохион байгуулах чиг үүргийг хэрэгжүүлэх ажилд салбарын бусад холбоодтой хамтран ажиллаж, үүнийгээ 2019 онд цахим системд шилжүүлж, улмаар 2020 онд 3 жилийн хугацаатай гэрээгээ сунган амжилттай ажиллаж байна. Үүгээрээ бид салбарын төрийн бус байгууллагууд хэрхэн нэгдэж, нэг зүгт харж ажиллаж чаддагийг харуулсан.

Түүнчлэн, БХБЯ-тай "Монгол Улс, БНХАУ-ын Барилга, хот байгуулалтын хөрөнгө оруулалт-2017" чуулга, уулзалтыг Бээжин хотноо, “Хоёр дахь удаагийн Монгол-Хятадын Экспо” арга хэмжээг ӨМӨЗО-ны Хөх хотноо хамтран зохион байгуулсан. Мөн Барилга, нийтийн аж ахуйн салбарын “Удирдах ажилтны зөвлөгөөн”-ийг 2018, 2019 онуудад зохион байгуулж, тус арга хэмжээнүүдэд миний бие илтгэл тавин оролцож байв.

Мөн “Тэнхлэг Зууч” ХХК-тай хамтран “Монгол Улсын хэмжээнд орон сууцны зах зээлийн эрэлт, нийлүүлэлтийн судалгааг хийж, 2018 онд БХБЯ-нд албан ёсоор хүлээлгэн өгсөн. Энэхүү судалгааг хийснээр барилгын салбарын байгууллагуудын нэгдсэн судалгаа, мэдээллийн сантай болох, бодлого боловсруулагчид болон хөрөнгө оруулагчид нь орон сууцны эрэлт, нийлүүлэлтийн ойрын 3 жилийн төлөвийг урьдчилан харах, төсөл, хөтөлбөрийг үр ашигтай, бодитой төлөвлөх, нийгмийн халамжийн бодлогыг зөв чиглүүлэх, хөрөнгийн салбарт менежмент, зохицуулалтыг хийхэд чухал ач холбогдолтой болсноороо онцлогтой юм.

Агаар, хөрсний бохирдлыг бууруулах зорилготой “Дулаан шийдэл” төслөөс ямар үр дүнгүүд гарсан бэ?

Олон улсын төсөл, хөтөлбөр хэрэгжүүлж буй байгууллагуудтай амжилттай хамтран ажиллаж байгаагийн тод нэг жишээ бол Улаанбаатар хотод тулгараад буй агаар, хөрсний бохирдлыг бууруулах зорилготой Европын Холбооны санхүүжилттэй “Дулаан шийдэл” төслийг Жэрэс Монгол ОУ-ын ТББ, Чех Улсын Пийпл Ин Нийд ОУ-ын ТББ (PIN), Барилгын эрчим хүч хэмнэлтийн төв (BEEC) зэрэг байгууллагуудтай хамтран 2018 оноос эхлэн амжилттай хэрэгжүүлж эхэлсэн. Энэхүү төслийн хүрээнд гэр хорооллын амины орон сууцны дулааны алдагдлыг бууруулах технологийг боловсруулж, үүний дагуу барилгын салбарт үйл ажиллагаагаа явуулж буй хувь хүн, бичил, жижиг, дунд бизнес эрхлэгчид (бригад)-ийг чадваржуулснаар мэргэжлийн чадварлаг ажиллах хүчнийг хөдөлмөрийн зах зээлд бэлтгэн нийлүүлэх боломжийг бүрдүүлж, КОВИД-19 цар тахлын энэ хэцүү үед ч ажлын байраар ханган ажиллаж байна. “Дулаан шийдэл” төсөл нь 2021 оны сүүлээр 1 дэх шатны үйл ажиллагаагаа дуусгавар болгож байгаа ч төсөл маань зорилтот бүлгээ зөв тодорхойлсон, хөрсөн дээрээ буусан сайн төсөл болж амжилттай хэрэгжиж, үр дүнгээ өгч байгааг бригадууд, тус төсөлд хамрагдаж дулаалгаа хийлгүүлсэн айл өрхүүд сайшааж, санхүүжүүлэгч байгууллагууд төслийн үр дүнг өндрөөр үнэлж байгаа тул төслийн 2 дахь шатны үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөг урдаа зорилгоо болгон тавиад төслийн саналыг боловсруулж дуусгаад Европын Холбоо руу илгээж ажиллалаа.

