Орчин үеийн дижитал хэлбэрийн контент маркетинг, сошиал медиа маркетинг хүчээ авч, уламжлалт зар сурталчилгаанаас илүү өөрийн онцлогт тохирсон стратегид суурилсан маркетинг амжилтанд хүрч байна. Барилгын салбар нь бусад бизнесийн салбаруудаас ихээхэн онцлог ялгаатай бөгөөд маркетингийн хувьд ч өөр. Бид барилгын салбарын одоогийн нөхцөл байдлын шинжилгээг хийхийн хамт энэхүү өсөн нэмэгдэж буй зах зээлд хэрхэн маркетинг хийх талаарх нийтлэлийг бэлтгэн хүргэж байна. 

Монгол Улсад барилгын салбар 1920-иод оны орчимд үүсч, 1930-1945 онуудад улс ардын аж ахуйн чухал салбар болж, 1945-1965 онуудад их бүтээн байгуулалт өрнүүлж, 1965-1989 онуудад материал техникийн бааз нь бэхжиж, 1980-1990-ээд онд барилгын байгууллагууд нь хөгжлийн дараагийн түвшинд хүрч, зах зээлийн эдийн засагт шилжсэн 1991-1995 оны үед зогсолтонд орж, 1996 оноос эргэн сэргэн, 2000-аад оноос эрчимтэй хөгжиж, 2020 оны байдлаар улс орны эдийн засгийн өсөлт, ДНБ-д хувь нэмрээ оруулдаг 2 дахь гол салбар болоод байна. 

Монгол Улсын хүн амын ихэнх хувь нь хот суурин газар амьдардаг болсон бөгөөд эдгээр хүн амыг амины болон нийтийн тохилог орон сууцаар хангах бодлого нь ирэх 20-30  хүртэлх жилд үе үеийн Засгийн газрын тэргүүлэх чиглэл байх нь тодорхой. Энэ нь одоогоор 1 их наяд орчим төгрөгийн эдийн засгийг бий болгож буй барилгын салбарын өсөлтийг дэмжих суурь хүчин зүйл юм. Мөн нийт эдийн засгийн өсөлттэй уялдаад хувийн болон төрийн хөрөнгө оруулалтаар томоохон барилга байгууламжууд, дэд бүтцийн ажлууд явагдаж, барилгын салбар улам өсөх хүлээлттэй байна. Сүүлийн жилүүдэд барилга угсралтын чиглэлээр дагнасан үндэсний компаниуд улам бүр чадавхжиж байгаагийн дээр цемент, блок, тоосго, арматур гэх мэт үндсэн түүхий эдийн үйлдвэрлэлээс гадна вакуум цонх, хаалга, хөөсөнцөр гэх мэт энгийн арга ажиллагаанаас бүрдсэн үйлдвэрлэлүүд чамгүй хөгжөөд байна.   

Улсын гадагшаа чиглэх валютын урсгалын томоохон хувийг эзэлдэг барилгын материал, түүхий эдийн дотоодын зах зээлийг хамгаалах, дотоодын үйлдвэрлэлийг дэмжих төрийн тууштай бөгөөд үе шаттай бодлого үгүйлэгдэж байна. Барилгын материалыг хувь хүмүүс импортолж болдог нь барилгын материалын үйлдвэрлэлийн хөгжилд маш том тээг болдогыг энд онцлууштай. Барилгын салбар бол улсын эдийн засгийн өсөлт болоод бизнесийн эздийн мөн иргэдийн ирээдүйдээ итгэх итгэл буюу өөдрөг үзэл гэх мэт бодит тоон бас сэтгэл зүйн үзүүлэлтүүдэд маш мэдрэг хариу үзүүлдэг салбар юм.   

Барилгын салбарт одоогоор 800 гаруй үйлдвэрлэгч, 300 гаруй томоохон импортлогчдоос гадна барилгын материал жижиглэнгээр борлуулдаг 3000 гаруй нэгж үйл ажиллагаа явуулдаг. Мөн барилга угсралт, архитектур зураг төсөл, интерьер, инженерийн шугам сүлжээ зэрэг мэргэжлийн гүйцэтгэгч 6000 гаруй албан ёсны аж ахуй нэгж байгууллага /ААНБ/, мөн албан бусаар төдий тооны баг, бригадууд бий. Гүйцэтгэгч болон зөвлөх компаниудын хооронд мэдээж олон ялгаа бий ч нэг салбарт харъяалагддагын хувьд нийтлэг хүндрэл, бэрхшээлүүдтэй тулгардаг. 

