Барилгын цонхыг тойрсон асуудлууд
Төр засгаас явуулж буй бодлого шийдвэртэй уялдан барилгын салбар эрчимтэй хөгжсөөр байна. Үүнийг дагаад дотоодын барилгын материалын үйлдвэрлэлийн нэр төрөл, тоо хэмжээ ч эрс нэмэгдлээ. Гэтэл сайны хажуугаар саар зүйл байна. Хаана хууль, дүрэм, стандарт, нормын хэрэгжилт сул байна, хаана хяналт шалгалт байхгүй байна, тэнд чанаргүй бүтээгдэхүүн, ажил үйлчилгээ байдаг.Тийм үйлдвэрлэл нь өнөөдөр барилгын цонхны үйлдвэрлэл болоод байна. Барилгын хийц, хашлага бүтээц дотроос барилгын цонх нь маш нарийн бүтэцтэй, технологийн өвөрмөц шийдэлтэй, мөн түүний дулаан техникийн үзүүлэлт нь тухайн цонхныхоо хэмжээг, барилгынхаа нүүрэн талын нийт талбайн хэмжээтэй харьцуулан, нарийвчлан тооцоолж гаргасан байдгаараа бусад хашлага, хийц бүтээцээс ялгаатай. Өөрөөр хэлбэл цонхны хэмжээг томруулах тусам, түүнд тавигдах дулаан техникийн үзүүлэлт нь нэмэгдэх естой юм.
Барилгын цонхны дулаан хамгаалал, чанарын талаар хангалттай барилгын норм дүрэм, стандартууд байгаа ч өнөөдөр тэдгээрийг мөрдөж байгаа үйлдвэр, шаардаж байгаа барилга угсралтын компаниуд мөн хэрэгжилтэнд нь хяналт тавьж байгаа төр захиргааны байгууллагууд алга байна. БХБ-ын сайдын 217 тоот тушаал гарч барилгын цонхны үйлдвэрлэлийг эрчим хүчний хэмнэлттэй барилгын материалын үйлдвэрлэл гэдэгт хамааруулж "тусгай зөвшөөрөл"-ийн үндсэн дээр үйлдвэрлэл явуулахаар журамласан. Өнөөдөр барилгад суугдаж байгаа бүх цонх нь шилэн багцаараа, барилгын хана, цонхны уулзварын заадлаараа дулааны алдагдалтай байна. Саяхан хийгдсэн судалгааны үр дүнгээр:
- Цонхны үндсэн хийц рамандаа төмөргүй эсвэл хэсэгчилж хийгдсэн 20%.
- Усны хаялганы нүх гаргаагүй 35%,
- Тохиргоогүй нугас түгжээтэй 25%
- Манай цаг уурт нийцэхгүй резин жийрэгтэй 30%
Ихэнх шилэн багц нь битүүмжлэл муутай, гар аргаар хийгдсэн зэрэг зөрчил дутагдлууд харагдаж байна. Тухайн барилгын цонхонд тавигдахдулаан техникийн үзүүлэлтийг бүсчлэл, зориулалтаар нь тооцоолон БНбД 23.02.09 "Барилгын дулаан хамгаалалт"-д тусгасан бол тухайн цонхны шилэн багцны дулаан техникийн үзүүлэлтийг яаж хангах талаар MNS4753-2011 "Наамал шилэн багц" стандартад тодорхой оруулсан байдаг. Барилгын хашлага бүтээцүүд дотроос зөвхөн барилгын цонх л тодорхой хэмжээний дулааны алдагдалтай байхаар тооцоологдож, барилгын норм дүрэмд суугдсан байдаг. Гэтэл өнөөдөр барилгад суугдаж буй бүх цонхнууд нь холбогдох барилгын норм дүрмээр тавьж байгаа цонхны дулаан техникийн үзүүлэлтийг хангахгүй байгаа нь тухайн цонхыг ихээхэн дулаан алдагдалтай барилгын хашлага бүтээцийн нэг болгоод байна.