Түүнчлэн, агаар, хөрсний бохирдлыг бууруулах хүрээнд бид ‘Ногоон барилгын хөгжил’-ийг Монгол Улсад нутагшуулахаар Германы олон улсын хамтын ажиллагааны нийгэмлэг (GIZ)-ийн барилгын салбарын төсөлтэй хамтран ажиллаж байна.

“ХҮНД СУРТЛЫН АСУУДЛЫГ ААЖИМ ААЖМААР ЦЭГЦЛЭН АЖИЛЛАЖ БАЙНА”

МБҮА ТББ гэдэг байгууллага байснаараа барилгын салбарт ямар ач холбогдол, хөгжлийг бий болгож байгаа гэж Та бодож байна?

Бид 2018 оноос эхлэн өнөөдрийг хүртэл барилгын үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрөл олгох үйл ажиллагааг иргэдэд ил тод нээлттэй, түргэн шуурхай болгох чиглэлээр түлхүү анхааран ажилласаар ирлээ.

Үүний үр дүнд Барилга угсралт, зураг төсөл, өргөх байгууламжийн барилгын үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрөл авах хүсэлтийг цахим болгож, Ажлын хэсгийн хурлыг 7 хоног бүр хуралдаж шийдвэр, явцыг олон нийтэд нээлттэй болгож өгснөөр талуудын хариуцлагыг нэмэгдүүлсэн. Мөн мэдээллийн найдвартай байдал илүү баталгаажиж сайжирснаар, таны асуусан барилгын салбарын хөгжлийг нэг шатаар ахиулан сайжруулж, барилгын тусгай зөвшөөрөлтэй холбоотой хүнд суртлын асуудлыг аажим аажмаар цэгцлэн ажиллаж байна. Хамгийн гол асуудал нь бид барилгын үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрөл олгох үйл ажиллагааг цахим болгосноор ААНБ-ууд нь биечлэн ирж өөрсдийн материал, баримт бичиг, хүсэлтийг өгөх, авах зэрэгт нэлээн их хэмжээний цаг, хөрөнгөө зарцуулдаг байсан бол одоо тухайн ААНБ-ууд нь захиргааныхаа зардлыг хэмнэх боломжтой болсноос гадна олголт хийх цахим процессын явцад хүний үйл ажиллагаа, оролцооны нөлөөллийг багасгасан нь аливаа хээл хахууль, авлигал, худал, хуурмаг зүйлсээс ангид байлгах урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг авч байгаа болно.

Мөн хууль эрх зүйн орчинд зарим өөрчлөлтийг оруулах чиглэлээр ажиллаж, барилгын тусгай зөвшөөрлийн журам, дагалдах дүрэм журамд зарим нэмэлт өөрчлөлтийг дахин шинэчлэн оруулж батлуулахаар ажиллаж байна. Гэхдээ энэ чиглэлээр цаашид ч хийх ажил их байгаа. Энэ бүх өөрчлөлт, ахиц дэвшлийг манай салбарынхан мэдэрч, дэмжиж байгаа бөгөөд энэ дашрамд бидний ажлыг бүхий л талаар дэмжиж хамтран ажилладаг түншлэгч ТББ-ууд, БХБЯ, БХТ ТӨААТҮГ-ын холбогдох удирдлагуудад талархлаа илэрхийлж байна. Цаашлаад бид барилгын тусгай зөвшөөрлийн үйл ажиллагааг хөнгөвчлөх, улам хурдан шуурхай, ил тод нээлттэй байлгах сайжруулалтыг хийхийн тулд БҮАТЗ-ийн цахим программын системийг төрийн мэдээллийн нэгдсэн сан болох “ХУР” системтэй холбохоор ажиллаж байна.

Цаашдаа ямар стратеги төлөвлөгөөтэй ажиллах вэ?