Юун түрүүнд барилгын салбар нь цаг уур, улирлын хамаарал маш өндөртэй, барилга барих хугацаа богино, сул зогсолт ихтэй, гол түүхий эдээс бусад материалын үйлдвэрлэл импортоос хараат, тогтвортой ажлын байр бий болгоход төвөгтэй, тусгай зөвшөөрөл олголтын бодлого шударга бус явагддагаас сайн дурын тоглогчид гарч ирэн бизнесийн урт хугацааны нэр хүнд, байр суурийг бий болоход саад болдог зэрэг хүндрэлүүдийг дурьдаж болно. Мөн барилгын салбарт борлуулагдаж буй нийт бүтээгдэхүүн үйлчилгээнүүдийн зах зээлд амьдрах чадвар нь Монгол Улсад мөрдөгддөг 500 гаруй норм дүрэм, 420 гаруй стандартуудаас шууд хамааралтай байдаг онцлогтой. Эдгээрийн нилээд нь хуучирч, цаг үетэйгээ нийцэхгүй болсон учир цаашид шинэчлэн боловсруулах, олон улсын стандартад нийцүүлэх бодит шаардлага бий.  

Барилгын салбар дахь маркетингийн хөгжил бусад салбартай харьцуулбал харьцангуй сул байгаа нь эргээд салбарынхаа хөгжилд сөрөг нөлөөтэй гэж үзэж байна. Маркетинг нь өрсөлдөөнт орчинд өөрийн давуу талаа бусдад зөвөөр таниулах, чанар үйлчилгээгээ сайжруулахад томоохон түлхэц болдог.

Тус салбарын маркетингийн одоогийн нөхцөл байдлыг товчоор тодорхойлбол:    

●Нарийн мэргэжлийн цөөхөн хүний нөөцөөс, заримдаа ганц хоёрхон хүнээс хэт хамаарсан байх нь элбэг. Маркетингд мэргэжлийн үүднээс хандах хэвшил тогтоогүй. 

●Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ тийм энгийн, хялбар, ойлгомжтой биш тул таниулахад төвөгтэй, үнийн дүн харьцангуй өндөр, борлуулалт хийхэд цаг, хөдөлмөр, чармайлт их ордог, маркетингийн ажлын үр дүнг хэмжихэд төвөгтэй. 

●Шууд маркетинг, танилын хүрээ, аман маркетинг, хурал, конференц гэх мэт албан бус эх сурвалжууд дээр шийдвэр гаргалтууд ихэвчлэн тулгуурладаг.

●Маркетингдаа дижитал сувгууд (Website, Facebook, LinkedIn, YouTube, Twitter) ашиглалт харьцангуй сул. Онлайнаар авсан мэдээлэл, сурталчилгааг найдвартай эх сурвалж гэж үздэггүй.

●Дэлхий нийтийн маркетингийн чиг хандлага болсон контентоор дамжуулан маркетинг хийж байгаа тоглогч маш ховор. 

Барилгын салбарт Маркетинг хөгжсөнөөр салбартаа хүлээн зөвшөөрөгдөх, чанар стандартыг барьж ажиллан урт хугацаандаа өсөж хөгжих бодлоготой компаниудад нэр хүндийн дархлаа тогтоох, олон нийт барилгын салбарын үйл ажиллагааны талаар эерэг, үнэн зөв ойлголттой болох, эцсийн бүлэгт том дүр зургаараа салбарынхаа хөгжилд хувь нэмрээ оруулах зэрэг олон талын ач холбогдолтой юм. 

