Барилгын салбарт үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгж, байгууллага 

Манай орны хувьд барилгын салбар нь улирлын чанартай үйл ажиллагаа явуулдаг онцлогтой бөгөөд үүнийгээ дагаад жижиг ААНБ-ууд тогтмол үйл ажиллагаа эрхлэхгүй байх хандлагатай байдаг. Мөн туслан гүйцэтгэгч албан бус нэгж бригадууд ажилладаг.Тус салбарт үйлажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагуудын тоо тасралтгүй өсөж байгаа хэдийч бүртгэлтэй ААНБ-ын 50 гаруй хувь нь үйл ажиллагаа явуулдаг байна. 2019 ондбарилгын салбарт бүртгэлтэй 14.1 мянган аж ахуйн нэгж, байгууллагаас 7.4 мянгабуюу 52.4 хувь нь үйл ажиллагаа явуулсан бөгөөд энэ нь өмнөх оноос 0.7 мянган(0.9 хувь)аж ахуйн нэгж байгууллагаар өсжээ.

Хүснэгт 1. Барилгын салбарын бүртгэлтэйболон үйл ажиллагаа явуулж буй ААБН-ын тоо, 2015-2019 он

Барилгын салбарт үйлажиллагаа явуулж буй 7.4 мянган аж ахуйн нэгж, байгууллагын 6.2 мянга (84.3 хувь) нь Улаанбаатар хотод, 1.1 мянга (15.7 хувь) нь орон нутагт үйл ажиллагаа явуулж байна. 

Зураг 1. Барилгын салбартүйл ажиллагаа явуулж байгаа ААНБ-ын тоо, аймаг, нийслэлээр, 2019 он  

 Эх сурвалж: ҮСХ-ны статистикийн мэдээллийн сан, www.1212.mn

Улаанбаатар хот,Орхон, Дархан-Уул зэрэг хүн ам олноор төвлөрсөн хот, суурин газруудад барилгынсалбарт үйл ажиллагаа явуулж буй ААНБ-ын тоо бусад аймгуудаас илүү байна. ХаринДундговь болон Говьсүмбэр аймгуудад барилгын салбарт үйл ажиллагаа явуулжбайгаа ААНБ бусад аймгуудаас цөөн байна.

Барилгын салбарт ажиллагсад

Улсын хэмжээнд2019 онд нийт 1 146.2 мянган ажиллагчидбайсан ба 68.8 мянга буюу 6.0 хувь нь барилгын салбарын ажиллагчид байна. Барилгынсалбарт ажиллагчдын тоо өмнөх оноос 7.7 мянган хүнээр буюу 10.1 хувиар буурсанүзүүлэлттэй байна. 

Хүснэгт 2.Барилгын салбарт ажиллагчдын тоо, мянган хүнээр, 2010-2019он

Эх сурвалж: ҮСХ-ны статистикийн мэдээллийн сан, www.1212.mn

Сүүлийн 10 жилийнмэдээллээс нийт ажиллагчдад эзлэх барилгын салбарын ажиллагчдын хувийг харахад2010 онд хамгийн бага буюу 4.7 хувийг эзэлж байсан бол үүнээс хойш тасралтгүйөсч 2014 онд нийт ажиллагчдийн 7.3 хувийг барилгийн салбарын ажиллагчид эзэлжбайсан байна. 2015 оноос барилгын салбарт ажиллагчдийн тоо буурч байна. 2019 онд барилгынсалбарт 68.8 мянган ажиллагчид байгаа ба 56.8 мянга (82.6 хувь) нь эрэгтэй ажиллагчид, 11.9 мянга (17.4 хувь) нь эмэгтэйажиллагчид байна. Энэ нь тухайн салбарын онцлогтой холбоотой юм. Байршлаархарвал барилгын салбарт нийт ажиллагчдын 59.6 хувь буюу 41.0 мянга ньУлаанбаатар хотод, 40.4 хувь буюу 27.8 мянга нь орон нутагт ажиллаж байгаа ньУлаанбаатар хотод хүн амын төвлөрөл их байдаг мөн бүтээн байгуулалтуудындийлэнх нь Улаанбаатар хотод явагдаж буйтай холбоотой юм.

Хүснэгт 3. Барилгын салбарт ажиллагчдын тоо,бүсээр, мянган хүнээр, 2019 он

Эх сурвалж: ҮСХ-ны статистикийн мэдээллийн сан, www.1212.mn    

Дээрх тоог аймгаархарвал Баянхонгор аймагт 2.8 мянга, Дархан-Уул аймагт 2.6 мянга, Ховд аймагт2.4 мянга, Баян-Өлгий аймагт 2.3 мянга, Өвөрхангай аймагт 2.2 мянга, Завханаймагт 2.1 мянган ажиллагч барилгын салбарт хөдөлмөр эрхэлж байна. ХаринГовьсүмбэр, Дундговь,Дорноговь, Говь-Алтай, Сүхбаатар, Өмнөговь аймгууд бусад аймагтай харьцуулахад барилгынсалбарт ажиллагчид харьцангуй бага байна.