МБҮА ТББ нь үүсгэн байгуулагдсан цагаасаа эхлэн барилгын салбарт сайн засаглалыг бий болгоход төр-хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа, уялдааг сайжруулж, хууль эрх зүйн орчинд шинэчлэл хийхэд нөлөөлж, гишүүдийн чадавхыг сайжруулж барилга, хот байгуулалтын зах зээлийн тогтвортой өсөлтийг хангахад хувь нэмрээ оруулахыг эрхэм зорилгоо болгон амжилттай ажилласаар ирсэн бөгөөд өнгөрсөн 11 жилийн хугацаанд МБҮА ТББ нь 2 удаагийн Стратеги төлөвлөгөөгөө амжилттай хэрэгжүүлэн ажиллалаа.

Өнгөрсөн 2019 онд хуралдсан Ассоциацийн бүх гишүүдийн чуулганаар бид дүрмээ шинэчлэн баталж, Стратеги төлөвлөгөөгөө сайжруулан боловсруулах ажлын хэсгийг байгуулан ажиллаж, “МБҮА ТББ-ын Стратеги төлөвлөгөө 2020-2024”-г амжилттайгаар шинэчлэн боловсруулж, Удирдах зөвлөлөөрөө батлан энэ 2020 оны зун өлгийдөн авч хэрэгжүүлж байгааг барилгын салбарын та бүхэндээ дуулгахад таатай байна.

Тус стратеги төлөвлөгөөг “4-6-8” бодлого дээр тулгуурлан гадаад, дотоод орчныг шинжилж 75 боломж, 270 аюул бэрхшээл, дотоод орчны 80 давуу тал, 127 сул талыг тодорхойлж, гишүүд, хамт олны уулзалт хэлэлцүүлэг, макро, микро орчны судалгааны үр дүнд нийт 552 хүчин зүйлсийг тодорхойлон боловсруулсан онцлогтой бөгөөд уг төлөвлөгөөний хүрээнд  нийтдээ 18 үндсэн зорилт, 172 нэр төрлийн ажлуудыг ирэх 5 жилийн хугацаанд хийж гүйцэтгэхээр төлөвлөгдөн оруулсан юм.

Барилгын тусгай зөвшөөрөл олгох төрийн чиг үүргийг гэрээний хүрээнд гүйцэтгэх ажлыг бид салбарын ТББ-уудын түншлэлтэй хамтран БХБЯ-тай нягт хамтран ажиллаж байгаа хэдий ч, барилгын компаниуд маань салбарын хөгжлийн асуудлууд болон хот төлөвлөлтийн салбар руу илүү анхаарч, Хот суурин газрын болон дагуул хотуудын бүтээн байгуулалт, Дэд бүтцийн бүтээн байгуулалт, Гэр хорооллын дахин төлөвлөлт, зохион байгуулалтын чиглэлээр төр, засаг, орон нутгийн захиргааны холбогдох байгууллагуудтай хамтарч ажиллах шаардлагатай байгаа тул энэ чиглэлийн ажлыг 2020-2024 оны стратеги төлөвлөгөөндөө тусгаж оруулсан байгаа.

Түүнчлэн, Засгийн газрын “Төрөөс барилгын салбарын талаар баримтлах бодлого”,  “150 мянган айл-Орон сууц” үндэсний хөтөлбөр, шинээр байгуулагдах Монгол Улсын Засгийн газрын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр зэрэг бодлогын баримт бичгүүдэд тусгагдсан салбарын бодлого, зорилтуудтай стратеги төлөвлөгөөгөө уялдуулан өргөжүүлж, жил бүрийн үйл ажиллагааныхаа төлөвлөгөөндөө тусган хэрэгжүүлэх юм.

Барилгын салбарын сайн засаглал гэж юу вэ? Үүнийг бий болгохын тулд ямар ажлууд хийх ёстой гэж бодож байна? 

МБҮА ТББ нь "Төрөөс барилгын салбарт баримтлах бодлого"-ын баримт бичгийн төсөл болон салбарын талаар гарах ЗГ-ын тогтоолын төсөл, барилгын норм дүрэм, норматив баримт бичигт байнга саналаа өгч оролцож байна.  Германы олон улсын хамтын ажиллагааны нийгэмлэг (GIZ) нь 2019 оноос эхлэн Улаанбаатар хотын гэр хороололд барилгын дулаан алдагдлыг бууруулах, ногоон байгууламжийг дэмжих, холбогдох хууль эрх зүйн зохицуулалтыг боловсронгуй болгох зэрэг чиглэлээр төсөл хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байгаа. Үүнтэй холбоотойгоор МБҮА ТББ-ыг зөвлөх байгууллагаар ажиллуулах, салбарын мэдлэг олгох сургалтыг хийх, хамтын ажиллагаагаа эхлүүлэх боломжийн талаар ярилцаж цаашид хамтран ажиллах хүсэлтэй байгаагаа илэрхийлсэн.