Маркетингийн үе шатуудыг хамгийн ерөнхий, энгийнээр томъёолсон Аллан Диб зохиогчтой “Маркетингийн 1 хуудас төлөвлөгөө” номны загварчлалаас санаа аван дараах үе шатаар Маркетингаа төлөвлөж бас гүйцэтгэж чадвал таны бизнесийн үйл ажиллагааг шинэ шатанд гарган, амжилтад нь эергээр нөлөөлөх нь дамжиггүй.  

                       I.Зорилтот зах зээлээ сонгох

Барилгын салбар нь сайн дурын улирлын ажилчдыг эс тооцвол байнгын 60,000 гаруй инженер техникийн ажилтан, мэргэжлийн хүний нөөцийг багтаадаг, үүнээс 6000 орчим нь удирдах албан тушаалтан буюу шийдвэр гаргалтанд шууд оролцогчид байдаг. Барилгын материал, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний зах зээлийн худалдан авалтын багцаагаар 90%-аас дээш хувийг мэргэжлийн компани, баг хамт олон хийж байна. Үлдэх багахан хувийн хувьд ч гэсэн мөн барилгын мэргэжлийн танил, найз нөхдөөсөө зөвлөгөө авч хийх нь дийлэнхи тул тус салбарын шийдвэр гаргалт цэвэр мэргэжлийн хүмүүс дээр суурилдаг гэж дүгнэж болохоор юм. Мөн бүх төрлийн орон сууц, барилга байгууламжийн худалдан авалтын шийдвэр гаргалтанд ч эдгээр хүмүүс шууд нөлөө үзүүлж байдаг. Тиймээс тус салбарт бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээ борлуулах гэж буй бол олон нийтэд хандсан массын маркетинг биш харин эдгээр шийдвэр гаргагчдад нөлөөллийн Маркетинг хийх нь илүү оновчтой. Нэгэнт зах зээл  дээр 6000 орчим гол шийдвэр гаргагчид байдаг тул танил найз нөхдийн хэлхээ, сүлжээгээр ихэнх бизнес хэлцлүүд явагддаг салбарын онцлог бий. 

Барилгын чиглэлийн гадаадын томоохон үзэсгэлэн яармагууд бусад салбарынхаас эрс ялгагддаг. Үзэсгэлэнд оролцогч компаниуд нь боломжит худалдан авагчид буюу шийдвэр гаргагчидтай хувь хүний харилцан ойлголцол, итгэлцэл түвшинд илүү төвлөрч, ярилцаж нөхөрлөх дээрээ түлхүү анхаардаг нь ажиглагддаг. Германы BAUMA барилгын үзэсгэлэнгийн талбайд гэхэд л Бавариа мужийнхаа пивоор дайлангаа анхны харилцаа тогтоох жишээтэй. Барилгын салбарт гоё ганган брошур тараах нь чухал биш, үүний оронд нэг салбарын хүнтэйгээ танилцаж, ярилцаж, практик туршлагаа хуваалцаж үүнээсээ мэдээлэл, мэдлэг олж авах сонирхол илүү давамгай бөгөөд дийлэнхи бизнес хэлцлүүд үүнээс үүсдэг онцлогтой зах зээл. 

Монголын барилгын салбарт худалдан авалт хийдэг байгууллагуудын шийдвэрт шууд нөлөөлдөг 6000 орчим мэргэжилтнүүд бол бидний зорилтот зах зээл  мөн. Мэдээж хэрэг таны санал болгох бүтээгдэхүүн, үйлчилгээнээс хамаарч эдгээр хүмүүсийг илүү нарийвчилсан жижиг бүлгүүдэд тусгайлан хувааж болно. Тэдний нийтлэг хэв шинж буюу “персона” нь юу вэ? Тэд бол гол төлөв 40-өөс дээш насныхан бөгөөд барилгын салбар харьцангуй сул хөгжилтэй байсан өмнөх үед ажил амьдралын гараагаа эхэлсэн болохоор хэр баргийн шинэ технологи, шинэ арга барил, дэврүүн зүйлд амар итгэдэггүй. Дизайн болоод өнгө үзэмжинд ач холбогдол бага өгдөг, харин барилгын хийцлэл ба стандартыг онцгойлон анхаардаг. Тэд нүдээр харж, гараар барьж болох зүйлд л илүү игэдэг нийтлэг тал бий.         

