Ирланд улсын архитектор Ивонн Фаррелл, Шелли МакНамара нар

 Дэлхийн архитектурын салбарын хамгийн нэр хүндтэй "Pritzker" шагналын 2020 оны шилдгүүд тодорч, Ирланд улсын архитектор Ивонн Фаррелл, Шелли МакНамара нарт хүртээхээр болсныг зарласан билээ. Энэ нь "Pritzker" шагналыг "хоёр эмэгтэй хамтдаа хүртсэн" анхны тохиолдол болж түүхэнд тэмдэглэгдэж байна.

  Архитектурын салбарын "Нобель" хэмээгддэг энэхүү шагналыг 1979 оноос эхлэн олгож эхэлсэн бөгөөд 2000 он хүртэл зөвхөн ганц хүнийг шалгаруулдаг байв. Харин 2001 онд анх удаа Швейцарь улсын архитектор болох Герцог, Меурон нарт хамтад нь хүртээснээр "анхны хоёр эрэгтэй архитектор" болсон түүхтэй. Тус шагналыг тухайн архитекторын гарал угсаа, шашин шүтлэг, нас хүйсээс үл хамаарч, зөвхөн архитектурын салбарт оруулсан хувь нэмэр, хувийн чадвар чансааг нь харгалзан олгодог.

   Жил бүрийн 11 дүгээр сараас эхлэн нэр дэвшигчдийг нээлттэй бүртгэж, найман хүний бүрэлдэхүүнтэй шүүгчид шилдгийг тодруулж, жил бүрийн гуравдугаар сарын эхний долоо хоногт багтаан ялагчийг зарладаг уламжлалтай. "Pritzker prize"- ыг бусад шагналын адил заавал тухайлсан нэг уран бүтээлд нь тулгуурлан олгодоггүй бөгөөд архитектурын салбарт бүтээсэн төсөл, ажилласан туршлага, бий болгосон үнэт зүйлс гээд бүхий л зүйлийг нь харгалзан үздэг. Фаррелл, Шелли нар Дублины их сургуулийн архитектурын ангид хамт суралцаж байх үеэсээ салшгүй холбоотой хамтрагчид болж чадсан нь үнэхээр гайхалтай.

   Тэд рационалист чиглэлийн архитектурын арга барилд суралцаж, 1976 онд сургуулиа төгссөн бөгөөд тэр жилээ төрөлх сургуульдаа хамтдаа багшлах урилга авсан байна. Ажил амьдралын гараагаа цуг эхэлсэн архитектор бүсгүйчүүд 2015 онд дэд профессорын зэргийг хамтдаа хүртсэн байдаг. 1978 онд бусад гурван найзынхаа хамтаар "Grafton Architects" буюу төрөлх хотынхоо өргөн чөлөөний нэрээр нэрлэсэн архитектур зураг төслийн газраа байгуулжээ. Тухайн үед хөрөнгө мөнгө, туршлага багатай хамтрагчид хөлөө олоход хэцүү байсан төдийгүй 1990 оныг хүртэл олигтой ажил гүйцэтгэж чадаагүй байна. Гэхдээ хүсэл мөрөөдлөө орхилгүй байсаар 1991 оноос Ирландын шинэ хороолол байгуулах, хуучин хорооллыг сайжруулах, их сургууль болон ахлах сургуулийн барилга, байгууламжийн зураг төслийн ажлыг гүйцэтгэж салбартаа танигдаж эхэлсэн юм.

  Улмаар 2008 онд Итали улсын Милан хотод Боккони их сургуулийн барилгын зураг төслийг гаргах ажил авсан нь тэдний гадаад улсад хийсэн анхны нэр хүнд бүхий зураг төсөл байсан бөгөөд уг барилгаараа тухайн оны Дэлхийн архитектурын наадамд оролцжээ.

   Барселонд болсон тус анхдугаар наадам 17 төрлөөр зохион байгуулагдсан бөгөөд "Grafton Architects" -ийн гүйцэтгэсэн Италийн Боккони их сургуулийн барилга "Жилийн онцлох барилга" төрөлд тэргүүлсэн юм. Гэвч дэлхийн хэмжээний энэ нэр хүндийг олж авах явцад "Grafton Architects" зураг төслийн компанийг үүсгэн байгуулагчид тарж, Ивонн Фаррелл, Шелли МакНамара нар л үлджээ. Тэд бүхэлдээ шулуун шугам, квадрат, тэгш өнцөгт, хэлбэрийг чухалчилсан, хэт чамин хэв маягаас татгалзсан шинжтэй, эмх цэгцтэй, цэлгэр байдлыг илэрхийлсэн рационалист хэв маягтай зураг төсөл гүйцэтгэдэг гэдгээрээ алдаршиж байв.