Түүнчлэн, бид барилгын салбарт сайн засаглалыг бий болгохоор түлхүү анхааран ажиллахыг зорьж байгаа бөгөөд үүнийгээ ч орхигдуулалгүй Ассоциацийн стратеги төлөвлөгөөнд урт, дунд, богино хугацааны төлөвлөлтийг төслийн удирдлагын арга зүйгээр хэрэгжүүлэх бодлогыг баримталж ажиллахаас гадна Барилгын салбарт сайн засаглалыг бий болгоход төр-хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа, уялдааг сайжруулж, хууль эрх зүйн орчинд шинэчлэл хийхэд нөлөөлж, гишүүдийн чадавхыг сайжруулж, барилгын зах зээлийн тогтвортой өсөлтийг хангахад хувь нэмрээ оруулан ажиллахаар төлөвлөж байна.

Та бол олон залууст ментор болох хүн. Тиймээс салбартаа ид ур чадвараа хөгжүүлж яваа залуу бизнесменүүдэд хандаад юу гэж хэлмээр байна?

Захирлууд өөрсдөө үлгэр жишээ байх ёстой, тэгж байж удирдлага доор байгаа хүмүүс маань чамайг дуурайн үлгэр жишээ авна. Эрхэлж байгаа ажлаа мэддэг өөртөө итгэлтэй, чөлөөтэй сэтгэдэг байх хэрэгтэй. Манай салбар цэвэр хувийн хэвшил дээр тогтож үйл ажиллагаагаа явуулдаг. Салбарт маань дотоод, гадаадын сургуулийг төгссөн олон мянган чадварлаг залуучууд ажилладаг. Тэд бүгдээс улс орны хөгжлийн ирээдүй хамаарах ёстой. Өөрсдийгөө байнга хөгжүүлж, шинэ нүдээр, өөр өнцгөөс харах хэрэгтэй. Улс орны хөгжлийн нэг хэсгийг хотын өнгө үзэмжийг чимсэн барилгуудаар нь бас тодорхойлдог, ийм учраас бид хоцрох ёсгүй. Үнэнч, шударга, зарчимтай, тууштай байх, хэлсэндээ хүрдэг, итгэл даах чадвартай байх, нэг байгууллагад ажилд ороод юу хийж чаддагаа харуулах хэрэгтэй, мөн тогтвор суурьшилтай ажиллах нь чухал гэж хэлмээр байна.

“МОНГОЛ УЛСАД АНХНЫ АХ ДҮҮ ТОД МАНЛАЙ УЯАЧИД БОЛСОН”

Дүү Д.Ганбаатарын хамт

Би таныг бизнесийн салбарт гялалзаж яваагаас гадна хурдан морины ертөнцөд ч аз хийморьтой, Монгол Улсын тод манлай уяач хүн гэдгийг мэдэж авлаа. Энэ талаараа манай уншигчидтай хуваалцаач?

Манай өвөг дээдэс морь уядаг удам дамжсан уяач хүмүүс байсан. Аав Говь-Алтай аймгийн Баян-Уул сум, ээж Өвөрхангай аймгийн Нарийн тээл сумын харьяат. Хүүхэд байхад сургуулийн амралтаараа өвөөгийндөө очиж морь унаад адуунд явж, хонь хариулдаг байлаа. Ингээд 90-ээд оны сүүлээр дүүгийн хамтаар хурдан морь сонирхож худалдан авч эхэлсэн. Тухайн үед сайн адуутай айлаас үрээ, морьд, гүү худалдаж авна. Тухайн үед малчин айлуудад нэлээд хөрөнгө оруулсан…