                   II.   Мэдэгдлээ бий болгох

Зорилтот бүлгээ тодорхойлсны дараагаар тэдэнд зориулан ямар Маркетингийн мессеж буюу мэдэгдэл оновчтой байх ёстойг тодорхойлно. Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээнийхээ бусад өрсөлдөгчдөөсөө ялгарах давуу талуудаас гадна төлбөрийн хуваарь, тохирсон цаг хугацаандаа нийлүүлэх эсвэл яг одоо танд хүргэж өгөхөд бэлэн агуулахад байгаа эсэх, НӨАТ-ын бичилт асуудалгүй гэх мэт харилцагчдынхаа хамгийн эмзэг асуудлууд дээр нь төвлөрч Маркетингийн мессежээ тодорхойлох нь зүйтэй. Ялангуяа Монголын барилгын салбарын бүтээгдэхүүн үйлчилгээн дээрх чанарын асуудал нийт салбарын хэмжээнд хамгийн том эмзэг сэдэв юм. Нэгэнт нийлүүлэлт хийгээд эсвэл ажил гүйцэтгээд төлбөрөө авсан л бол нуруугаа харуулдаг буруу жишиг тогтжээ. Тиймээс чанарын баталгаа амлаж зах зээлдээ байршиж чадсан бизнес энэ салбарт урт хугацаандаа өрсөлдөөний давуу талыг олон үүгээрээ харьцангуй хумигдмал зорилтот зах зээлдээ нэр хүнд олж авах мөн хадгалах өндөр боломжтой юм.       

     III. Зорилтот хэрэглэгчдэд сурталчилгааны сувгуудаар хүрэх

Эхний хоёр алхмаас танай байгууллага хэнд чиглэсэн Маркетинг хийх буюу зорилтот бүлгээ тодорхойлж, тэдэнд ямар мессежийг онцгойлон хүргэх талаараа сайтар ойлголттой болсон тул одоо үүнийгээ зорилтот сувгаар оновчтой түгээж харилцагчдынхаа тоог нэмэгдүүлэх хэрэгтэй.  Өнөөгийн завгүй нийгэмд интернет орон зайд гарцгүй бол таны бизнес урт хугацаандаа явуургүй. Интернетээр ямар ч барилгын материалын нэр бичихэд хамгийн түрүүнд barilga.mn сайт гарч ирдэг учир тэнд бүтээгдэхүүн үйлчилгээний мэдээлэл, сурталчилгаа, Пи-Ар нийтлэлээ байршуулах нь танайхыг сонгоход хялбар ойр байх болно. Сошиал орчинд бол зөвхөн өөрийн пейж хуудсаар мэдээлэл түгээхээс гадна, барилгын чиглэлийн  хамгийн олон дагагчтай пейж, олон гишүүдтэй барилгын группээр мэдээллээ түгээх ашигтай байдаг. Facebook--д сурталчилгаа явуулах бол барилгын гэдэг сонголтоор, вэбсайтад зочилсон хүмүүст, пейжийн дагагчдад, утасны дугаараар зэрэг “pixel” тохиргоонуудыг хийснээр илүү үр дүнтэй болдог.

Салбарынхан мэдээлэл авдаг нэр хүндтэй хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийг сонгон мэдээлэл хүргэх нь үр дүнтэй, зах зээлдээ байршсан бизнес хүртэл олон уншигчтай сар тутмын сэтгүүлд мэдээлэл, контентоо байршуулан “сануулах Маркетинг” хийх нь мөн чухал.

Барилгын салбарын хамгийн олон оролцогч, үзэгчидтэй томоохон арга хэмжээ, үзэсгэлэн яармагыг сонгон оролцож, салбарынхантайгаа уулзаж, санал бодлоо солилцож, харилцагчдаа дайлах, бэлэг өгөх зэргээр мартагдашүй уулзалтуудыг хийхийг хичээх хэрэгтэй. 

