Олсны ургамал буюу маалингаар барилгын үндсэн бүтээц эдлэл болох тоосго  (гулдмай) хийж  байшин барих тухай яригдах болсоноор нилээд хугацаа өнгөрсөн. Өнөө үед  маалинган дээр суурилсан барилгын шинэ арга нь уламжлалт барилгын технологийг удахгүй орлох болоод байна.

Маалингаар байшин барих нь байгаль орчинд ээлтэй, эдийн засгийн хувьд ашигтайн зэрэгцээ хүний эрүүл мэндэд нэн тустай нь нэгэнт тодорхой болсон.

Байгалийн маалинган материал нь амьсгалах чадвартай бөгөөд энэ нь агаарын чанарыг сайжруулж, агаарын чийгшлийг хянах боломжийг олгодог бөгөөд мөн хөгц үүсэхээс сэргийлдэг.

Мэдээжийн хэрэг каннабис бол бетон биш, гэхдээ эрт дээр үеэс Ромчууд гүүр, байшинг барихад хурдан ургадаг  олсны ургамал (маалинга) ашиглаж байсан баримт түгээмэл байдаг.

Маалинга нь экологийн цэвэр материалын ашиглалтад ихээхэн чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Учир нь ургамал ургах тусам нүүрстөрөгчийг задалж, саармагжуулан “нүүрстөрөгчгүй болгодог " талаар судлаачид, архитекторууд баталдаг. “Бид нүүрстөрөгч нь тэг биш гэдгийг батлах эцсийн үр дүнгийн тооцоог хүлээсээр байна. Байшин нь нүүрстөрөгчийн агууламж багатайгаараа эрс өөр, онцлогтой бөгөөд гол нь байгалийн болон орон нутгийн материалыг ашиглаж байгаад юм” гэж тэд онцолж байгаа юм.

Анхны "маалинган байшин" - г 2010 онд АНУ-ын Хойд Каролинад барьсан бөгөөд өнөөдөр тус улсад 50 гариу ийм байшин байна.

Барилгад ашигладаг маалинга нь тусгай төрөл байдаг ба энэ нь 15 фут (4,5 метр) хүртэл ургадаг бөгөөд диаметр нь бараг 2 см хүрдэг.

Орчин үеийн барилгын технологид ашиглаж буй маалинган утас нь маш сайн тусгаарлагч чанартай, хөнгөн тул дулааныг сайн хадгалдаг бөгөөд  байгалийн шинжийг олгохын тулд шохойтой хольж хэрэглэнэ. Маалинган байшинд хортон шавьж үүрлэдэггүй, өмхөрдөггүй, акустик сайтай, чийгшил багатай, пестицид байдаггүй болно. Ургамлын гол цөм нь олс, бөгөөд цаас хийхэд ашигладаг хатуу ширхэгтэй утаснаас бүрддэг.

Маалингыг ихэвчлэн хаврын улиралд тарьдаг бөгөөд ургамлыг тайрсны дараа хэд хоног хатаагаад дараа нь тэдгээр хатаасан утаснуудыг барилгын материал болгон үйлдвэрлэлд оруулсанаар "Маалинган тоосго" бий болно.

Аж үйлдвэрийн олсны ургамалд  мансууруулах бодисын агуулалт ердөө 0.3 хувьтай THC (тетрагидроканнабинол) байдаг. Үүнийг тамхинд байдаг мансууруулах бодисын хэмжээтэй харьцуулбал (каннабис - 20 %) хамаагүй бага юм. Тэгвэл барилгад ашигладаг олс нь огт өөр, илүү өндөр ургадаг, үндэс сайтай, зөвхөн задгай агаарт ургадаг бөгөөд бага бордоо шаарддаг, урт үндэс нь тарьсан талбай дахь хөрсний нягтралыг суллаж сайжруулдаг онцлог нь маалингыг хурдан бөгөөд хямд үнээр ургуулах боломж олгодог.

Маалинган барилга барих ажилд сүүлийн хэдэн жилийн турш Украйн, Франц, Швед, Ямайка дахь төсөлд зөвлөхөөр ажиллаж байсан Украины иргэн инженер Сергей Коваленков хэлэхдээ “хамгийн хэцүү алхам бол баримт бичиг батлуулах, зөвшөөрөл авах, хөрөнгө мөнгө босгох явдал” юм” гэхдээ  "Ойрын хугацаанд маалинган барилгын эрэлт эрчимтэй өснө гэдэгт бид итгэлтэй байна" гэж онцолж байна.