Тод Манлай цол авахад Асгат Саарлын амжилтууд их нөлөөлсөн. 2002 оны хаврын нэг өдөр Хүүхдийн пионерын ордны нярав Гомбосүрэн гэж найз маань залгаж манай нутгаас адуучин найз маань ирсэн байна, чи танилцах уу гэхээр нь тэр дор нь давхиад очлоо. Очтол Сүхбаатар аймгийн Асгат сумын малчин Баяраа гэж хүнтэй танилцуулав. Ингээд морины наймаа ярьж Саарал Хязааланг хараагүй шууд наймаа хийж авав. Хурдан буян эзнээ хүлээж байдаг гэдэг л болсон байх. Саарал Хязаалан ирсэн жилээ Улсын наадмын аман хүзүүнд давхилаа. Би Саарал үрээндээ Асгат Саарал гэж нэр өглөө. Ингээд Асгат Саарал маань Төрийн наадамд 2 түрүүлж, 1 аман хүзүүнд давхиж, Архангай аймгийн 80-н жилд түрүү, Их хурд IV уралдаанд айрагдаж байлаа. 2003 онд улс бүсийн наадмуудаас 4-н түрүү авч байв. 2003 оноос эхлэн улс, бүсийн наадамд олон морьд маань айрагдаж түрүүлбэл Хурдан морины бай шагналаас  уралдаан болсон тухайн газрын ард иргэдэд хишиг хүртээж ирсэн дээ дүү бид хоёр. Алдарт уяач, Манлай уяач цолуудыг авч улмаар 2014 онд Тод манлай уяач авснаар Монгол улсад анхны ах дүү Тод манлай уяачид төрсөн. Дүү Д.Ганбаатар маань надаас өмнө энэ цолыг авсан байсан. Одоо ч гэсэн бид хоёрын энэ амжилт эвдэгдээгүй л байгаа.

Ах дүү хоёр дэлхийн дэвжээнд Монголын морин спортын нэрийг гаргасан.  Энэ спортыг  хөгжүүлэхэд  багагүй хугацааг зарцуулсан уу?

20 гаруй жилийн хөдөлмөрийн үр дүнд Макс угшлын хурдан удмын адуунуудыг гаргаж авсан. Макс уяан дээр 30-аад хүн тогтмол ажиллаж байна. Түрүүчийн морь унаач хүүхдүүд маань зарим нь уяач болж, зарим нь Макс Группэд ажиллаад явж байна. Унаач хүүхдүүдээсээ Ирланд улс руу сургуульд явуулж, олон улсын Жоккей болгож байлаа. Моринд дуртай олон хүнд хурд хувааж, бэлэгт олон морьд өгсөн дөө. Мөн Монгол Улсад морины дуудлага худалдааг хөгжүүлэх талаар анх эхлэлийг нь тавьж байлаа. Морин спортоор анхны Дэлхийн аварга Монгол хүн миний дүү Д.Ганбаатар боллоо. Дэлхийн морин спортын зүтгэлтнүүд Монголоос Дэлхийн аварга төрнө гэж төсөөлөөгүй байсан байх. Бид аргагүй дэлхийн дэвжээнд Монголынхоо нэрийг гаргасан энэ мөчийг Монгол түмэн маань баярын нулимстай, сэтгэл нь хөөрч үзсэн дээ. Америкт манай морьдыг Монгол улсын Алдарт уяач Э.Ганбат уяж байна. Дэлхийд танигдсан уяач болжээ. Адуун дээр маллагаа, үржүүлгийг Даваадорж маань хариуцаж байна. Одоо ах нь Монгол Улсдаа морин уралдааныг хөгжүүлэх талаар ММСУХ-ны Тэргүүлэгчийн сонгуульт ажилтай зүтгэж байна даа.

Ардын Хувьсгалын түүхт 100-н жилийн ой маань ирэх жил болно. 100-н жилийнхээ ойгоор морьдоо сайн уяж, сайхан наадаж наадамчин олноо баярлуулах юмсан даа гэж бодож явна.

Таны хийж бүтээсэн бүгдийг бичвэл ярилцлаганы маань хуудас хүрэхгүй санагдаж байна. Арвин их амжилт, ололтын эзэн таны цаашдын их үйлс саадгүй бүтэхийн ерөөлийг тавья. Баярлалаа.

Г.Сувд-Эрдэнэ