Салбарын төрийн бус байгууллагуудтай харилцаа холбоотой хамтран ажиллаж, тэдний зохион байгуулж буй арга хэмжээнд оролцох, тус үйл ажиллагааг ивээн тэтгэх зэргээр салбарынхандаа нөлөөлөл бий болгоход илүүдэхгүй. Барилгын салбарт танигдаагүй сувгаар мэдээлэл түгээх, мэдэхгүй арга хэмжээнд зардал гаргах нь байгаа оноогүй мөнгө үрсэн ажил болох нь олон.

               IV.Борлуулалтын сэжим олж авах

Маркетингийн мессежээ зохих сувгуудаар түгээсний дараагаар танай бүтээгдэхүүн үйлчилгээг сонирхсон борлуулалтын сэжим буюу боломжит худалдан авагчдыг олж авах, бүртгэлжүүлэх нь маш чухал. Танай байгууллага байнгын худалдан авагчидтай байсан ч шинэ боломжит харилцагчдыг олж авдаг, бүртгэдэг байхгүй бол та бүхний зар сурталчилгаа, Пи-Ар ажлууд үр дүн муутай байсаар байх болно. Жижиг компаниудын хувьд  CRM буюу харилцагчийн мэдээллийн системийг оновчтой ашигладаг компаниуд маш цөөн. Байсан ч гол төлөв эзэмшигчдийн Excel хүснэгт дээрх “хар данс”-наас хэтрээгүй байх нь олонтаа. Юун түрүүнд боломжит харилцагч, худалдан авагч бүхэнд шууд борлуулалт хийхээр улайрахгүй байх хэрэгтэй. Үүний оронд танай бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг сонирхсон шинэ боломжит харилцагч болгоны хүсэж буй тоо хэмжээ, чанар гэх мэтчилэн мэдээллүүдийг бүртгэлжүүлж, үүнийгээ ирээдүйн борлуулалтад үр дүнтэй ашиглаж байвал зөв хандлага болно. 

Танай сайтад зочилсон хүмүүсийг барьж авах өгөөш контентоор дамжуулан холбоо барих мэдээллийг нь авч инбаунд маркетинг хийх нь маш үр дүнтэй байдаг. Инбаунд маркетинг гэдэг нь хэрэглэгч төвтэй, хэрэглэгчдэд эрх мэдлийг өгдөг маркетинг юм. Уламжлалт маркетинг нь хүмүүсийг зар сурталчиллагааг нь үзэхийг хүчилдэг бол инбаунд маркетингд хайлтын систем, блог, олон нийтийн сүлжээгээр дамжуулан хэрэглэгчийн үзэх дуртай контентыг бүтээж, хүмүүсийн анхаарлыг татсанаар боломжит хэрэглэгчид нь илүү мэдээлэл авахын тулд өөрсдөө ханддаг байна. 

Биеэр уулзсан, утсаар ярьсан, сошиалаар чатласан гэх мэт олон төрлийн сувгаар орж ирсэн хэрэглэгчдийн мэдээллийг цэгцтэйгээр нэг программд хадгалж, харилцсан түүхээ тэмдэглэл болгон хадгалж байх хэрэгтэй. Харилцагчийн мэдээллийн санд заавал ахисан түвшний программ хангамж ашиглах шаардлага байхгүй. Өргөн хэрэглээнд байдаг Hubspot, Zoho, Bitrix зэрэг программуудаас үнэгүй, анхан шатны хувилбараар ашиглахаас гадна дотоодын программ хямд үнэтэй программыг ч ашиглах боломжууд байна.

Харин шинэ харилцагчийн талаар олж авсан мэдээлэл бүрэн бүтэн, эргээд ашиглахад ойлгомжтой байх нь маш чухал юм. Энэ үе шатанд онцгой анхаарах ёстой зүйл бол бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээ санал болгож буй хаяг байршил маш тодорхой байх, утасны дугаар гэх мэт холбоо барих мэдээлэл тогтвортой, үнийн санал товч бөгөөд тодорхой байх зэрэг юм.  