   2015 оны Лима хотын Инженер технологийн их сургуулийн барилгын зураг төслөөрөө 2016 онд Их Британийн Хатан хааны нэрэмжит архитекторуудын хүрээлэн (RIBA)- гээс тусгай шагнал хүртсэн. Харин дөрвөн жилийн дараа буюу 2020 онд тус хүрээлэнгийн хамгийн гол шагнал болох Хатан хааны Алтан медаль (ROYAL COLD MEDAL)-иар шагнуулсан юм. Энэ шагналыг 1848 оноос олгож эхэлсэн бөгөөд 2015 оныг хүртэл буюу 167 жилийн турш зөвхөн эрэгтэй архитекторууд л хүртэж байсан ба Фаррелл, Шелли нар тус шагналыг хүртсэн гурав дахь эмэгтэйчүүд болсон нь тэднийг хэр хэмжээний ур чадвартай архитекторууд болохыг нь батлан харуулсан гэж үздэг. Фаррелл, Шелли нар Оксфордын их сургууль, Дублиний архитектурын их сургууль, Луйзаннагийн архитектур судлаачдын институт, Швейцарын архитектурын их сургуульд багшлахаас гадна мэргэжлийн сургуулиудад урилгаар лекц уншдаг байв.

   Түүнчлэн Харвардын дизайн урлагийн их сургуулийн Кензо Танжийн санд алба хашиж байсан нь дэлхийн хэмжээний мэргэжилтнүүд гэдгийг нотлон харуулж байгаа юм. "Grafton Architects" зураг төслийн компани 1992 оноос эхлэн 27 томоохон барилгын зураг төслийг гаргаж, нэр хүнд бүхий 49 шагнал хүртсэн билээ. Хамгийн сүүлийнх нь "Pritzker" бөгөөд 40 гаруй жил архитектурын салбарт ажиллаж, дэлхийн архитектурын хөгжилд онцгой хувь нэмэр оруулсныг үнэлж олгосон юм. Дашрамд дуулгахад шагналыг алдарт архитектор Луис Салливангийн хийцэд тулгуурлан бүтээсэн хүрэл медаль, 100,000 ам.доллар дагалддаг аж. Ингээд алдарт архитекторуудын бүтээлээс танилцуулж байна. Перу улсын нийслэл Лима хотод байрлах Инженер технологийн их сургуулийн шинэ хотхоныг 35,000m2 квадрат талбайд байгуулсан. Урд талаараа Номхон далайн эрэгтэй хойд талаараа Барранко дүүргийн хөл хөдөлгөөн ихтэй авто замтай хиллэдэг.

  Далайн эрэг талаас хүчтэй архитектурын их сургуульд багшлахаас гадна мэргэжлийн сургуулиудад урилгаар лекц уншдаг байв. Түүнчлэн Харвардын дизайн урлагийн их сургуулийн Кензо Танжийн санд алба хашиж байсан нь дэлхийн хэмжээний мэргэжилтнүүд гэдгийг нотлон харуулж байгаа юм. "Grafton Architects" зураг төслийн компани 1992 оноос эхлэн 27 томоохон барилгын зураг төслийг гаргаж, нэр хүнд бүхий 49 шагнал хүртсэн билээ. Хамгийн сүүлийнх нь "Pritzker" бөгөөд 40 гаруй жил архитектурын салбарт ажиллаж, дэлхийн архитектурын хөгжилд онцгой хувь нэмэр оруулсныг үнэлж олгосон юм. Дашрамд дуулгахад шагналыг алдарт архитектор Луис Салливангийн хийцэд тулгуурлан бүтээсэн хүрэл медаль, 100,000 ам.доллар дагалддаг аж.

   Ингээд алдарт архитекторуудын бүтээлээс танилцуулж байна. нар шардаг учраас оюутнуудад хичээлээ давтах, амрах боломжтой сэрүүхэн газрыг бий болгохын тул Барранко дүүрэг рүү харсан фассад төлөвлөсөн байна. Харин урд хэсгээс байгалийн гэрэл чөлөөтэй нэвтэрч байхаар зохион байгуулжээ. Нийт 10 давхар бөгөөд барилгын метр квадрат давхар өгсөх тусмаа багасах тул доод давхруудад оюутнуудад зориулсан лаборатори, урлаг, спортын заал, хичээлийн танхимуудыг бий болгожээ. Харин дээд давхруудын ашиглалтын талбай бага учир багш нарын өрөөг хуваарилжээ.