Лондонгийн “Практик архитектур” компани нь угсармал маалинган хавтангуудаар “Хавтгай байшин” нэртэй гурван өрөө байр барих төсөл хэрэгжүүлсэн.

100 м.кв талбайтай гэр бүлийн байшинг модон рам зангидаж, шохой ба маалинган хэвлэмэл хавтангаар барьж, дээврийг орон нутгийн материал болох маалингын хөвөн, чихэрийн нишингэн давирхай бүхий атираат хуудсан эслэг хавтангаар хучсан байна. Хэвлэмэл маалинган хавтанг дүүргэгч болгон, гадна дотор талыг өнгөлгөө хийснээр байшингийн үндсэн хэсгийг ердөө хоёр хоногийн дотор угсрах боломж бүрдсэн.

Төслийн эцсийн үр дүнд зочны өрөө, угаалгын өрөө, зэргэлдээ хүлэмж бүхий гурван өрөөтэй байшин боссон. Хавтгай байшингийн дотоод засал: том задгай талбай, байгалийн модон шал, агаарын урсгал сайтай  байгалийн гэрэл  бүхий том цонхнууд, давхар өндөртэй гоёмсог гал тогооны өрөө, зочны өрөө, хоёр давхарт байрлах унтлагын өрөөнүүд гэх мэт. Уг байшин нь өөрийгөө халаах биомасс бойлер, дээвэр дээрх нарны хавтангаар тоноглогдсон байна.

Судлаачид мөн 12 фут (3.6 метр) маалинган хана нь бараг бүх жилийн турш хөргөлт, халаалтын систем ашиглахгүйгээр байшингийн тав тухтай температурыг хангаж чадна гэж баталж байгаа юм. Тэгвэл энэ материалыг яагаад өргөн хэмжээнд ашиглахгүй байна гэхээр “Маалинган код” бүхий энэхүү барилгын материалыг хэрхэн ашиглахыг  зохицуулах олон улсын стандарт байдаггүйд оршино.  

Гэсэн хэдий ч, маалингыг барилгын материалаар ашиглах явдал жилээс жилд улам өргөн хүрээнд тархсаар байгаа юм. 2013 онд “Hemp архитектур” компаныг үүсгэн байгуулж, маалинган байшин барих үзэл санааг танилцуулах үед венчурын хөрөнгө оруулагчид энэ санааг дооглон инээж байсан юм гэж Вашингтонд барилгын компанийг үндэслэгч Мэттью Мэд хэлж байсан байдаг.

Тэрээр “халаалтын систем” шаардлагагүй АНУ-ын 25 мужид маалинган байшин барьж болох бөгөөд каннабисыг аж үйлдвэрийн салбарт ашиглах судалгаа шинжилгээ хийх ажлыг тухайн муж улс өөрөө хангаж өгөх хэрэгтэйг уриалаад “Энд хамгийн хэцүү зүйл бол Лего хийцийн гулдмайтай төстэй маалинган тоосго үйлдвэрлэх явдал биш харин маалинга тариалах явдал юм” гэж онцолсон байдаг.

Үйлдвэрлэгчид "Маалинган тоосго" нь цөөн давхар барилгад хамгийн тохиромжтой, нүүрстөрөгчийн агууламж багатай тул байшинг халаахад уламжлалт бетонон байшингуудаас 3 дахин бага дулаан шаарддаг.  Жишээлбэл, 400 мм-ийн ханын зузаантай, 100 м² талбайтай (өвлийн улиралд) өрөөг халаахад ердөө 3 кВт / цаг цахилгаан шаардагдана. Маалинган гулдмай нь зөөлөн чанартай тул дурын хэмжээгээр хэрчиж огтлох боломжтой, угсралтын үеийн хөдөлмөр зарцуулалт бага, температур тэсвэрлэлт (галд тэсвэртэй хугацаа нь ойролцоогоор 1 цаг байдаг) харьцангуй сайн болно.

Байгалийн гаралтай, хамгийн хөнгөн барилгын материал болох маалинга нь эрчим хүчний зарцуулалтыг маш их хэмжээгээр багасгахын зэрэгцээ түүний нэг гол онцлог нь агаар мандал дахь нүүрсхүчлийн хийг өөртөө сорж хүчилтөрөгч ялгаруулдаг. Онолын тооцоогоор 1метр куб маалинган блок нь 165кг нүүрсхүчилийг орчноос зайлуулдаг байна.

Н.Шаравжамц

\ШУТИС-ийн Дархан-Уул аймаг дахь технологийн сургуулийн ахлах багш, мэргэшсэн инженер\