ЦОНХНЫ ДУЛААН АЛДАГДЛЫН ХЭМЖИЛТ ШИЙДЭЛ
Амины орон сууцанд хийсэн дулаан алдагдлын шийдлийн өмнөх ба дараах хэмжилтийн үр дүнгийн харьцуулалт
Энэ нь тухайн орон сууцны оршин суугчдыг хохироогоод зогсохгүй, мөн дулааны эрчим хүчний үйлдвэрлэлт, ханган нийлүүлэлтэд сөргөөр нөлөөлж, дулааны эрчим хүчний зохиомол хэрэглээг бий болгож эрчим хүчний алдагдлыг нэмэгдүүлэх нэг үндсэн нөхцөлийг бүрдүүлж байгаа юм. Тийм учраас барилгын цонхыг үйлдвэрлэхдээ мөн барилгад суулгах явцдаа холбогдох барилгын норм, дүрэм, стандартаар тавьж буй бүхий л шаардлага үзүүлэлтүүдийг хангах явдал нэн чухал асуудлын нэг болоод байна. Ялангуяа цонхны шилэн багцны үйлдвэрлэлд одоо цагт бусад улс оронд аль хэдийн нэвтэрсэн шинэ бүтээгдэхүүн, шинэ технологийг өргөн ашиглах хэрэгтэй байна. Шилэн багцанд эрчим хүчний хэмнэлттэй шил буюу Low-E түрхэцтэй шил заавал хэрэглэж байж тухайн шилэн багц нь эрчим хүчний хэмнэлтийн тавигдах шаардлагыг хангадаг. Харин шил хоорондын зайнд аргон хий хийх, мөн хөнгөнцагаан гуурсаа хуванцар буюу уян гуурсаар солих ажилбарыг тухайн шилэн багц нь дулаан техникийн ямар үзүүлэлтийг хангах гэж байгаагаас шалтгаалан шийдэх хэрэгтэй. Ер нь шилэн багцны үйлдвэрлэлтийн чиг хандлага төгс шилэн багцны үйлвэрлэлт рүү явж байна. Цонхныхоо шилэн багцны дулаан техникийн үзүүлэлтийг аль болох нэмэгдүүлсэн шийдлийг сонгон хийж чадваас цонхны дулаан техникийн үзүүлэлт нэмэгдэх үндсэн нөхцөл бүрдэх естой. Дараагийн нэгэн чухал ажил бол барилгын хананд цонх суулгах үйл явц юм. Барилгын хананд цонх суулгах үйл явц нь MNS6266-2011 "Барилгын хана, цонхны уулзварын суулгалтын заадал" стандартын дагуу хийгдэх естой. Өөрөөр хэлбэл тус заадлын дулаалга, дуу чимээ, ус чийг, уур тусгаарлалт нь техологийн дагуу хийгдсэн эсэхээс барилгын хана, цонхны заадлын дулаалгын чанарын түвшин тодорхойлогддог байна. Өнөө цагт барилгын цонхын дулаан алдагдлын голлох хоёр шалтгаан болж байгаа цонхны шиллэгээ, заадлын дулаан алдагдлыг тавигдах шаардлагын дагуу хийж чадвал цонхны дулаан алдагдлыг шийдэх бүрэн боломжтой юм.
Барилгын хийц бүтээцээр алдаж байгаа дулааны алдагдлыг олон улсад трансмиссийн алдагдал гэдэг. Энэ алдагдалд цонхны шилээр алдаж байгаа дулааны алдагдал багтдаг юм. Хүйтэн сэрүүн бүс нутагт оршдог бүхий л орнууд энэ алдагдлыг багасгах өөр өөрсдийн шийдлийг олсон байдаг. Манай улсад энэ асуудал харин бүрэн шийдэгдээгүй, шийдэх нэг гарц нь хэрэглэгчид рүү хандах явдал юм. Тэдэнд барилгын цонх нь ямар учир дутагдал, доголдолтой хийгдсэн, хир дулааны алдагдалтай шилэн багцтай болох, заадлын дулааны алдагдал ямар вэ гэдгийг үнэн бодитоор газар дээр нь харуулж, хэмжилт хийж тайлбарлах нь үр дүнтэй аргын нэг юм. Иймд өнөөдөр олон улсад нэвтэрсэн, авч явахад хялбар, зориулалтын, мэргэжлийн түвшний багажны судалгааг хийж, гадаад орнуудаас цонхны дулаан алдагдлыг тодорхойлох 14 багажийг худалдан авч, туршилтын хэмжилт, судалгааны ажлаа эхлүүлээд байна.
Цонхны дулаан алдагдлыг тодорхойлж, үнэгүй зөвлөгөө өгөх аяныг зохион байгуулж олон иргэд, албан байгууллагуудаас ирүүлсэн хүсэлтийг шийдвэрлэж байна. Зарим нь дулааны алдагдалтай цонхныхоо шилэн багцийг эрчим хүчний хэмнэлттэй шилэн багцаар солиулах, хана цонхны хоорондох заадлын дулаан алдагдлыг дулаалгатай хуванцар амалгаа хийлгүүлэх зэрэг үйлчилгээг авсан байна.
Л.ГАНТӨМӨР
“АЧИТ ҮЙЛС” ХХК-ИЙН ЗАХИРАЛ, МУ-ЫН ЗӨВЛӨХ ИНЖЕНЕР
Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд barilga.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. Манай сайт ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын эрх ашгийг хүндэтгэн үзнэ үү.