               V. Борлуулалтын сэжмийг бойжуулах

Нэгэнт танай бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг сонирхсон бол тэдгээр харилцагч, хэрэглэгчиддээ борлуулалтын шийдвэр гаргахад түлхэц болохуйц мэдээллээр хангаж, тодорхой үнэ цэнэ санал болгох нь мөнгөө төлж борлуулалт хийгдэхээс өмнөх Маркетингийн маш чухал үе шат мөн. Энэ үе шатыг амжилттай хийснээр борлуулалт хийхэд ихээхэн хялбар болгодог. Та гэхдээ боломжит худалдан авагчтай ямар ч байдлаар эргэн холбоо тогтоохдоо яршигтай борлуулагч шиг биш уригдсан зочин шиг байнга сонирхолтой, нөгөө талынхаа эрх ашгийг чухалчилсан байх ёстойг анхаарна уу. 

Үүний тулд түүнд ямар нэг үнэ цэнэ санал болго. Танай бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний харьцангуй давуу талаа тухайн харилцагчид хэрхэн батлан үзүүлэх вэ? Бага хэмжээний туршилтын загвар, дээж үнэгүй явуулах уу? Жижиг бэлэг өгөх үү? Хэрхэн ашиглах видео хичээл өгөх үү зэрэг олон үнэ цэнэтэй байж болох зүйлсээс аль нэгийг өөрөө шийдээд хэрэгжүүл. 

Барилгын зах зээлийн шийдвэр гаргагчидтай уулзаж танилцаж, олон нийтийн төрийн бус байгууллагын эсвэл сайн дурын ажилд хамтран оролцох нь яваандаа заавал үр дүнгээ өгнө. Мөн өөрийгөө болон компаниа тухайн борлуулж буй зүйлийнхээ эксперт буюу бүхий л асуултад хариулж чадна гэдгээ харуулах нь маш чухал. Ингэснээр итгэл үүсэж байна, итгэлийг борлуулалт болгон хувиргахад хялбар.    

            VI.Борлуулалтад хувиргах

Шинэ харилцагчид хамгийн эхнийхээ борлуулалтыг хийх нь дээрх үе шатуудыг амжилттай хийснийг батлах хамгийн чухал мөч мөн. Тиймээс энэхүү худалдан авалтын шийдвэрт түлхэц өгөх ямар ямар борлуулалтын арга техникүүдийг ашиглаж болох вэ? Танай бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг авснаар чанарын эсвэл зардлын ямар давуу тал үүсэх вэ? Хамгийн эхний худалдан авалтанд нь урамшуулал өгөх үү? Чанар дээрээ яг ямар тодорхой баталгаа өгч чадах вэ? Яг одоо бэлэн мөнгөөр авбал ямар хямдралтай үнэ санал болгох вэ? Барилгын салбарын бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ нь олон төрлийн иж бүрдэлт зүйлсээс бүрддэг, тиймээс нэг зүйлийг худалдан авбал өөр ямар холбоотой зүйлийг арай хөнгөлөлттэй үнээр санал болгож болох талаар бодоорой.       

  VII. Маркетинг, борлуулалт, үйлчилгээний дэд системүүдийг бий болгох

Хэрэв та бизнесээ урт хугацаанд амжилттай эрхлэхийг хүсэж байвал таны харилцагч үйлчлүүлэгч нар танай байгууллагын найдвартай, шуурхай, тогтвортой үйл ажиллагаанд итгэх ёстой.

Үүний тулд та:

1. Шинэ боломжит харилцагч байнга олж ирдэг Маркетингийн дэд систем 

2. Шинэ борлуулалтын сэжмийг бойжуулдаг, тэдэнтэй эргэж холбогддог, борлуулалтанд хувиргадаг Борлуулалтын дэд систем 

3. Гэрээ байгуулах болон төлбөр тооцоог хялбархнаар хийдэг дэд системүүдийг бий болгох ёстой. 

Дэд систем гэхээр танд ойлгомжгүй бөгөөд их л нүсэр, ярвигтай зүйл байх хэмээн сүрдэх хэрэггүй. Шинэ харилцагчаа олдог, борлуулалтаа хийдэг, гэрээ болон төлбөрөө хийгддэг үйл явцууд танай компани дээр яг одоо ямар нэг тогтсон арга барилаар явагдаж байгаа, та үүнийг маш сайн мэднэ. Эдгээр тодорхой цаг хугацаа, хүчин чармайлт, хүний нөөц зарцуулагдаж буй энгийн процессуудыг үйлдэл болгоноор нь нарийвчлан задалж бичээд харилцагчиддаа хамгийн ээлтэйгээр хялбаршуулж, тэдгээр үйлдэл болгонд өөрийн компаниасаа хариуцах эзэн биетэй болгох тухай ярьж байна.