Зураг 2. Барилгынсалбарт ажиллагчдын тоо, аймаг, нийслэлээр, 2019 он

Барилгын салбарт хөдөлмөр эрхэлж буй гадаад ажиллагсад 

Монгол Улсадхөдөлмөр эрхэлж буй гадаадын иргэд хөдөлмөрийн зах зээл дэх ажиллагчдынтодорхой хувийг бүрдүүлж байдаг бөгөөд энэ нь Гадаадаас ажиллах хүч,мэргэжилтэн авах тухай хуулиар зохицуулагдаж байдаг. 2017 онд 16.5 мянга, 2018онд 10.7 мянга, 2019 онд мөн 10.7 мянган гадаад ажиллах хүч манай орондхөдөлмөр эрхэлсэн байна. 

Манай улсад 2019онд хөдөлмөр эрхэлсэн гадаад иргэдийн 28.7 хувь нь барилгын салбарт хөдөлмөрэрхэлсэн байна. Энэ нь өмнөх оноос 1.4 хувиар өссөн үзүүлэлттэй байна.

Зураг 3.  Гадаад ажиллагчдын эзлэх хувь, ЭЗҮА-нысалбарын ангиллаар, 2018, 2019 он  

 Эх сурвалж:Хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний ерөнхий газар

Ажлын байрны захиалга, ажилд зуучлал

Хөдөлмөр,халамжийн үйлчилгээний ерөнхий газрын “Хөдөлмөрийн зах зээлийн бүртгэлмэдээллийн систем”-д улсын хэмжээнд нийт 71.1 мянган ажлын байрны захиалгаирүүлснээс 6.9 мянга буюу 9.7 хувийг барилгын салбарын ажлын байрнызахиалга эзэлж байна. Энэ нь өнгөрсөн жилийн мөн үетэй харьцуулахад 1.1 пунктээр буурсан үзүүлэлт юм. 

Барилгын салбарын ажлын байрны захиалгыг бүсээр авч үзвэл Баруун бүсэд нийтажлын байрны захиалгын 21.7 хувийг барилгын салбарын ажлын байрны захиалгаэзэлж байгаа нь бусад бүсүүдээс хамгийн өндөр байна. 

Улсын хэмжээнд 2019 онд 6.9 мянган барилгын салбарын ажлын байрны захиалгаирсэн нь өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 0.4 хувиар буурсан байна.

Ажлын байрнызахиалгыг бүсээр авч үзвэл Зүүн болон Баруун бүсэд өмнөх оноос нэмэгдсэн бол Хангайн,Төвийн бүс мөн Улаанбаатарт барилгын салбарын ажлын байрны захиалга буурсан байна.

Зураг 5. Барилгын салбарын ажлынбайрны захиалгын тоо, бүсээр, 2018, 2019 он

Эх сурвалж: Хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний ерөнхийгазар

Дээрх ажлынбайрны захиалгын дагуу 2019 оны жилийн эцсийн байдлаар 4.1 мянган ажилгүй иргэнбарилгын салбарт ажилд зуучлагдан орсон байна. 

2019 онд улсынхэмжээнд ажилд зуучлагдсан 44.1 мянган иргэний 9.4 хувийг барилгын салбартажилд зуучлагдсан иргэд эзэлж байгаа нь өмнөх оны мөн үеэс 13.7 хувиар өссөнүзүүлэлттэй байна. Ажилд зуучлагдсан нийт иргэдийн 1.6 мянга буюу 40.2 хувь нь Улаанбаатар хотод, 28.2 хувь нь (1.1мянга), Баруун бүсэд, 18.1 хувь нь (0.7 мянга) Хангайн бүсэд, 7.5 хувь нь (0.3 мянга) Төвийн бүсэд, 6.2 хувь нь (0.2 мянга) Зүүн бүсэд тус тус харьяалагдаж байна.  

Зураг 6. Барилгын салбарт ажилдзуучлагдсан иргэдийн тоо, бүсээр, 2017-2019 он

Эх сурвалж: Хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний ерөнхийгазар

Улсын хэмжээндажил олгогчдоос ирүүлсэн барилгын салбарын ажлын байрны захиалгын 59.9 хувьд ньажилд зуучилсан байна. Харин Хангайн бүсэд хамгийн өндөр буюу 93.4 хувь,Улаанбаатар хотод хамгийн бага буюу 41.8 хувьтай зуучилжээ. 

Хүснэгт 4. Ажлынбайрны захиалгын тоо, зуучлалын хувь, бүсээр, 2019 он

Эх сурвалж: Хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний ерөнхийгазар