Дээрх гурван төрлийн дэд системүүд хоорондоо уялдаатай байх ёстой бөгөөд систем бүр хэн нэгэн хувь хүнээс бүрэн хамаарах учиргүй юм. Өөрөөр хэлбэл тухайн ажлыг хариуцсан ажилтан ямар нэг шалтгаанаар эзгүй байсан ч өөр хүн орлож чадахаар зохицуулалт хийгдсэн байхыг систем гэж нэрлэнэ.        

           VIII.Удаан хугацааны үнэ цэнийг бий болгох

Ихэнх бизнесүүд харилцагчаа анхны худалдан авалтаа хийсний дараагаас нь эхлээд тэдэнд зориулсан Маркетингийн хүчин чармайлтаа зогсоодог нь том алдаа болдог. Бизнес удаан хугацаанд үргэлжлэх тул давтан худалдан авалтад таны бизнесийн гол ашиг орлого нуугдаж байдаг. Тиймээс нэгэнт таны харилцагч болсон худалдан авагчийг байнгын түнш болгох нь таны зорилго байх ёстой бөгөөд түүнийг үе шаттай маркетингийн саналуудаараа үргэлжлүүлэн уях хэрэгтэй болно. Давтан худалдан авалтад тодорхой хэмжээний бонус өгөх, шинэ бүтээгдэхүүн ирэх болгонд бусдаас түрүүлж мэдээллэх, баяр ёслолоор мэндчилгээ илгээх гэх мэтчилэн харилцагчдаа үргэлжлүүлэн байнгын анхаарал тавих нь чухал. Ингэснээр танай байгууллагын санал болгож буй бүтээгдэхүүн, үйлчилгээнд итгэл үүсэж, нэг удаагийн амжилттай борлуулалт биш харин брэндинг буюу тогтвортой бизнесийн суурь тавигдаж эхэлдэг. 

Монголын барилгын салбарт үйл ажиллагаа явуулж буй компаниуд яваандаа илүү төрөлжих чиглэл рүү явах нь тодорхой. Бүгдийг борлуулдаг, бүгдийг хийдэг компаниас илүү тухайн чиглэлээрээ мэргэжсэн, тогтвортой, найдвартай компаниар үйлчлүүлэхийг ирээдүйд онцолж үзнэ. 

              IX. Бусдад санал болгох үйл явцыг зохион байгуулах, өдөөх

Харьцангуй цөөн шийдвэр гаргагчтай, экспертийн нөлөөлөл өндөртэй энэхүү зах зээлд бусдаас санал авах буюу “амнаас ам дамжих маркетинг” нэлээдгүй үр ашигтай гэдэг нь ойлгомжтой. Гэхдээ бусдыг бидэнд “үнэгүй хоол” өгөхийг хүлээгээд сууж болохгүй, энэхүү үйл явцыг өдөөж, түргэлүүлэх хэрэгтэй байдаг. Ижил төстэй, холбоотой бүтээгдэхүүн үйлчилгээ зардаг байгууллагатай шинэ харилцагчдынхаа мэдээллийг солилцдог гэрээ хийж болно. Ингэвэл хоёр байгууллага харилцан ашигтай байж чадна. Мөн танай байгууллагад итгэдэг харилцагчаасаа шинэ харилцагч олж өгөх тоолонд нь тодорхой хэмжээний бодит урамшуулал амлах нь маш үр дүнтэй арга юм. Салбартаа өндөр нэр хүнд бүхий мэргэжилтнийг өөрийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний “шууд Маркетинг” хийх эрхийг олгож албан ёсоор цалинжуулснаар борлуулалтаа өсгөх боломжтой.   

Г.Батсүх "Барилга МН" Ерөнхий захирал 

Б.Анхбаяр "Илч Инсайт" ХХК Гүйцэтгэх захирал